Vast in je studentenflat omdat je geen woning kan vinden: "Ik liep expres studievertraging op"

Besef, een betaalbare woning vinden is tegenwoordig zo goed als onmogelijk. Veel jongeren hebben een eigen huis fixen hoog op hun bucketlist staan, om er vervolgens achter te komen dat die droom steeds onbereikbaarder lijkt te worden. De vraag naar huur- en koopwoningen is veel groter dan het aanbod, waardoor de huizen, met name in de grote steden, niet te betalen zijn. En op betaalbare sociale huurwoningen moet je jaren wachten.

Vooral alleenstaande starters zijn de dupe van deze wooncrisis. Eva (28) en Emine (27) weten er alles van. Zij horen tot de grote groep jongeren die na jarenlang zoeken nog steeds geen eigen woning heeft gevonden, waardoor ze nog noodgedwongen in een studentenwoning of thuis bij hun ouders zitten.

Drie keer per dag woningen checken

Eva (28) is er moedeloos van geworden. Ze is al vijf jaar op zoek naar een eigen woning in Eindhoven, maar nog zonder succes. "Ik sta al zeven jaar ingeschreven bij de woningbouwvereniging en reageer letterlijk op alles. Eerst ben je nog een beetje picky, maar nu heb ik echt geen eisen meer." Zeker drie keer per dag checkt ze of er nieuwe woningen online zijn gekomen. "Eerst dacht ik nog: ik ga echt niet in een studio, maar zelfs daarbij maak ik geen kans."

Al Eva's hoop is gevestigd op een sociale huurwoning. "In de vrije sector huren is niet te doen, dan betaal je al gauw 1000 euro per maand voor een kleine studio. Waarom zou ik daar m'n geld aan verspillen als die net zo groot is als m'n slaapkamer?" Vaak worden er ook nog hoge eisen gesteld aan de huurwoningen, bijvoorbeeld dat je minimaal vier keer de huur moet verdienen. "Maar wie zoveel verdient, gaat toch niet in zo'n klein appartementje wonen?"

Schaamte

Daarom woont Eva, die in de jeugdzorg werkt en een deeltijd hbo-studie volgt, nu weer noodgedwongen bij haar ouders in een dorp in de buurt van Eindhoven. "Ik merk dat ik me daar wel een beetje voor schaam. Dan ben je 28 jaar en zit je bij je moeder. Je wilt gewoon je eigen plekkie." Hoewel ontzettend veel mensen moeite hebben met het vinden van een woning, merkt Eva dat er toch raar van wordt opgekeken als je nog thuis woont. "Maar het is niet eens zo dat ik weinig verdien. Ik kan met m'n inkomen best een woning betalen, maar dan zou ik niks meer kunnen sparen en nooit meer iets leuks kunnen doen. Dat ga ik gewoon niet doen." Kopen is ook geen optie: "Dan moet je een eigen vermogen hebben van heb ik jou daar. Geloof me, ik heb alles al geprobeerd, maar het feit dat ik al bijna vijf jaar vastzit bij m'n moeder zegt genoeg."

Op sociaal gebied zorgt Eva's woonsituatie voor onhandige situaties. "Ik heb geen vriend, dus met daten is dat toch awkward. Je kan niet echt iemand uitnodigen. Ik ga nu eigenlijk altijd naar iemand anders toe." Gelukkig heeft Eva een goede band met haar ouders, maar toch ontstaan er ergernissen. "Het is op een gegeven moment gewoon tijd dat je gaat."

"Het niet kunnen vinden van een eigen woning heeft echt een grote impact op hoe ik me voel. Ik zit nu elke dag te balen dat het niet lukt. Ik weigerde eerst m'n slaapkamer hier in te richten, omdat ik ervan uitging zo snel mogelijk weg te zijn. Maar inmiddels heb ik het toch maar gedaan, ik moet het maar accepteren."

Expres studievertraging oplopen

Ook bij Emine (27) uit Amsterdam is de wanhoop groot. Haar zoektocht naar een woning gaat zo moeizaam, dat ze onlangs expres studievertraging heeft opgelopen zodat ze niet uit de studentenwoning hoeft waar ze nu in zit. "Ik heb vorig jaar mijn scriptie al ingeleverd, maar heb met het eindgesprek gewacht tot na de zomer zodat ik nog een schoolpas heb voor dit jaar. Die kan ik dan laten zien aan de woningbouwvereniging."

Komend jaar zit Emine dus nog safe in haar studentenwoning van 520 euro per maand, maar dat betekent wel dat ze daarbovenop nog elke maand 200 euro schoolgeld moet betalen. "Het is eigenlijk belachelijk, maar als je het uitrekent ben ik op deze manier goedkoper uit dan wanneer ik een huurwoning in de vrije sector huur."

Wachttijden van vijftien jaar

Aangezien Emine in de vrije sector alleen maar woningen van minimaal 1000 euro per maand tegenkomt, hoopt ze op een sociale huurwoning. Daarvoor staat ze al vijf jaar ingeschreven. "Ook in Almere en Haarlem, maar het is heel lastig. Ik reageer wekelijks, maar er zijn wachttijden van vijftien à twintig jaar." Kopen is voorlopig ook lastig. Emine werkt bij een stichting waar ze ex-gedetineerden begeleidt, onder andere bij - hoe ironisch - het zoeken naar een woning. Omdat ze pas net is afgestudeerd, verdient ze nog niet genoeg.

"Als ik een partner had, was het veel makkelijker om te kopen of in de vrije sector te huren. Als ik zie wat voor woning vriendinnen hebben die samenwonen, denk ik: had ik dat ook maar. Dan schaam ik me wel. Maar alleen is het onmogelijk, dan gaat m'n hele loon op aan huur."

Netwerk

Omdat het er niet rooskleurig uitziet op de woningmarkt, zit Emine eraan te denken om volgend jaar een nieuwe studie te gaan volgen. "Dan hoef ik in ieder geval mijn studentenwoning niet uit." Ondertussen is ze zoveel mogelijk aan het sparen, zodat ze hopelijk over een tijdje met een starterslening toch een hypotheek kan aanvragen.

Mocht Emine toch uit haar woning moeten, is er altijd nog een back-upplan: terug naar haar ouders. "Maar dat wil ik niet. Ik wil op m'n eigen benen staan." Toch is ze zich ervan bewust hoe fijn en belangrijk het hebben van een vangnet is. Net als een breed netwerk, dat je kan helpen bij je zoektocht naar een woning. "Bij cliënten op m'n werk zie ik hoe het is om dat niet te hebben. Dan is het al helemaal lastig."

Vicieuze cirkel

Bas van Weegberg is voorzitter van FNV Young & United. Deze jongerenvakbond ziet het woonprobleem steeds groter worden en benadrukt de samenhang met de arbeidsmarkt: "Het is een giftige cocktail: er is een wooncrisis waardoor er geen betaalbare woningen zijn en tegelijk krijgen steeds meer mensen een flexibel contract, wat de situatie nog onzekerder maakt." De coronacrisis doet daar nog een schepje bovenop: mensen verliezen hun baan, met name degenen met een flexibel contract.

Bas vertelt dat ze zich grote zorgen maken over de vicieuze cirkel waar mensen in belanden. "Er is een grote onzichtbare muur. Aan de ene kant heb je mensen bij wie het (net) goed gaat. Ze hebben een vaste baan en krijgen financiële hulp om een huis te kopen. Aan de andere kant heb je mensen bij wie dat niet gaat. Zij gaan van flexcontract naar flexcontract en betalen ondertussen een hoge huurprijs, waardoor ze maar moeilijk aan een zekere toekomst kunnen bouwen." Ook de zogeheten jubelton is volgens Bas problematisch: "Dat houdt in dat ouders belastingvrij een ton kunnen schenken zodat hun kinderen een huis kunnen kopen. Heel veel mensen kunnen dat niet, waardoor de ongelijkheid nog groter wordt."

Meer bouwen en lagere prijzen

Wat er moet gebeuren om het drama op de woningmarkt op te lossen? Volgens Eva en Emine moet er vooral iets aan de hoge huurprijzen gedaan worden. "Soms wordt voor een kamer al 700 euro gevraagd, dat kan goedkoper", aldus Emine. Ook zouden er meer woningen beschikbaar moeten komen. Eva ziet in haar omgeving wel dat er projecten gerealiseerd worden om iets aan het woningtekort te doen. Zo zijn de hotelkamers van een hotel in de buurt omgetoverd tot studio's. "Maar dan betaal je daar bijna 800 euro per maand voor en dan heb je dus niet eens een eigen keuken."

Vorige week werd bekend dat het demissionaire kabinet 266 miljoen euro investeert in het versnellen van de bouw van met name betaalbare woningen. Van dat geld moeten in 2023 zo'n 45.000 huizen worden gebouwd, verdeeld over 30 projecten door het hele land. Bas: "Er wordt altijd gezegd: bouwen, bouwen, bouwen. Dat moet ook, maar het is wel belangrijk wat er precies wordt gebouwd. Betaalbare woningen voor jongeren dus."

Weg met de Wooncrisis

Die bouwplannen zijn fijn, maar jongeren zoals Eva en Emine die nú een woning zoeken, hebben daar niet zoveel aan. Er zijn ook maatregelen op de korte termijn nodig die het huren van een woning toegankelijker maken. Er zijn steeds meer mensen die daarom oproepen tot actie. Zo zijn De Woonbond en De Goede Zaak samen de actie Weg met de Wooncrisis begonnen. Het probleem is volgens hen de schuld van het beleid dat de regering de afgelopen jaren heeft gevoerd. Bas van FNV is het daarmee eens: "De overheid heeft toegelaten dat huisjesmelkers hun gang konden gaan. Huizen die anders naar starters zouden gaan, werden opgekocht door een belegger en vervolgens voor een hoge prijs verhuurd. Dat wordt gewoon toegelaten."

In een petitie roept de Woningbond de aankomend minister van Volkshuisvesting op om te investeren in meer sociale huurwoningen, het betaalbaar maken van huren en het aanpakken van huisjesmelkers. "Verhoog de inkomensgrens voor sociale huur, zodat woningzoekers met een bescheiden middeninkomen niet overgeleverd zijn aan de vrije huurmarkt", is bijvoorbeeld een van hun voorstellen. Al meer dan 14.000 mensen ondertekenden de petitie.

Woningprobleem op de politieke agenda

Eva weet nog niet of ze haar woningprobleem meeneemt in haar stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart, Emine doet dat waarschijnlijk wel. "Maar ik denk niet dat het probleem zo snel wordt opgelost."

Veel politieke partijen hebben het woningprobleem op hun agenda gezet. Nu.nl zette op een rijtje wat elke partij van plan is. Vrijwel alle grote partijen willen dat er snel meer nieuwe woningen worden gebouwd. Sommige partijen hebben ook plannen met betrekking tot het tegengaan van huurstijgingen of het toegankelijker maken van sociale huurwoningen. Daarnaast willen veel partijen dat er straks weer een minister van Volkshuisvesting komt die zich kan focussen op de problemen op de woningmarkt. Die functie werd in 2010 opgeheven, waarna de taken verdeeld werden over andere ministeries of voortaan regionaal geregeld werden binnen provincies.

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -