China sluit moslims op in kampen: dit is wat er aan de hand is

China aangeklaagd door Amnesty

Amnesty International heeft China aangeklaagd voor de onderdrukking van deze moslims in Xinjiang. De mensenrechtenorganisatie eist opheldering over het lot van de mensen die systematisch zouden worden onderdrukt in heropvoedingskampen. Amnesty baseert de aanklacht op meer dan honderd interviews met mensen buiten China wiens familieleden worden vermist en op informatie van mensen die zijn vrijgelaten uit de kampen. Turkije heeft begin dit jaar de internationale gemeenschap en de secretaris-generaal van de VN opgeroepen om actie te ondernemen tegen deze "grote schande voor de mensheid". In juli riepen 22 landen, waaronder Nederland, China op om te stoppen met het opsluiten van Oeigoeren.

Wat is er precies aan de hand?

Zo'n 92% van de Chinese bevolking bestaat uit zogenaamde Han-Chinezen, de overige 8% bestaat uit verschillende minderheden. Een van de grootste minderheden zijn de Oeigoeren, een Turks volk van ongeveer 11 miljoen die voornamelijk leven in de Chinese regio Xinjiang. Sinds 1949 valt het gebied waar ze leven onder de Chinese overheid, maar op papier is het gebied nog autonoom. Dat leidt tot op de dag van vandaag tot spanningen tussen dit volk en de Chinese regering.

Controle

De Oeigoeren leven al tientallen jaren onder onderdrukking. Daarom gingen ze in 2009 in Urumqi, de hoofdstad van Xinjiang, de straat op om te protesteren tegen de onderdrukking door de Chinese staat. Het begon als een vreedzaam protest, maar na hard ingrijpen van de politie ontstonden er rellen met vele doden en gewonden tot gevolg. Tot dan toe hadden enkele extremistische Oeigoerse-groeperingen aanslagen gepleegd. De optelsom van de rellen en de aanslagen waren voor president Xi Jinping reden om de politicus Chen Quanguo aan het werk te zetten om de regio onder controle te krijgen. Chen Quanguo maakte een surveillancestaat van de regio en richtte in 2016 de heropvoedingskampen op in Xinjiang waar Oeigoeren tot op de dag van vandaag massaal in worden opgesloten. Met diezelfde truc wist deze man van de Communistische Partij al eerder het Tibetaanse volk op de knieën te krijgen.

RELIGIE VERBODEN

De Oeigoeren worden enorm beperkt op religieus gebied en streven daarom naar onafhankelijkheid in de regio. Zo mogen personen onder de achttien jaar geen gebedsdiensten in moskeeën bijwonen. Koranstudies worden alleen aangeboden in scholen die door de overheid aangewezen zijn. Het openlijk uitoefenen van je religie of cultuur is in de regio Xinjiang verboden, doe je dat wel dan riskeer je opgesloten te worden in een heropvoedingskamp. Oeigoeren die bidden, vasten, een 'abnormale baard', hoofddoek of sluier dragen, kunnen worden gezien als extremistisch. Ook als je boeken of artikelen over de islam bezit, dan kan je onder die categorie vallen en is de kans groot dat je in een heropvoedingskamp terechtkomt.

Gruwelijke verhalen

In juni van dit jaar verscheen een rapport van een Australische onderzoeksgroep die bewijs zeggen te hebben gevonden van duizenden gevallen van het illegaal verwijderen van organen. Dit rapport is gepresenteerd aan de VN-mensenrechtenraad. Daarin staat onder andere dat niemand te weten krijgt waar je bent en dat familieleden zich niet durven uit te spreken, uit angst.

Illegale organen

China Tribunal, een adviesraad van experts, zegt dat er naar schatting meer dan een miljoen Oeigoeren in die kampen wonen en dat ze daar te maken krijgen met mishandelingen en propaganda. Er gebeuren volgens experts echter ook veel ergere dingen. Zo zouden de Oeigoeren worden vermoord en zouden hun organen illegaal worden verkocht.

Organen uit levende mensen

De overheid spreekt het verkopen van organen van gevangenen tegen en zegt dat ze al sinds 2015 geen organen meer gebruiken van geëxecuteerde gevangenen. Hamid Sabi van de UNHRC zegt dat dit onzin is en dat de diefstal tot op de dag van vandaag nog gebeurd. "Ze snijden het hart en andere organen uit levende, onschuldige mensen. Het is een van de ergste grootschalige wreedheden van deze eeuw”, aldus Sabi. China Tribunal eist dat de Verenigde Naties in actie komt en onderzoek doet naar de moordpraktijken.

Schokkende beelden

Vorige week doken er schokkende dronebeelden op van de kampen. Daarop waren honderden mensen kaalgeschoren, geboeid en geblinddoekt te zien. Het is echter onbekend wanneer deze shots zijn gemaakt. Toch blijft de Chinese overheid het bestaan van strafkampen ontkennen. Zij spreken over kampen waar deze mensen juist een kans krijgen in de maatschappij, omdat ze daar de taal leren. De praktijk wijst echter op een etnische genocide waarbij alles wat Oeigoers is weggevaagd wordt. Veel Oeigoeren vluchten weg van de onderdrukking en zoeken asiel in allerlei landen zoals Turkije, maar ook in West-Europa. Daar vertellen ze hun verhaal.

Gemarteld en verkracht

Abduweli Ayup is een etnische Oeigoer en moslim uit Xinjiang. Hij zat vijftien maanden in zo'n kamp en vluchtte daarna naar Turkije. Hij vertelde NOS-correspondent Lucas Waagmeester dat hij een gruwelijke serie martelingen en verkrachtingen onderging in het kamp. "Het eerste wat ze doen als je in een kamp zit, is je waardigheid slopen", vertelt Ayup. "Ik ben gemarteld en vernederd. Fysiek vernederd, verkracht."

Gezinsleden opgepakt

Ayup spreekt zijn familie in Xinjiang zo min mogelijk, omdat hij bang is dat zij anders in de problemen komen. Twee gezinsleden hebben dat inmiddels meegemaakt: "Twee van mijn zussen en mijn broer zijn inmiddels opgepakt. Ze verdwijnen in de kampen. Iedereen kent mensen die in een kamp zitten."

Apps en algoritmes

Mensen buiten de kampen waar de Oeigoeren en Kazakken vastzitten, hebben het ook moeilijk. Als je in Xinjiang woont, dan moet je een app installeren waarop de politie alles van je kan bijhouden. Ook hangen er overal camera's met gezichtsherkenning. Deze algoritmes checken of je je wel goed gedraagt. Doe je dat niet, dan kan je opgepakt worden en in een kamp belanden.

Effectief

De Chinese regering ziet de kampen als een succesvol en vooral enorm effectief middel tegen de opstandigheid van Oeigoeren. Voordat China deze kampen in het leven riep, vonden er tientallen aanslagen plaats. Sindsdien heeft er geen enkele aanslag meer plaatsgevonden. Maar betekent dit dat je onschuldige mensen in kampen moet stoppen en alle waardigheid moet ontnemen?