Afghaans-Nederlandse jongeren uiten hun zorgen: "Ik voel me machteloos"

Sahar (22), heeft familie in Afghanistan

"Ik ben in 2013 voor het eerst in Afghanistan geweest. Op het nieuws zag je altijd oorlog, maar toen ik daar kwam was het heel anders. Ik zag de mooie kanten van Afghanistan. Het was er zo vreedzaam: mooie groene gebieden en gelukkige mensen. Ik was Europa gewend, dus het was anders, maar wel veilig genoeg om ernaartoe te reizen. Een aantal jaar later zijn m'n ouders nog geweest. Toen was het al minder veilig, die week waren er vijf aanslagen. Je bent hier dan als enige achter met je broer en zus terwijl niemand de telefoon opneemt. Dan zit je in de stress: gaat het wel goed met m'n familie? Leven ze nog?

Ik voel me machteloos. Je kijkt vanaf een afstand toe hoe je eigen land verwoest wordt door anderen, door de Taliban. Dat raakt me heel erg. Vooral m'n ouders hebben daar hun familie zitten. Ik hou m'n hart vast voor ze. Als je die familieleden spreekt, raakt dat het meest. Je kunt vanuit hier zo weinig doen. Je moet ze daar eigenlijk aan hun lot overlaten. M'n oom is een paar jaar geleden overleden tijdens de strijd tegen de Taliban en ik weet zeker dat dit hem zou breken als hij er nog was.

Er is geen plek voor alle vluchtende mensen. Mensen slapen in parken en op de grond. Zij hebben eten en onderdak nodig, maar het geld is er gewoon niet. De overheid heeft haar eigen mensen in de steek gelaten en de president is gewoon gevlucht. Juist wanneer de Afghanen een sterke regering nodig hebben zijn ze weggegaan. Dat kun je je land en volk niet aandoen.

Vanuit Nederland moeten we zoveel mogelijk steunen. Wij staan iedere dag op in een veilige omgeving en hoeven ons nergens zorgen over te maken. Laat je stem horen en probeer zoveel mogelijk geld in te zamelen."

Haris (30), ging naar Kabul om gezinnen te helpen, maar strandde in Istanbul

"Ik had me voorgenomen om naar Kabul te gaan, maar tijdens mijn vlucht van Amsterdam naar Istanbul verslechterde de situatie daar zo erg, dat er geen commerciële vluchten meer konden landen op het vliegveld. M'n vlucht werd twee uur van tevoren gecanceld. Misschien was dat wel een teken ofzo, want iedereen heeft de beelden van het vliegveld gezien. Ik zou echt in het hol van de leeuw terecht zijn gekomen.

Op dit moment laten ze onschuldige burgers met rust. Ze gaan huizen langs en zeggen: er is niks aan de hand, het is niet meer zoals twintig jaar geleden. Iedereen pakt zijn leven op. Dat zijn hoopvolle berichten vanuit Kabul, maar ik weet niet hoe het er in de overige provincies aan toegaat. Overal is een andere leider.

Nu ben ik nog steeds in Istanbul. Ik wacht de ontwikkelingen af vanuit hier. Mochten de commerciële vluchten weer hervat worden richting Kabul, dan ga ik die kant op. Mijn doel is nog steeds om het geld dat is opgehaald met m'n inzamelingsactie daar te krijgen. Maar er zijn ook gevluchte Afghanen in andere delen van de wereld die acute hulp nodig hebben. Ook hier in Istanbul. Ik hoorde dat ze in slechte omstandigheden leven en niet goed worden opgevangen, dus ik ga erheen om polshoogte te nemen en beelden te maken. Ik ga ook kijken of ik het een deel van het geld daaraan kan uitgeven. Maar het grootste deel zal in Kabul terechtkomen."

Nilab (29), lid van BIJ1, vertelt over culturele genocide

"Er zijn in de geschiedenis van Afghanistan heel veel invallen geweest van grootmachten. Daarvan zijn plukjes mensen overgebleven en daardoor zijn er waardevolle culturele schatten ontstaan. Maar de Taliban roeien alle vormen van kunst en cultuur uit en verbieden alles wat daarbij hoort. Ze hebben sowieso meer dan 70% van de 100.000 kunstwerken in het nationale museum vernietigd. De grootste bibliotheek met meer dan 55.000 werken over onze geschiedenis is verbrand en zo zijn ze het hele land afgegaan. Ze zijn ook bij mensen thuis langsgegaan om alles wat zij qua kunst of boeken in huis hadden te vernietigen. Daardoor is bijna onze hele geschiedenis op papier niet meer te vinden. Ik denk dat vrijwel niemand hier ooit een boek in de bibliotheek heeft gevonden over de rijke geschiedenis van Afghanistan.

Het doet iets met je als je geen representatie ziet en altijd jezelf en je thuis gereflecteerd ziet worden in verhalen over terrorisme en oorlog. Het heeft bij mij ook lang geduurd voordat ik begreep waar Afghanistan voor staat. Hoe rijk de cultuur van Afghanistan is, hoe groot het land is en hoeveel verschillende mensen er rondlopen. Dat doet iets met je identiteitsvorming.

