Wala (20): "Voor mij is vrijheid iets wat we collectief moeten ervaren"

Trauma

Wala (20) werd geboren in Groningen, maar haar ouders hebben veel meegemaakt voordat zij naar Nederland kwamen. "Destijds was Irak onder leiding van dictator Saddam Hoessein. Mijn vader moest vanwege zijn activisme vluchten." Veel weet Wala niet over de ervaringen van haar ouders. "De meeste vluchtelingen hebben te maken met trauma's. Ik denk dat ik daarom niet veel details heb over wat ze hebben meegemaakt. Wel weet ik dat mijn moeder onder de tafel heeft gelegen toen haar stad werd gebombardeerd en dat mijn vader onder zware omstandigheden in een vluchtelingenkamp in Saoedi-Arabië heeft gezeten."

Selectieve aandacht

Hoewel Wala zelf uit een familie komt die oorlog heeft meegemaakt, heeft ze van jongs af aan moeite gehad met Bevrijdingsdag. "Als kind voelde ik al weerstand bij Dodenherdenking of Bevrijdingsdag. Dat was niet door een gebrek aan empathie, maar omdat ik voelde dat er een selectieve aandacht was, als het ging om vrijheid. Ik ben het product van twee mensen die gevlucht zijn voor een oorlog waar maar weinig aandacht voor is geweest. Ik voelde me niet gehoord."

Rol westerse landen

In de afgelopen maanden is er veel gesproken over de selectieve aandacht die lijkt te worden geschonken aan verschillende oorlogen. Zo vinden sommige mensen dat er meer aandacht is voor de oorlog in Oekraïne dan voor oorlogen in landen als Afghanistan, Irak, Syrië en Palestina. "Wat echter vaak niet benoemd wordt, is dat westerse landen juist hebben bijgedragen aan conflicten in wat we nu kennen als oorlogsgebieden. Nederland heeft bijvoorbeeld militairen uitgezonden naar Afghanistan en Irak en speelt dus een rol in wat er vandaag de dag gebeurt in die landen", aldus Wala.

Doofpot

Als iemand die afkomstig is uit een niet-westers oorlogsgebied vindt Wala dat ze een moeilijke positie heeft. "Ik voel me heel erg verbonden met Irak en heb het gevoel dat er niet genoeg aandacht wordt besteed aan wat onze families is aangedaan. Tegelijkertijd woon ik in een land dat daar op bepaalde manieren aan heeft bijgedragen. Mensen weten dit echter vaak niet, omdat het in de doofpot wordt gestopt."

Vrij van onderdrukkende structuren

Volgens Wala zien veel jongeren vrijheid als iets wat vooral het individu aangaat. "Ze willen als individu alles kunnen doen en gaan en staan waar ze willen. Voor mij is vrijheid echter iets wat we collectief moeten ervaren. Zo vind ik het belangrijk dat de Irakese gemeenschap voelt dat we vrij zijn van onderdrukking. Die vrijheid is niet aan de orde en daarom spreek ik me uit over de problemen die mijn gemeenschap, maar ook andere gemarginaliseerde groepen aangaan. Denk aan imperialistisch geweld in ons thuisland, wat er ook toe heeft geleid dat we in Nederland terecht zijn gekomen. "

Vrij volgens de wet?

Ook Aynur (24) heeft vanuit haar persoonlijke ervaring een eigen definitie van vrijheid. Voor haar gaat het vooral over de volgende drie dingen: "vrijheid om informatie te krijgen waarop je je gedachten kan baseren, vrijheid om verantwoord te handelen naar je gedachten en de vrijheid om dat te uiten zonder consequenties." Op het moment dat de vrijheid van meningsuiting of de persvrijheid van een land in gevaar komt, kun je volgens Aynur dus niet écht vrij zijn.

Zo is er in Azerbeidzjan wettelijk sprake van vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. In werkelijkheid is dat volgens Aynur echter heel anders. "Op papier mag je demonstreren, maar in de praktijk wordt het je moeilijk gemaakt, bijvoorbeeld door middel van politiegeweld. Ook worden journalisten steeds vaker opgepakt onder het mom van drugshandel of belastingontwijking." Als politiek activist kon Aynurs vader zijn werk niet meer doen en daarom vluchtte hij met zijn gezin naar Nederland.

Gebrek aan bewustzijn

In haar opvoeding kreeg Aynur van haar ouders mee dat alles wat ze doet maatschappelijk nut moet hebben. Zo zet ze zich in Nederland in voor verschillende goede doelen en heeft ze workshops gegeven om jongeren bewust te maken over democratie. "Ik merk dat jongeren in Nederland zich niet altijd even bewust zijn van de vrijheden waar ze recht op hebben. Het gevaar daarvan is dat die vrijheden zo makkelijker afgenomen kunnen worden."

Stemrecht

Aynur vindt dat we in Nederland bewuster om moeten gaan met ons stemrecht. "Mensen hebben vaak het gevoel dat hun stem toch niets doet, maar dat is niet waar. In sommige landen mag je niet eens stemmen of wordt je stem misbruikt. We lijken te denken dat stemrecht vanzelfsprekend is, maar dat is niet zo."

Ook maakt Aynur zich zorgen over de persvrijheid in Nederland. Afgelopen week bleek uit de jaarlijkse wereldwijde ranglijst voor persvrijheid dat Nederland relatief laag scoort vergeleken met buurlanden. Dit komt onder meer door het toegenomen geweld tegen journalisten. "Wanneer de pers niet meer vrij is om hun werk te doen, kunnen ze de overheid niet meer controleren. Op die manier komt de democratie in gevaar."

Geen vrijheid?

Hoewel ze vindt dat jongeren niet altijd even bewust zijn van hun vrijheden, zijn volgens Aynur niet alle groepen in de Nederlandse samenleving even vrij. "Neem bijvoorbeeld verschillende migrantengroepen. Zij hebben te maken met discriminatie op de arbeidsmarkt, in het onderwijs of op de woningmarkt. Omdat zij zich buitengesloten voelen van de maatschappij, zien zij sneller het nut van stemmen niet in. Op die manier genieten zij niet dezelfde democratie als andere Nederlanders."

Bevoorrecht

Er valt dus nog wat te zeggen over de vrijheid en democratie in Nederland, zo blijkt uit zowel Aynurs als Wala's verhaal. Toch voelt Wala zich bevoorrecht ten opzichte van haar ouders. "Ik spreek wel eens over de moeilijke ervaringen van ontworteld zijn van mijn thuisland, maar het is ook echt een privilege om in een land te leven waar geen oorlog is. Ik kan gewoon naar buiten zonder angst voor luchtaanvallen. Dat is iets wat voor mijn ouders niet vanzelfsprekend was. Daarom is het belangrijk om die verhalen van mijn ouders te blijven herinneren."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -