Binnen een week meerdere tieners opgepakt voor geweld: wat speelt hier?

Golf van geweld onder jongeren schokt Nederland

De afgelopen week werd Nederland opgeschrikt door een reeks gewelddadige incidenten, gepleegd door kinderen en tieners. In Rotterdam werd een 11-jarige jongen zwaargewond gevonden met een schotwond, terwijl twee jonge meisjes in dezelfde stad vrouwen bewusteloos sloegen in de metro. In Schiedam liep een ruzie fataal af: een 13-jarige jongen werd doodgestoken, door een leeftijdsgenoot. Ondertussen bleek dat twee Haagse tieners, die al vastzitten voor de moord op een 16-jarige scholier, nog een moord aan het voorbereiden waren. Dit alles binnen een paar dagen tijd.

Bij het zien van zulke heftige berichten lijkt het alsof jeugdgeweld compleet uit de hand loopt. Toch wijzen experts erop dat de cijfers een ander beeld laten zien. “Sinds 2007 daalt de jeugdcriminaliteit”, zegt hoogleraar jeugdcriminologie Frank Weerman. Maar waarom voelt het dan alsof geweld onder jongeren juist toeneemt?

Social media en messen op zak: een gevaarlijke combinatie

Volgens onderzoek dragen veel jongeren wapens niet per se om aan te vallen, maar uit angst en voor zelfverdediging. Jongeren die zich onveilig voelen, nemen sneller een mes mee ‘voor het geval dat’. Een kleinere groep ziet wapens als een statussymbool of gebruikt ze om anderen te bedreigen. De impact van social media speelt hierin een grote rol. Ruzies die vroeger binnenskamers bleven, escaleren nu snel doordat ze online breed worden uitgemeten. Jongeren die worden uitgedaagd op platforms als Instagram of Snapchat, voelen de druk om te reageren, zeker als anderen meekijken. Dit zorgt ervoor dat spanningen op straat sneller uit de hand lopen.

Daarnaast zorgt de verspreiding van geweldsbeelden ervoor dat het probleem groter lijkt dan het daadwerkelijk is. Een mishandeling of steekpartij die vroeger alleen lokaal bekend was, wordt nu binnen een paar uur landelijk nieuws. Dit vergroot het gevoel van dreiging en maakt het voor jongeren bijna ‘normaal’ om wapens bij zich te dragen.

Meer controles of betere preventie?

Er wordt vaak geroepen om strengere maatregelen, zoals een messenverbod, extra fouilleren en kluisjescontroles op scholen. Maar Weerman stelt dat dit geen bewezen effect heeft. “Messen zijn via via of via social media makkelijk te krijgen, ook als jongeren ze niet zelf kunnen kopen. Of ze pakken er gewoon een uit de keukenla thuis.”

Volgens hem ligt de oplossing dieper: bij preventie en het aanpakken van de oorzaken. Jongeren die gewelddadig gedrag vertonen, komen vaak uit instabiele thuissituaties of hebben zelf geweld meegemaakt. Als zij geen andere manier leren om conflicten op te lossen, blijft het risico op escalatie groot. Daarom is het cruciaal om jongeren werkers, docenten en agenten de juiste signalen te laten oppikken, zodat zij kunnen ingrijpen voordat het misgaat.

Wat nu?

Eén ding is duidelijk: of jeugdcriminaliteit nu écht stijgt of niet, de impact van deze incidenten is gigantisch. Jongeren die opgroeien in een wereld waar wapens en geweld steeds normaler worden, lopen een groot risico om zelf dader of slachtoffer te worden. De vraag is niet alleen hoe we dit kunnen stoppen, maar ook hoe we kunnen voorkomen dat de volgende generatie dezelfde weg inslaat. Want of de cijfers nu dalen of niet, één ding is zeker: elke steekpartij, elke schietpartij en elke mishandeling onder jongeren is er één te veel.