De missie om 1 juli een vrije dag te maken gaat door: "Kunnen niet wachten op de politiek"

Waarom is Keti Koti nog niet erkend?

Morgen is het precies een jaar geleden dat FunX, Stichting Nederland Wordt Beter en The Black Archives een petitie startten om te eisen dat Keti Koti wordt erkend als nationale feestdag. Hoewel er ruim 62.000 handtekeningen zijn verzameld en de petitie begin juli vorig jaar werd overhandigd aan de Tweede Kamer, laat de behandeling van het burgerinitiatief helaas nog altijd op zich wachten. "Vlak na 1 juli hadden we de petitie overhandigd aan een aantal Kamerleden in Den Haag. Zij waren zeer enthousiast, maar het enige probleem is dat er nog geen meerderheid is in de Tweede Kamer", vertelde Mitchell afgelopen maandag in Start met Fernando. "De VVD en CDA staan er nog niet achter. Helaas is 1 juli daarom nog geen nationale herdenkingsdag."

Missie gaat door

Desondanks gaat de missie om Keti Koti erkend te krijgen door de overheid onverminderd door. Met de campagne 'Ik neem vrij, totdat we allemaal vrij zijn' roepen FunX, The Black Archives, Stichting Nederland Wordt Beter, DeGoedeZaak, Tony’s Chocolonely, LUSH en nog veel meer bedrijven werkgevers op om van 1 juli een vrije dag te maken.

Volgens Mitchell kan er namelijk niet gewacht worden op de politiek om Keti Koti de erkenning te geven die het verdient. "Dit jaar roepen we werknemers op om zelf vrij te vragen en vragen we bedrijven om hun personeel vrij te geven. We willen niet op de politiek blijven wachten", vertelt Mitchell. "Ik denk dat zowel werknemers als werkgevers een goed voorbeeld kunnen geven door de campagne te ondersteunen en op 1 juli vrij te nemen of te geven. Hoe meer mensen zich aansluiten bij de campagne, des te meer er druk wordt gezet op de politiek om van 1 juli een nationale feestdag en vrije dag te maken."

"Niet iedereen is vrij"

Net als in Suriname is Keti Koti in Nederland een feestdag voor iedereen en heeft het ook voor mensen uit andere culturen een diepe betekenis. Dat blijkt ook uit het verhaal van Koike. Hij geeft als een van de weinige werkgevers in Nederland zijn personeel een vrije dag op 1 juli. Tijdens Keti Koti staat hij stil bij hoe ver we als samenleving zijn gekomen sinds de afschaffing van de slavernij, maar ook bij de lange weg die we nog te gaan hebben. "Voor mij staat Keti Koti symbool voor een gevoel van vrijheid. Tegelijkertijd sta ik stil bij het feit dat velen nog helemaal niet zo vrij zijn als we zouden willen zien. Veel mensen krijgen nog steeds te maken met stigma’s en vooroordelen. Daarom is het belangrijk om op 1 juli stil te staan bij de strijd die eigenlijk nog steeds gaande is."

Stilstaan bij het koloniale verleden

Voor Mitchell heeft Keti Koti juist een speciale betekenis vanwege zijn Surinaamse roots. "Keti Koti is voor mij een speciale dag om stil te staan bij het koloniale verleden. Mijn familie komt uit Suriname en het is een belangrijk onderdeel van mijn geschiedenis, maar ook van die van Nederland. Het is een geschiedenis waarin er eeuwenlang gedwongen arbeid is geweest op basis van racistische denkbeelden over Afrikaanse mensen. De erfenis daarvan zien we nog steeds terug in de hedendaagse samenleving in de vorm van ongelijkheid, anti-zwartracisme en institutioneel racisme. Daarom vind ik het belangrijk om de slavernij te herdenken."

Koloniale verleden wordt onderbelicht

Ondanks dat het koloniale verleden van Nederland een groot onderdeel is van de Nederlandse geschiedenis vinden veel mensen het nog altijd confronterend om er meer over te leren. Zo legt Koike uit dat in het onderwijs de negatieve kanten van het koloniale verleden nog te vaak worden onderbelicht. "Het voelt voor veel Nederlanders niet als hun geschiedenis, omdat het ze op school niet makkelijk genoeg wordt gemaakt om meer over dat verleden te leren. Als er in schoolboeken weinig over het koloniale verleden te vinden is, is het begrijpelijk dat er mensen zijn die denken dat die geschiedenis onbelangrijk is."

Daarbij opgeteld hebben veel mensen het idee dat Nederland een land is waar intolerantie, discriminatie en racisme geen groot probleem is. "Veel Nederlanders zien Nederland als het land van tolerantie, openheid en vrijheid", vertelt Mitchell. "Gloria Wekker heeft daar een mooi boek over geschreven, Witte Onschuld, waarin ze dat zelfbeeld heel goed beschrijft. Door dat zelfbeeld is het voor veel mensen moeilijk om te accepteren dat er ook sprake is van racisme en dat er een erfenis is van het koloniale verleden. Dat gaat uiteraard gepaard met onprettige emoties, zoals schaamte of een schuldgevoel."

"Nog steeds aan ketenen gebonden"

Het gebrek aan erkenning van Keti Koti ontneemt mensen niet alleen de mogelijkheid om meer te weten te komen over de geschiedenis van ons land, maar beperkt in zekere zin ook de nakomelingen van tot slaaf gemaakte mensen en anderen die veel waarde hechten aan de feestdag om stil te staan bij de afschaffing van de slavernij. Het is voor veel mensen bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend om tegen hun baas te zeggen dat ze op 1 juli vrij nemen om Keti Koti te vieren, omdat ze vaak stuiten op onbegrip. Dat is een van de redenen waarom Koike juist wel de beslissing neemt om 1 juli een vrije dag te maken voor zijn personeel. "Ik bevind me gelukkig in de positie waarin ik mijn personeel vrij kan geven, maar voor veel mensen is het helaas niet vanzelfsprekend om vrij te nemen op 1 juli."

Volgens Koike heeft dat er ook mee te maken dat veel werknemers bang zijn om gelabeld te worden als onruststoker of iemand die in een slachtofferrol kruipt. "Als het bestuur van een groot bedrijf waarvoor je werkt wit is en niet begrijpt wat het voor je betekent om stil te staan bij het koloniale verleden, dan kan je het als moeilijk ervaren om je daarover uit te spreken. Wellicht omdat je bang bent om je status, waar je zo hard voor hebt gewerkt, te verliezen. Je bent dan als het ware nog steeds aan ketenen gebonden, omdat je je niet durft uit te spreken over iets wat zo belangrijk voor je is."

Moeilijk om vrij te krijgen op 1 juli

Ook Mitchell merkt dat werknemers rond 1 juli nog altijd veel moeite moeten doen om vrij te krijgen om de afschaffing van de slavernij te kunnen herdenken. "Vaak doen werkgevers heel moeilijk om werknemers vrij te geven, terwijl zij gewoon stil willen staan bij een stukje geschiedenis. Soms moeten ze een dag vrij nemen en dat gaat dan van hun vakantiedagen af." Volgens hem is dat vooral problematisch. "Het is belangrijk dat werkgevers erkennen dat de slavenhandel inderdaad een misdaad tegen de menselijkheid was en dat werknemers ook de ruimte krijgen om op 1 juli daarbij stil te staan."

Gebrek aan diversiteit

Dat veel werknemers op onbegrip stuiten, heeft ook deels te maken met een gebrek aan beleid dat gericht is op diversiteit en inclusie. Zo vertelt Koike dat een diversiteitscommissie daar al heel wat verandering in zou kunnen brengen. "Wat ik graag zou willen zien, is dat er meer wordt gedaan aan DEI. Dat staat voor diversity, equity en inclusion. Ik zou willen zien dat bedrijven met meer dan 100 werknemers een diversiteitscommissie in het leven roepen, waarbij het beleid erop gericht is om iedereen in de samenleving een eerlijke kans te geven. Uiteraard moeten we ondernemers niet dwars gaan zitten, maar de ongelijkheid in de samenleving is te groot om daar niets aan te doen."

Hoewel Koike in staat is om zijn personeel vrij te geven op 1 juli, hoopt hij in de toekomst meer te kunnen doen om het belang van Keti Koti onder de aandacht te brengen. "We zijn nu nog een start-up, maar ik hoop dat ik volgend jaar meer werknemers kan aannemen. Hopelijk kunnen we dan iets organiseren rondom Keti Koti, waarbij we mensen kunnen meegeven hoe belangrijk het is dat we allemaal vrij zijn en dat we allemaal dezelfde vrijheid genieten. Uiteindelijk hebben we allemaal een plekje in de geschiedenis en dat kunnen we niet veranderen, maar wat we wel kunnen veranderen is wat mensen over het slavernijverleden meekrijgen."

Gelijkwaardigere samenleving

Uiteindelijk moet de erkenning van Keti Koti ook ruimte bieden om andere problemen in de samenleving aan te pakken. "Ik hoop dat de erkenning van Keti Koti zal leiden tot een gelijkwaardigere samenleving", vertelt Mitchell. "De afgelopen jaren zijn er veel voorbeelden geweest van institutioneel racisme. Denk daarbij aan de toeslagenaffaire of discriminatie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs of etnisch profileren. Hopelijk komt er een eind aan die problematiek en zien we meer verbinding en saamhorigheid door Keti Koti."

Dit verhaal is een aangepaste versie van een artikel dat verscheen op 1 juli 2021.

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -