Tomy Holten overleed een uur na arrestatie: waarom hoorden we hier zo weinig over?

Arrestatie
Volgens Gikkels is dit incident waarschijnlijk ondergesneeuwd door de grote media-aandacht die vooral gericht was op het coronavirus. Maar volgens Gikkels speelt er nog een ander probleem mee: "In Nederland hebben we een soort mentaliteit dat onze rechtsstaat en politie de beste is ter wereld. Iets wat niet zo is." In een blogartikel van Controle Alt Delete wordt beschreven waarom Tomy gearresteerd zou zijn:

"Op de dag dat heel Nederland aan het hamsteren was vanwege de corona-uitbraak, was Tomy in de Jumbo in Zwolle. Hij was daar, net als de rest van Nederland, met als doel om te winkelen. Weet je nog: dit was de dag dat de schappen leeg waren. In de winkel rende hij en volgens de medewerkers ontweek hij dingen die er niet waren.

Het personeel besloot om hem naar buiten te sturen, ondanks dat ze de situatie niet gevaarlijk vonden. Een Jumbo-medewerker sprak hem aan, ze knuffelden zelfs. Daarna werd hij rustig naar buiten begeleid. Toen rende Tomy weer terug de winkel in. Daarop besloot het personeel om de politie te bellen. Daarna arriveerde de politie.

Voor de duidelijkheid: Tomy had niets gestolen en niets strafbaars gedaan. Hij was ongewapend. Hij was geen risico voor omstanders en zeker geen levensbedreigend risico voor de politie. Toch werd Tomy door een overmacht aan politiemensen en meerdere burgers langdurig met fysiek geweld in een buikligging vastgehouden. Heel kort daarna, 60 minuten later, is hij dood. Dat gebeurde onder verantwoordelijkheid van de politie, als gevolg van politiegeweld en met betrokkenheid van meerdere burgers."

'Wat is er gebeurd?'

Op de beelden is terug te zien dat er een politieagent op zijn rug zit en een andere agent zijn schoen in Tomy's gezicht drukt. Ook omstanders drukken Tomy tegen de grond. Het is te horen hoe Tomy herhaaldelijk blijft schreeuwen. Doordat Tomy zich verzette tijdens de aanhouding, werd hij onwel. Hij werd vervolgens gecontroleerd door het ambulancepersoneel dat ter plaatse was. Na het onderzoek werd beslist dat Tomy overgezet kon worden naar het cellencomplex in Zwolle. Kort na zijn insluiting, werd Tomy weer onwel en overleed hij ondanks een reanimatiepoging. Gikkels:

"Het wil iets zeggen als omstanders beginnen te filmen. Dan voelen ze dat er iets niet klopt. Maar uiteindelijk leven we in een rechtsstaat, dus moet je bewijs hebben en kan ik hier niet zomaar gaan beweren dat Tomy wel of niet gevaarlijk was. Maar we moeten het er wel over hebben. Wat is er gebeurd?"

Waarschuwing, de video's hieronder kan als schokkend worden ervaren.

Meer partijen nodig

Gikkels wijst vooral naar het Nederlandse systeem en de onderzoeken van de Rijksrecherche. De Rijksrecherche is geen onderdeel van de politie en doet als onafhankelijke partij onderzoek voor het Openbaar Ministerie. Volgens Gikkels worden er in de onderzoeken van de Rijksrecherche alleen cijfers van dodelijke slachtoffers na schietincidenten geanalyseerd. Mensen die omkomen door buitensporig fysiek geweld door de politie worden dus niet onderzocht. Er zijn zelfs geen publieke cijfers van. Gikkels: "Iemand als Mitch Henriquez wordt niet meegenomen in die cijfers, omdat hij niet omkwam door politiekogels. [...] Dat laat dus zien dat het systeem in Nederland niet klopt. Er moeten meer partijen komen die naast de politie meekijken en factchecken."

Meer doden

Uit een overzicht van Controle Alt Delete blijkt dat er in 2016 en 2017 zeker 16 extra mensen zijn overleden die niet voorkomen in de cijfers van de Rijksrecherche. Dit gaat dus om dodelijke slachtoffers die niet door politiekogels zijn omgekomen, maar door fysiek geweld. Gikkels benadrukt ook dat de cijfers van de Rijksrecherche niet in de gemeenteraad of Tweede Kamer worden behandeld. Hij vindt dat de publieke verantwoording van de politie hierdoor gebrekkig is wat betreft het toegepaste geweld. Zo valt op zijn blog ook te lezen:

"Het is daarom onduidelijk of en, zo ja, hoe de politie langs democratische lijnen verantwoording aflegt over het toegepaste geweld."