Grensoverschrijdend gedrag en een angstcultuur bij 'DWDD' door Matthijs van Nieuwkerk

Onderzoek

Voor een onderzoek van de Volkskrant zijn meer dan zeventig oud-medewerkers gesproken. Ook heeft de krant inzage gekregen in medische dossiers, vertrouwelijke mails en vaststellingsovereenkomsten die de verhalen van de medewerkers onderbouwen. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er jarenlang, structureel grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden op de werkvloer en er een angstcultuur heerste. De Vara (inmiddels BNNVara) zou meermaals zijn gewaarschuwd over de ongezonde werksfeer, maar heeft nooit ingegrepen.

Woede-uitbarstingen

De ongezonde werksfeer zou mede te wijten zijn aan Van Nieuwkerk. De presentator zou extreme woede-uitbarstingen hebben en tegen medewerkers schreeuwen. Medewerkers werden daarnaast vernederd en geïntimideerd door de presentator. Ook de eindredacteuren van het programma zouden hieraan meewerken.

De angstcultuur zorgde voor stress en een onveilig gevoel. Hierdoor zijn tientallen medewerkers tussen 2005 en 2020 ziek uitgevallen. Vele van hen kregen burn-outs, ernstige psychische klachten, angst- en paniekaanvallen, of raakten op andere manieren beschadigd.

Sommige oud-medewerkers geven aan de Volkskrant aan nog steeds te worstelen met angstgevoelens als gevolg van hun tijd bij DWDD. "Lang bij DWDD werken was het ultieme recept voor een burn-out", zegt een van hen.

Meerdere meldingen

De huidige directie van BNNVara geeft aan dat er nooit iets met de meldingen is gedaan, omdat het de oude directie niet duidelijk was hoe groot de impact daadwerkelijk was. Mirjam de Klerk, die destijds verantwoordelijk was voor de personeelszaken, zegt dat ze spijt heeft dat ze de situatie heeft onderschat. "Ik heb het altijd gezien als de prijs voor het succes, die we met z'n allen hadden vastgesteld: de NPO, de directie van BNNVARA, de eindredacteur en ik."

De directie geeft nu aan de Volkskrant toe dat ze de situatie anders hadden moeten aanpakken. "De eindredactie en presentator hadden op hun gedrag en de cultuur op de redactie aangesproken moeten worden. Dat dit destijds niet is gebeurd, is pijnlijk voor de (oud-)collega’s die dit aangaat." Toch stelt BNNVara geen onafhankelijk onderzoek in naar het gedrag van Van Nieuwkerk.

Spijt?

De directie geeft wel aan aan de afgelopen maanden meerdere gesprekken te hebben gevoerd met de presentator. In de gesprekken zou Van Nieuwkerk erkend hebben over grenzen te zijn gegaan. Hij zou enorme spijt hebben dat niet iedereen de werkplek heeft beschouwd als een veilige omgeving. Toch spreekt hij zijn eigen spijtbetuiging later ook weer tegen. Hij noemt het artikel van de Volkskrant namelijk een "karikatuur" van vijftien jaar DWDD. "Zeker, ik was fanatiek, ­eigenwijs en streng. En ik kon af en toe lelijk uit mijn slof schieten", zegt de presentator. "Maar ik ben nu gemakshalve ­teruggevouwen tot een Eeuwige Driftbui. En dat was ik dacht ik niet"

Staatssecretaris wil actie

Het artikel van de Volkskrant zorgt voor heel wat discussies. Zo ook bij het kabinet. Staatssecretaris voor Cultuur en Media, Gunay Usla, verzoekt de NPO (onderdeel van BNNVara), alsnog een grondig onafhankelijk onderzoek in te stellen naar het grensoverschrijdend gedrag bij DWDD door Van Nieuwkerk en de eindredacteuren. De staatssecretaris wil onder andere dat NPO met een actieplan komt waarin concrete stappen beschreven staan om grensoverschrijdend gedrag in de toekomst te voorkomen. Maandag zal de staatssecretaris ook nog een gesprek hebben met de NPO.

Reacties

Maar de staatssecretaris is niet de enige die reageert op het artikel van de Volkskrant. Tim Hofman, zelf ook presentator bij BNNVara, laat weten geschrokken te zijn van het nieuws. "Dit is op alle vlakken buitensporig", schrijft hij op Instagram. "De directie van BNNVARA moet zorgen dat dit nooit meer gebeurt."

AD-columniste Angela de Jong noemt het artikel "ontluisterend". "Ik heb op krantenredacties gewerkt, waar het er ook stevig aan toe kon gaan tot een paar jaar geleden", gaat ze verder "Maar dit is toch nog wel een graadje heftiger dan ik dacht." Ook oud-tafelgast Peter Vandermeersch zag hoe hoog de lat lag bij het programma en reageert via Twitter op het artikel.

Top2000-Quiz

Na het artikel en alle discussie hieromheen zijn de opnames van de Top2000 Quiz met Van Nieuwkerk deze zaterdag ook stopgezet. "Na het verschijnen van het Volkskrant-artikel en de dynamiek die dat losmaakt, moeten we constateren dat vandaag niet de aangewezen dag is om een feestelijke quiz op te nemen", zegt een woordvoerster van de NTR. "Daarom hebben we besloten om de opnames van de Top 2000 Quiz niet door te laten gaan. Deze beslissing is in samenspraak met Matthijs en de NPO genomen." Over eventuele verdere gevolgen moet nog duidelijkheid komen.