Meerdere ministers klaagden over lastige Kamerleden omtrent toeslagenaffaire

Het kabinet heeft vanavond bij hoge uitzondering de notulen van de ministerraad openbaar gemaakt. Het document telt 37 pagina's, maar wat meteen opvalt is dat verschillende ministers zich meermaals kritisch uitlieten over Kamerleden die meer informatie wilden over de toeslagenaffaire.

Minister Koolmees was geïrriteerd

Het begon met minister Koolmees van Sociale Zaken (D66), die klaagde over de "gezamenlijke strijd" die Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) en Kamerlid Helma Lodders (VVD) met de SP voerden tegen ex-staatssecretaris Menno Snel, een partijgenoot van Koolmees. Hij was niet te spreken over de rol van Omtzigt en Lodders en noemde hen "weinig behulpzaam" bij het oplossen van het toeslagenprobleem. Ook demissionair premier Rutte, minister Ollongren en minister Hoekstra waren het eens met minister Koolmees. Alleen minister Kaag had minder moeite met de rol van de Kamerleden. Zij noemde het een "gezond teken" dat er fel gedebatteerd wordt.

Rutte gaf aan dat Omtzigt weinig begrip had voor coalitiefracties die in de media verschijnen omtrent het toeslagenprobleem en benadrukte in de richting van Lodders het belang van eenheid binnen de coalitie. Minister Ollongren sloot zich daarbij aan en vindt voornamelijk dat enkele leden van de Tweede Kamer zich terughoudender mochten opstellen, waarmee ze Omtzigt en Lodders bedoelde.

Relatie tussen Kamer en kabinet ingewikkeld

Uiteindelijk sloot ook minister Hoekstra zich aan bij het beklag van minister Koolmees en laat hij weten dat de relatie tussen het kabinet en de coalitiefracties in de Tweede Kamer ingewikkeld te noemen is. Hij geeft daarnaast aan dat hij en minister De Jonge veel moeite hebben gestoken in het tot rede brengen van Omtzigt, maar dat dit weinig succes had.

In de ministerraad van vrijdag 15 november 2019 werd ook gesproken over de informatie die de Kamer mocht krijgen over de toeslagenaffaire. Zo blijkt dat Omtzigt om een uitgebreid feitenrelaas vroeg, maar liet staatssecretaris Snel weten dat deze minder uitgebreid zou worden dan Omtzigt wilde. Snel deed dit om ambtenaren die mogelijk verkeerd hadden gehandeld in de toeslagenaffaire in bescherming te nemen. Zo wordt in de notulen gezegd dat de problematiek omtrent de toeslagen niet veroorzaakt werd door kwaadwillende individuen, maar dat het een structurele kwestie is. Door ambtenaren in bescherming te nemen wilde Snel voorkomen dat de discussie zou gaan over welke individuen wat verkeerd hadden gedaan.

Begeleidende brief

Het kabinet stuurde niet alleen de notulen van de ministerraad naar de Tweede Kamer, maar ook een begeleidende brief. Daarin stelt Rutte dat er een afweging gemaakt moest worden over wat er gedeeld moest worden met de Tweede Kamer. In 2019 was het namelijk niet de gewoonte om 'intern ambtelijk beraad' met de Kamer te delen. In de nasleep van het toeslagenschandaal is besloten om met dit soort verzoeken wat losser om te gaan. In de brief staat ook dat persoonlijke opvattingen over het beleid van kabinetsleden niet meer weggelaten worden, maar wordt dit wel opgewogen tegen het belang van de staat.