Designerbaby's en genetische manipulatie: Wat als je je eigen baby kunt samenstellen?

grensverleggend onderzoek

De afgelopen week werd duidelijk hoe ver de techniek op dit gebied nu al is. Chinese wetenschapper He Jiankui zorgde voor wereldwijde ophef toen hij bekendmaakte de eerste genetische gemodificeerde baby's, tweeling Lulu en Nana, op de wereld te hebben gezet. Hij zou de genen van de baby's zo hebben aangepast dat ze immuun zijn voor het hiv-virus. De vader is daar namelijk mee besmet en wilde het virus niet doorgeven aan zijn kinderen.

Klopt het wel?

Omdat He het grensverleggende nieuws presenteerde in een YouTube-filmpje in plaats van op de gebruikelijke manier, via een vakblad, zijn collega-wetenschappers nog sceptisch. Zij willen eerst bewijs zien dat dit allemaal echt klopt. Het ziekenhuis waarvoor He werkt, zegt hier namelijk ook niks van af te weten en claimt niks te maken te hebben met het onderzoek.

controversieel en verboden

Mocht het experiment van de Chinese arts echt plaats hebben gevonden, dan kan hij trouwens flink in de problemen komen. Het is momenteel nog streng verboden om de genen van baby's aan te passen. Omdat er nog weinig bekend is over de techniek, lopen de meisjes - die volgens He gezond geboren zijn - mogelijk op de lange termijn een gezondheidsrisico. Toch lijkt He zich hier allemaal bewust van te zijn, zo geeft hij aan in de YouTube-video:

"Ik begrijp dat mijn werk controversieel is, maar ik geloof dat families deze techniek nodig hebben en ik ben bereid om alle kritiek te verdragen."

IVF, PGS en PGS

Het klinkt allemaal misschien nog heel futuristisch, maar momenteel wordt er ook al gebruikt gemaakt van embryoselectie. Bijvoorbeeld bij IVF, een techniek waarmee onvruchtbare vrouwen toch kinderen kunnen krijgen. In het laboratorium wordt dan sperma bij eicellen gebracht. Na een succesvolle bevruchting wordt het embryo terug in de baarmoeder geplaatst. Dertig jaar geleden lag deze techniek nog zwaar onder vuur omdat het onnatuurlijk zou zijn, maar inmiddels is één van de dertig kinderen die in Nederland wordt geboren, verwekt via IVF.

Via IVF is het ook mogelijk om erfelijke ziektes uit te sluiten, dat heet PGD. Er worden dan meerdere eicellen bevrucht en onderzocht. Uiteindelijk wordt de embryo zonder het gen met de erfelijke ziekte in de baarmoeder geplaatst. Als je kunt kiezen uit meerdere bevruchte eicellen, zou je ook op geslacht kunnen selecteren. Deze zogenaamde PGS-techniek is in Nederland echter verboden.

Moeten we dit willen?

"Als we de software van het leven helemaal naar onze eigen hand kunnen zetten, dan wordt er ineens ontzettend veel mogelijk," geeft wetenschapsjournalist Maarten Keuleman aan in het programma Van DNA tot Z. Daarom is het belangrijk om na te denken over wat we met deze techniek aan moeten. Er zijn veel mensen die vinden dat je de natuur gewoon zijn gang moet laten gaan. Volgens anderen is het wel oké om de technologie te gebruiken om medische redenen, maar niet om bepaalde karaktereigenschappen te selecteren.

DISCUSSIEER MEE IN CRITIX

Hoe denk jij over het manipuleren van dna? Denk jij: laat de natuur gewoon haar gang gaan? Vind jij dat het wel moet kunnen als het om voorkomen van ziektes gaat? Of zou jij wel willen bepalen of je een zoon of een dochter krijgt? Waar ligt de grens? In het wekelijkse programma CritiX, op zondag, wordt dit onderwerp van 17.00 - 19.00 uur ter discussie gesteld en jij kan meepraten!