Dat is nu heel gevaarlijk. Na veertig jaar oorlog is er nog maar zo weinig tijd geweest voor mensen om maar enigszins iets op te bouwen. Onder de Taliban kan je niet leren schrijven of lezen, want zij verbieden veel vormen van educatie. Ze laten alleen de Koran toe, maar dat is Arabisch. Afghanistan is een land waarin we Perzisch of Pasjtoe spreken. De cultuur is veel mondeling doorgegeven en verweven in volksverhalen, films en muziek. Op een gegeven moment is de oudere generatie die dat heeft onthouden weg of te getraumatiseerd om het door te blijven geven. Door iedereen maar thuis te houden en alle vormen van kunst en geschiedenis te verbannen, verlies je de identiteit van de mensen.

Ik voel me een beetje verdoofd. Het voelt onwerkelijk. Alsof je in een nachtmerrie of film zit. Op 28 augustus is er een demonstratie in Amsterdam. Ga ernaar toe en probeer het nieuws erover bij te houden. Oefen ook druk uit op onze politici. Het maakt niet uit op welke partij je stemt: stuur brieven, verzamel handtekeningen en oefen druk uit via sociale media."

Zakaria (18), benadrukt de rol van Pakistan

"Om het ontstaan van de Taliban te begrijpen, moeten we terug in de tijd. Zo heeft Pakistan een grote rol gespeeld in het creëren van de Taliban. Zij kregen destijds financiële steun van de Amerikanen, die de Sovjets uit Afghanistan wilden hebben. De Pakistaanse geheime dienst moest dit geld verdelen onder Afghaanse vrijheidsstrijders, maar gaf het enkel strategisch aan de pro-Pakistangroepen. Toen de Sovjets eenmaal verslagen waren, ontstond er een burgeroorlog in Afghanistan, waarop de Taliban het antwoord was.

Mensen hebben destijds enorm geleden onder dat regime. Er werden stelselmatig mensenrechten geschonden. Meisjes mochten niet naar school en vrouwen kregen zweepslagen. We zijn nu letterlijk terug in de tijd. Er werd een beeld geschetst dat de Taliban nu niet meer zijn als hoe ze in de jaren 90 waren en dat ze nu ook onderwijs voor meisjes willen, maar beelden uit veroverde gebieden laten keer op keer zien dat ze nog steeds mensenrechten schenden. Het is ook problematisch dat de Afghanen zelf niet betrokken waren bij het vredesakkoord van de VS en de Taliban. Daarmee maak je de macht van de Taliban eigenlijk legitiem, terwijl het een terroristische organisatie blijft.

De oplossing moet worden gezocht in het aanpakken van de bron en niet in symptoombestrijding. De financiële en materiële steun moet verbroken worden, net als de ideologie. De rol van Pakistan moet erkend worden. Zolang dat een veilige haven blijft voor de Taliban, waar ze zich veilig kunnen vestigen, zich medisch kunnen laten behandelen en kunnen wapenen, zal vrede in Afghanistan nooit een kans hebben. De manier voor de Nederlandse overheid om hier iets aan te doen, is door sancties op te leggen aan Pakistan. Afghanen zijn de hashtag #SanctionPakistan begonnen. Het is belangrijk dat deze zoveel mogelijk gebuikt wordt op social media.

Ik maak me heel erg zorgen. Ik heb vandaag niemand uit Kabul gesproken, dus ik weet niet hoe het nu met m'n familie gaat. Dit is het ergste wat kon gebeuren. Het doemscenario is werkelijkheid geworden."

Sodaba (35), vluchtte als kind zelf uit Afghanistan

"We hebben een heftig weekend achter de rug, alle Afghanen. De Taliban hebben nu het hart van het land in hun macht. Met m'n familie gaat het naar omstandigheden wel oké. We hebben nog niet iedereen kunnen spreken, maar voor de familieleden die uit verschillende gebieden naar Kabul hebben kunnen vluchten, is de toekomst net zo onvoorspelbaar als voor ons. Ze weten niet wat hen morgen te wachten staat.

Zondagavond heb ik een neefje te pakken kunnen krijgen. Hij vertelde dat er veel mensen gevlucht zijn en zijn ondergebracht in een park in Kabul. De situatie daar is onmenselijk. Ze kunnen geen huisvesting krijgen, dus leven gewoon in de buitenlucht. Er is te weinig voedsel en hulpinstanties kunnen geen hulp aanbieden, omdat er geen systeem en orde meer is. Die mensen zijn dus eigenlijk aan hun lot overgelaten. M'n neef heeft wel geprobeerd te helpen, maar als gewone bevolking kan dat maar tot zekere hoogte.

Er is een petitie gestart door de Keihan Foundation voor tolken en Afghaanse werknemers die Nederlandse organisaties hebben geholpen daar. De Nederlandse overheid wordt opgeroepen om al die mensen weg te halen en niet alleen maar een klein groepje. Ze lopen nu echt gevaar, omdat ze met de Nederlandse overheid hebben samengewerkt."