Dodental protesten Iran loopt op: "Mensen strijden voor recht op zelfbeschikking"

Waarschuwing president

President Ebrahim Raisi waarschuwde afgelopen weekend "resoluut" te zullen reageren op de protesten. Hij geeft de organisators de schuld van de onrust in het land en belooft hard op te treden tegen "degenen die zich verzetten tegen de veiligheid en rust van het land".

Op social media gaan beelden rond van actievoerende Iraniërs: mensen schreeuwen leuzen tegen de regering, zetten politieauto's in brand en vrouwen verbanden hun hoofddoek en knippen hun haren af. Ook zijn er veel video's waarin te zien is hoe vrouwen gewelddadig worden aangepakt door veiligheidstroepen of worden lastiggevallen door voorbijgangers op straat.

Hadis Najafi

Op de protesten wordt door Iraanse veiligheidstroepen met geweld gereageerd. Er vielen daardoor al meerdere doden, van wie foto's en namen worden verspreid op social media. Zo ook van de 20-jarige Hadis Najafi, een jonge vrouw die door zes politiekogels werd geraakt en nu als het symbool van de protestbeweging wordt gezien.

Dodental onduidelijk

Hoeveel mensen precies bij de protesten zijn omgekomen, is onduidelijk, met name omdat de toegang tot internet en social media in Iran gelimiteerd wordt door de regering. Hierdoor is het tot grote zorgen van veel Iraniërs moeilijk om aan de buitenwereld te laten weten wat er precies gebeurt in het land en wie er wanneer is overleden.

"Het is moeilijk te zeggen hoeveel doden er zijn gevallen, maar elke dag komen er weer berichten naar buiten van overleden mensen", vertelt journalist Mina Etemad in TopiX. "Vaak zijn ze jong, tussen de 16 en 25 jaar." Iraniërs die zich uitspreken of de straat op gaan, lopen dus groot risico. "Bij de vorige massale demonstraties in 2019 bleken er achteraf meer dan 1500 mensen vermoord te zijn. Het kan dezelfde kant op gaan, maar toch demonstreren mensen en komen ze samen voor hun rechten. Dat is heel moedig."

Stem versterken

Ook in de rest van de wereld laten mensen van zich horen over de situatie in Iran. Mina legt uit dat het niet alleen gaat over het wel of niet dragen van een hoofddoek, maar dat mensen strijden voor het recht op zelfbeschikking, oftewel je eigen keuzes mogen maken. Zelf joinde ze afgelopen vrijdag ook een protest hier in Nederland, om zo de stem van Iraniërs te versterken. "Het was bijzonder en fijn om iets kleins te kunnen betekenen door daar dezelfde leuzen te roepen als die in Iran geroepen worden, al loop ik hier geen gevaar. Het is belangrijk om die solidariteit te tonen."

Angst

Veel mensen van Iraanse komaf durven zich niet publiekelijk uit te spreken over het regime in Iran, ook al wonen ze zelf in Nederland. "Ik heb nu bedacht: ik ben altijd bang geweest, maar kan nu niet anders dan me uitspreken en achter de mensen daar staan, ook al heeft dat consequenties voor me", zegt Mina. Zo geeft ze aan dat ze in de toekomst misschien niet meer naar Iran kan afreizen, vanwege het risico om opgepakt te worden. "Of familie daar kan iets worden aangedaan, dat weten we niet. We zijn best wel bang voor wat er kan gebeuren, maar ik vind het nu belangrijk om aan het belang van de mensen in Iran te denken."

Dit kan je doen

Vanuit Nederland kan je mensen in Iran helpen. Mina legt uit hoe: "We kunnen hun boodschap verspreiden en de beelden delen. Het zijn afschuwelijke beelden van geweld tegen vrouwen, maar we moeten ze toch delen om mensen bewust te maken van wat er gebeurt." Daarnaast vertelt ze dat je politici kan schrijven om te vragen op wat voor manier zij zich voor de situatie gaan inzetten. Ook kan je deelnemen aan demonstraties. "Ook al versta je geen Farsi en kan je de leuzen niet meeschreeuwen, het is echt belangrijk dat er zo veel mogelijk mensen staan, zodat iedereen op de wereld ziet dat we achter hetzelfde doel staan."