Gabriella heeft bindings- en verlatingsangst: "In m'n jeugd is veel verstoord"

Geen ervaring met gezonde relaties

Gabriella was ongeveer veertien jaar oud toen ze begon te merken dat ze anders met vriendschappen en relaties omging dan anderen. "Ik wachtte bijvoorbeeld heel lang als iemand niet kwam opdagen en was heel erg bang dat iemand mij zou verlaten. Als iemand me niet wilde, accepteerde ik dat niet. Ik was heel aanhankelijk."

Haar jeugd heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het ontwikkelen van dat gedrag. Gabriella groeide op in een kindertehuis en pleeggezinnen. "Daar is al zoveel verstoord", vertelt ze. Zo had ze weinig ervaring met het op een gezonde en stabiele manier opbouwen en onderhouden van relaties. "Dat was wel een struggle: heel veel mensen kwamen en gingen weer in m'n leven."

Wat is bindings- en verlatingsangst?

Dianne is psycholoog en heeft veel ervaring met hechtingsproblematiek. Ze legt uit dat je bindingsangst onder meer kan herkennen door het gevoel dat je niemand echt toe kan laten. "Je vindt niemand echt leuk genoeg, vindt altijd wel iets om op af te knappen en gaat moeilijk gesprekken aan. Je hebt misschien geweldige seks met iemand, maar verder blijft het oppervlakkig. En je bent bijvoorbeeld bang om iemand kennis te laten maken met je vrienden."

Als er sprake is van verlatingsangst, wil je de ander juist snel aan je binden. "Je denkt bij een van de eerste dates al na over de toekomst met de ander, misschien wel over het ontmoeten van familie, samenwonen en trouwen", vertelt Dianne. "Op het moment dat je iemand leuk vindt, wil je er alles aan doen om de relatie te laten slagen. Je gaat pleasen en heel erg je best doen, maar kan daardoor ook jaloers, wantrouwig of claimerig worden."

Terugkerend patroon

Het gedrag dat bij bindings- en verlatingsangst hoort, is misschien voor iedereen wel een beetje herkenbaar. Maar wanneer dit net als bij Gabriella een terugkerend patroon wordt, kan dat een signaal zijn van hechtingsproblematiek. "In eerste instantie blame je misschien de anderen en denk je: ik ben gewoon nog niet de juiste persoon tegengekomen", vertelt Dianne. "Maar als het steeds vaker misloopt en je steeds dezelfde types treft, is het misschien goed om ook naar jezelf te kijken."

Ontstaan

Bindings- en verlatingsangst kan door verschillende factoren ontstaan, bijvoorbeeld door de stiuatie waarin je bent opgegroeid, zoals bij Gabriella. "Als je in je jonge jaren al leert dat het niet veilig is om jezelf te zijn of als een ouder niet 'beschikbaar' is, dan leer je al dat je je best moet doen om liefde te ontvangen", vertelt Dianne. "Dat wordt een patroon dat je meeneemt in je latere leven." Een laag zelfbeeld speelt daarbij ook een grote rol. "Als je heel stevig in je schoenen staat, heb je niet op die manier behoefte aan bevestiging en aandacht."

Onbereikbare personen daten

Bindings- en verlatingsangst lijken het tegenovergestelde, maar hebben eigenlijk heel veel gemeen. Dianne vertelt dat ze gebaseerd zijn op dezelfde angst: die om jezelf te laten zien en je gevoel te uiten. "Dan is het ook moeilijk om een relatie aan te gaan." Mensen met verlatingsangst hebben misschien wel het verlangen naar een relatie, maar vinden het - soms onbewust - ook wel veilig om met een onbereikbaar persoon te zijn. "Bijvoorbeeld een workaholic, iemand met mentale problemen, iemand in het buitenland of iemand die al een partner of gezin heeft." Een echte stabiele relatie zit er dan eigenlijk niet in, waardoor je ook niet verlaten kunt worden.

Patronen herkennen

Gabriella heeft op jonge leeftijd al veel therapie gevolgd om te leren omgaan met haar gedrag en emoties. Als volwassene zegt ze zich nu erg bewust te zijn van haar patronen. "Ik zie wat ik doe: wanneer alles best lekker loopt in m'n leven, ga ik het toch weer saboteren, omdat ik het totaal niet gewend ben."

Vorig jaar heeft ze geprobeerd dat patroon te doorbreken. "Ik viel weer voor een onbereikbaar iemand. Daar stak ik veel tijd en energie in en ik kon mezelf maar niet losmaken van die persoon. Daar kreeg ik een heel angstig gevoel van, alsof ik het leven niet meer aan zou kunnen." Ze vertelt dat er veel zelfreflectie nodig was om dat te kunnen herkennen. "Ik weet nu dat het probleem niet bij de ander ligt, maar bij mezelf."

Wees eerlijk naar jezelf

Aan mensen die ook struggelen met bindings- en/of verlatingsangst wil Gabriella nog een tip meegeven. "Durf eerlijk naar jezelf te zijn. Als je het nog niet hardop op durft te zeggen, schrijf het dan op. Maar zoek het probleem bij jezelf en niet bij de ander. Je neemt jezelf overal mee naartoe, dus die gevoelens gaan dan telkens opnieuw getriggerd worden." Dat betekent niet dat je jezelf de schuld moet geven van mensen die je op een slechte manier behandelen. "Daarin mag je ook echt wel voor jezelf opkomen."

Als je worstelt met gevoelens die te maken hebben met bindings- en verlatingsangst kan je ervoor kiezen om professionele hulp te zoeken, bijvoorbeeld bij een psycholoog, zodat je samen je gedrag kan onderzoeken en bespreken. Dianne heeft ook een checklist opgesteld waarmee je kan controleren of je relatie of manier van hechten 'veilig' is.

Bij de FunX Mental Health Club snappen we dat het leven niet 24/7 fissa is. Of je nou dealt met een depressie, niet goed weet hoe je hulp moet vragen of te maken hebt een burn-out: je bent niet alleen. In deze wekelijkse podcast bespreekt Tannaz met verschillende gasten hoe zij dealen met hun mental health-struggles en krijg je handige tips van experts. Alle afleveringen terugluisteren kan hier.