Frustratie bij jongeren over onbetaald overwerken: ''Ik werd volledig genegeerd''

''Kan je nog even een paar uurtjes blijven?'' Het is een vraag die veel jongeren van hun leidinggevende krijgen. Mooi meegenomen zou je denken, maar dat is niet altijd het geval. Veel jongeren doen het overwerken namelijk onbetaald. De vakbonden krijgen regelmatig meldingen van supermarkten die zich niet aan de CAO-regels houden. Maar ook horeca en andere winkelketens maken zich hieraan schuldig. En vaak zijn jongeren zelf amper bewust van al hun rechten, stelt vakbond FNV. FunX sprak hierover met twee jongeren.

'Voor niks werken'

Extra werken zonder extra geld: veel jongeren herkennen zich in dit patroon. Zo was er een 15-jarig meisje dat 's avonds twee uurtjes werkte bij een supermarkt in Aalten. Tijdens haar werktijd moest ze een bepaalde productie zien te behalen. Lukte dit niet, dan moest ze regelmatig 'gratis' een uur langer overwerken. Haar vader besloot zijn frustratie te uiten via een Facebookbericht waarin hij aangaf dat niemand een uur voor niks werkt. In een korte tijd ontving hij meer dan tweehonderd reacties op het bericht.

De 20-jarige Rinske* doet ook haar verhaal over haar bijbaantje bij een fastfoodketen waar ze vorig jaar mee stopte. Ze vertelt dat ze eigenlijk maar weinig weet over al haar rechten en plichten, maar op een gegeven moment had ze echt door dat er iets niet klopte. ''We werkten een lange tijd zonder het in- en uitkloksysteem. Op momenten dat ik dan ging overwerken, werd dat niet opgeschreven op het rooster. Hierdoor heb ik blijkbaar heel vaak overgewerkt en kreeg ik alleen mijn contracturen uitbetaald in plaats van mijn daadwerkelijk gewerkte aantal uren.''

Arbeidstijdenwet

De arbeidsrechten van jongeren worden vaak wel enigszins beschermd door allerlei wetten. Zo mogen jongeren van 16 jaar volgens de Arbeidstijdenwet (ATW) een beperkt aantal uur werken. Normaal gesproken stelt de ATW bijvoorbeeld dat 16-jarigen maximaal 9 uur per dag mogen werken. Ook mag je niet 's nachts werken, oproepdiensten doen of overwerken. Voor elke leeftijdscategorie zijn er diverse regels, maar houden supermarkt-, horeca- en winkelketens zich hier altijd aan?

In de praktijk is dit in sommige gevallen vaak totaal niet zo. Dat blijkt maar weer uit het verhaal van Jadyn*(16), die vorig jaar werkzaam was bij een horecaketen. ''Ik moest op een vrijdag elf uur lang werken, omdat een collega ziek naar huis was gegaan.'' Het meisje stond echter niet voor zoveel uur op het rooster. Ze vertelt dat ze toen ook maar voor zeven uurtjes is uitbetaald.

Uiteindelijk stapte het meisje naar haar leidinggevende om hem ermee te confronteren. ''Eerst werd ik volledig genegeerd, maar toen ik hem mijn rechten voorhield, werd er een compromis gesloten.'' De leidinggevende kon haar die zeven uurtjes niet volledig terugbetalen, omdat een 16-jarig kind niet zoveel uurtjes mag werken. Wel kon hij haar uurloon van 3,25 euro verhogen naar 6,25 euro. Dit is uiteindelijk toch niet gebeurd, omdat het meisje door corona werd ontslagen.

Snel beïnvloedbaar

Onbetaald overwerken kan en mag natuurlijk niet: ''Dit is een fenomeen waarvan we weten dat het op veel plekken speelt. Jongeren laten zich beïnvloeden en weten niet wat precies de regels zijn. Daar wordt misbruik van gemaakt. Daarom is het ook belangrijk dat mensen zich melden'', aldus vakbondsvoorzitter Bas van Weegberg van FNV Jong tegen het AD.

*In verband met privacy zijn de namen gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie.