Zorg weigeren omdat je verzekering het niet dekt: "Mijn ziekte wordt erger"

CHRONISCHE PIJN

Lotte heeft al heel lang last van pijnklachten. Van de reumatoloog kreeg ze de diagnose fibromyalgie: een aandoening waarbij je chronisch last hebt van pijn, stijfheid en vermoeidheid. Hoewel ze heeft geaccepteerd dat ze de pijnklachten altijd zal blijven behouden, zou Lotte wel graag een behandeling krijgen om ermee te kunnen leven. "Omdat ik geen zware pijnstillers wil slikken, ben ik gaan kijken naar andere mogelijkheden. Een van de opties was om regelmatig naar de fysio te gaan. Dat zou mijn aandoening draaglijker maken."

FYSIO NIET VERGOED

Maar Lotte kwam er al vrij snel achter dat de fysio niet vergoed wordt vanuit het basispakket, waardoor ze het niet kan betalen. Omdat ze in de bijstand zit, heeft ze de afgelopen jaren niet genoeg geld gehad om een aanvullende verzekering af te sluiten. "Je weet dat er passende zorg beschikbaar is, maar dat het niet toegankelijk genoeg is. Daardoor heb ik misschien wel meer pijn ervaren dan nodig is."

ZELF BETALEN

Fysiotherapie wordt dus niet altijd vanuit de basisverzekering vergoed. Vanaf je achttiende krijg je de fysio alleen vergoed als je een chronische aandoening hebt, maar daarvoor moet je de eerste 20 behandelingen zelf betalen. "De eerste fysio bij wie ik heb geïnformeerd vertelde me dat de startsessie zo'n 55 euro is. Daarna moet ik 35 euro per sessie betalen. Dat klinkt misschien niet veel, maar wanneer je in de bijstand zit is dat niet te doen."

STRIPPENKAART

De rekening van de fysiotherapeut kan dus flink oplopen, terwijl de zorgverzekering die niet altijd dekt. Lotte is ook in behandeling bij de geestelijke gezondheidszorg en haar geestelijke gezondheidszorgaanbieder is toevallig aangesloten bij een fysiotherapeut. Daardoor kan ze nu gelukkig toch naar de fysio. "Die specifieke fysiotherapeut biedt strippenkaarten aan waarmee het goedkoper is om regelmatig behandelingen te krijgen."

TANDARTS NIET VERGOED

Ook de tandarts wordt niet vergoed vanuit het basispakket. Vanaf je achttiende moet je een aanvullend pakket afsluiten als je tandzorg vergoed wil krijgen. Het verschilt per pakket hoeveel en welke behandelingen er worden gedekt, maar de prijs van zo'n aanvullende verzekering kan maandelijks flink wat kosten. Daardoor is Lotte ook al twee jaar niet bij de tandarts geweest. "Als je niet aanvullend verzekerd bent, kost het gewoon veel geld. Zeker als je naast een controle ook andere behandelingen nodig hebt. Wanneer je een gaatje hebt kun je het beste zo snel mogelijk naar de tandarts om het te laten verhelpen. Anders heb je kans dat er een ontsteking ontstaat en dan heb je een veel groter probleem."

WORTELKANAALBEHANDELING VOORKOMEN

Wanneer je de tandarts dus skipt terwijl je een gaatje hebt, wordt dat gaatje steeds dieper. Dat kan leiden tot een ontsteking in de wortel en dan moet je misschien een wortelkanaalbehandeling ondergaan. Zo'n behandeling kan oplopen tot wel honderden euro's en de vraag is nog of je tand ermee is gered of tóch getrokken moet worden. Om dit te voorkomen is het dus belangrijk om zo snel mogelijk naar de tandarts te gaan. Maar zo simpel is dat niet voor Lotte. "De laatste keer dat ik bij de tandarts ben geweest moesten er twee gaatjes gevuld worden en mijn verstandskiezen getrokken worden. Dan krijg je een flinke rekening binnen die je niet altijd kunt betalen en dat moedigt niet aan om vaker naar de tandarts te gaan."

DAKLOOS

Iemand die ook alles weet van hoge tandartsrekeningen is de 26-jarige Clementine. Door een moeilijke jeugd en een lastige thuissituatie raakte zij op haar zeventiende dakloos. "Wanneer je dakloos bent, moet je overleven. Het laatste waar je aan denkt is dat je je tanden moet poetsen. Je hebt geen plek om te slapen dus dan denk je niet aan je skincare routine ofzo." In de twee jaar dat Clementine dakloos was, ging haar gebit er flink op achteruit.

NOODTANDARTS

Omdat tandzorg niet in het basispakket zit, kon Clementine heel lang niet naar de tandarts. "Mijn tanden vielen er bijna uit, maar ik heb de zorg die ik nodig had heel lang moeten weigeren omdat ik het niet kon betalen. Tot ik een keer naar een noodtandarts moest omdat ik zo'n heftige kiespijn had. En toen moest ik nóg meer geld betalen, want een noodtandarts is veel duurder dan een reguliere tandarts." De noodtandarts vertelde Clementine dat ze echt vaker naar de tandarts moest. Haar gebit was er namelijk zo slecht aan toe dat alleen poetsen het niet meer kon verhelpen. Maar naar de tandarts gaan is dus lastig als je het niet kunt betalen.

CHRONISCH ZIEK

Nadat Clementine dakloos werd, kwam ze erachter dat ze ook een chronische ziekte heeft: het Ehler-Danlos syndroom, een progressieve genetische bindweefselaandoening. "Iedereen heeft bindweefsel, dat is een soort elastiekje dat je organen bij elkaar houdt. Bij mensen met het Ehler-Danlos syndroom lubbert dat elastiekje steeds verder uit. Ik zeg altijd dat ik een lappenpop ben die langzaam uit elkaar valt, en ik zou graag naald en draad willen hebben." De behandeling van het Ehler-Danlos syndroom kan verschillende vormen aannemen. Voor Clementine werken homeopathische middelen het best, maar die worden niet vergoed vanuit de basisverzekering. "Ik moet altijd kiezen welke ik wel neem en welke niet, en dat heeft consequenties voor mijn lichaam. Doordat ik niet de volledige behandeling kan betalen wordt mijn ziekte erger."

EIGEN RISICO

Naast homeopathische middelen die werken op het bindweefsel, wordt er bij het Ehler-Danlos syndroom ook zware pijnmedicatie voorgeschreven. "De pijnstillers worden wel vergoed, maar dan krijg je weer het gedoe van het eigen risico. Dan denk je dat het vergoed wordt, maar dan krijg je achteraf tóch een rekening." Clementine vindt het jammer dat ze zoveel kosten maakt en dat de verzekering eigenlijk niet alles vergoed, vooral omdat ze er niets aan kan doen. "Ik heb er ook niet om gevraagd om chronisch ziek te zijn."

VEEL GELD

Clementine merkt op dat de meeste mensen maandelijks veel geld betalen aan hun zorgverzekering, maar er weinig mee doen. "Mensen betalen tussen de 140 en 200 euro, en gaan vervolgens alleen een paar keer per jaar naar de fysio. Maar dan kan je toch net zo goed geen zorgverzekering nemen en die paar fysiosessies zelf betalen? Dan kom je veel goedkoper uit." Maar omdat het voor iedereen verplicht is om een zorgverzekering af te sluiten, kan dat natuurlijk niet.

"HET ZIJN MAAR EEN PAAR TIENTJES"

Ze geeft toe dat het soms maar om een paar tientjes gaat, maar die paar tientjes tellen snel bij elkaar op. "Alles gaat een paar tientjes omhoog: de zorgverzekeringen, de huur, het gas, water en licht. Maar de salarissen en uitkeringen blijven gelijk. Veel mensen, en vooral mensen met een beperking, komen dan niet meer rond. En daar wordt maar weinig over gepraat." Volgens Clementine worden sommige mensen op deze manier dakloos. In haar omgeving ziet ze dat mensen soms moeilijke keuzes moeten maken. "Soms vraag ik me af: ga ik mijn zorgkosten betalen of ga ik mijn huur betalen?"

COLLECTIEVE GEMEENTEVERZEKERING

Zowel Clementine als Lotte leven vanwege hun chronische ziektes van een uitkering en hebben dus een laag inkomen. Via hun gemeente komen ze daardoor in aanmerking voor een collectieve zorgverzekering waarmee ze korting kunnen krijgen op een aanvullend pakket. Clementine vindt het fijn dat deze mogelijkheid er is, omdat een deel van haar homeopathische medicijnen hiermee vergoed worden. Tegelijkertijd vraagt ze zich af hoeveel voordeliger het nu echt is. "Ik krijg met het aanvullende pakket maar 200 euro vergoed aan tandzorg, maar volgens mij is dat echt niet genoeg voor mijn gebit."

PREP

Sommige mensen hebben zorg nodig als behandeling voor hun aandoening en anderen hebben zorg nodig om aandoeningen te voorkomen. Nick (20) valt op mannen en heeft vanwege zijn seksuele oriëntatie een grotere kans om hiv op te lopen. Daarom zou hij graag PrEP gebruiken. Dat zijn pillen die voorkomen dat je besmet raakt met hiv. Maar PrEP wordt niet vergoed door de verzekering. "Je moet het middel zelf betalen en dat kan 30 tot 50 euro per maand kosten, afhankelijk van het merk dat je gebruikt." Dat klinkt niet als veel, maar voor veel studenten is dat een bedrag dat ze niet kwijt kunnen.

"Daarnaast moet je een keer in de drie maanden een bloedonderzoek en urineonderzoek doen om je nieren te monitoren. PrEP kan namelijk best heftig vallen op je nieren." En terwijl bloedonderzoek en urineonderzoek wel vergoed lijken te worden door de basisverzekering, vallen ze ook onder het eigen risico. Dat betekent dat je alsnog een rekening kunt ontvangen. "Financieel gezien gaat dat niet voor mij en daarom loop ik onnodig kans om met hiv besmet te raken."

GGD

De GGD heeft een programma waar kwetsbare groepen aan kunnen meedoen om PrEP wel vergoed te krijgen. "Maar dat programma zit bomvol. Ik sta nu een half jaar op de wachtlijst en er zijn nog zo’n 400 mensen voor mij." Nick denkt dus niet dat hij snel aan de beurt komt om gratis gebruik te kunnen maken van PrEP. "Is het niet krom dat het behandelen van hiv wel vergoed wordt, maar het voorkomen niet? Als je het door middel van PrEP kunt voorkomen, hoeft het ook niet behandeld te worden." Nick vindt het raar dat er bij jongeren zo wordt gehamerd op seksuele gezondheid, maar dat de voorzorgmiddelen niet toegankelijk voor ze zijn. "Als ik straks 35 ben en een vaste baan heb, kan ik het misschien wel betalen. Maar de kans is groot dat ik het dan niet meer nodig heb omdat ik dan geen student meer ben en minder wisselende seksuele contacten heb."

ZORG ALS VERDIENMODEL

Volgens Clementine denken veel mensen dat alles goed geregeld is in Nederland. "Maar dat is allang niet meer zo. Voor mensen met een beperking was het nooit zo, maar nu raken de gebreken van het systeem ook de mensen zonder een beperking of chronische ziekte." Verder zegt Clementine dat de zorgverzekeringsmaatschappijen te veel verdienen aan de menselijke behoefte aan zorg. Dat is volgens haar het probleem. "Soms vraag ik me af: moet er wel een verdienmodel zitten op de zorg?"

Podcast

Liever luisteren? Naast het artikel verschijnt ook wekelijks een FunX Beseft-podcast. Deze is te beluisteren op de podcastpagina of in je favoriete podcastapp. De laatste aflevering beluister je hieronder.

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -