Meegaan in de cryptohype? 'Sommigen kopen coins zonder er iets vanaf te weten'

Besef, investeren en handelen in crypto lijkt onder jongeren steeds populairder te worden. Voor velen is het anno 2022 een onmisbare inkomstenbron of spaarpot, terwijl er tegelijkertijd nog altijd veel mensen zijn die er helemaal niks van snappen. Wat maakt het zo aantrekkelijk om geld te steken in digitale munten als de bitcoin? Hoe slim is het om zonder enige kennis mee te gaan in de cryptohype? En wat zijn de grootste valkuilen?

'Verlangen naar vrijheid'

De afgelopen jaren besloten steeds meer jonge mensen een digitale wallet met cryptomunten aan te schaffen. De coronacrisis en lockdown speelden daar hoogstwaarschijnlijk een rol in, maar volgens Mouna (30) zijn jongeren sowieso steeds meer bezig met alternatieven voor het 'klassieke' werken en sparen. Zelf is ze zo'n 2,5 jaar bezig met het traden van crypto. Ze kwam ermee in aanraking via een vriendin. "Ik had toen nog helemaal niks met financiën, maar dacht: als zij het kan, kan ik het ook." Inmiddels is ze er fulltime mee bezig en helpt ze andere jonge mensen om ook te starten. "Ik denk dat steeds meer jongeren zich realiseren dat je in plaats van tijd in te ruilen voor geld door te werken ook skills kan leren die voor jou geld maken. Jongeren zijn steeds meer op zoek naar hoe ze losser kunnen raken van de maatschappij en meer vrijheid kunnen krijgen."

Alles crypto?

Waar Mouna eerst werkzaam was in de kunstbranche, is ze nu alleen nog maar bezig met investeren, traden en het helpen van anderen met crypto. Haar baan heeft ze op kunnen zeggen. "Dit is voor mij ook kunst: je creëert je eigen leven. Er zijn zoveel mogelijkheden." Dat mensen er sceptisch over zijn, begrijpt ze wel. "We hebben altijd - soms onbewust - geleerd dat je voor veel geld hard moet werken, maar dat hoeft niet per se. Je kunt ook leren hoe je geld slim voor je kan laten werken. Ik ken mensen die geld zijn verloren en ermee gestopt zijn. Dat begrijp ik ook, maar ik heb ook gezien dat mensen een maandinkomen verdienden binnen één dag."

Mouna streeft ernaar om meer mensen bewust te maken van hoe crypto werkt. Volgens haar is het voor de meesten nog te veel een ver-van-je-bed-show en zou er meer educatie over moeten zijn in plaats van alleen maar reclame. Ze verwacht dat over zo'n vijf jaar alles met crypto wordt betaald en dat 'gewoon' geld zal verdwijnen. "Misschien wel in minder dan vijf jaar. Daarom is het cruciaal om erover te leren."

Echt of een scam?

Op speciale ladies events informeert Mouna jonge vrouwen die ook willen starten met crypto. "Sommigen zijn pas 18 of 19 jaar oud. Ze zijn aan het studeren, hebben een bijbaan en doen dit er nog naast." Een van die jongeren is de 21-jarige Nadja. Toen ze een half jaar geleden stopte met haar studie, besloot ze zich op crypto te gaan focussen. "Ik voelde m'n studie niet echt en dacht: is van 9 tot 5 werken de enige manier om een beetje geld te verdienen? Ik zag toen in het nieuws en op social media veel mensen over crypto vertellen en daar wilde ik wel meer over weten. Ik wilde vooral weten of het echt was of een scam."

Geld dat je kunt missen

Na informatie en advies te hebben verzameld van Mouna en andere cryptotraders besloot Nadja ervoor te gaan en geld in te zetten. "Het was nog wel even aftasten en dat was natuurlijk spannend. Je denkt: heb ik wel wat aan hun informatie? Of ben ik nu m'n geld aan het verbranden?" Ze begon met vijftig euro. "Het is belangrijk dat je het geld dat je inzet kan missen. Je moet ervoor sparen, want het kan ook zo zijn dat je verlies maakt."

Ingewikkeld

Heel leuk vond Nadja de cryptobusiness in het begin niet. "Ik zag die grafieken en dacht: dit is toch niet leuk? Het is echt ingewikkeld. De eerste weken dacht ik: waar ben ik aan het begonnen? Ik stop gewoon, want ik snap het toch niet. Maar als je je meer verdiept en ziet dat je er iets mee kan verdienen, wordt het automatisch leuker." Nu is ze naast haar parttimebaan ongeveer een uur per dag bezig met oefenen en leren over crypto. Grote investeringen heeft ze nog niet gedaan. "Langzamerhand wil ik steeds meer geld in gaan zetten. Maar voor nu zie ik het als een aanvulling op m'n werk en salaris. Het zal de komende jaren een bijzaak zijn en ik wil ook wel weer een studie oppakken, zodat ik een diploma heb als back-up. Maar m'n goal is uiteindelijk wel om niet of minder te hoeven werken."

'Cryptowappie'

In haar omgeving merkt Nadja dat vooral ouderen zich afvragen of ze wel verstandig bezig is. "Ik heb ook de term 'cryptowappie' al gehoord. Zo werd ik genoemd door oud-schoolgenoten toen ik stopte met m'n studie. Ze zeiden: 'Die crypto is echt naar je hoofd gestegen', terwijl het stoppen niet alleen maar met crypto te maken had. Het was één van de motivaties."

Verder reageren leeftijdsgenoten vooral positief. "Vrienden zeggen: 'Ik wil het niet missen. Laat me weten als je rijk bent, dan begin ik ook.' Dat is toch die FOMO." Door die angst om iets te missen merkt Nadja dat veel jongeren willen meedoen met de hype, soms zonder er moeite of tijd in te steken. "Ze horen via-via dat ze echt een bepaalde coin moeten kopen. Dat doen ze dan, terwijl ze niet eens weten waar ze mee bezig zijn." Zelf vertelt Nadja wel goed op de hoogte te zijn van de risico's. "Je moet je emoties onder controle houden en bijvoorbeeld niet doorgaan als je al veel verloren hebt. Mensen om me heen hebben die fouten al gemaakt en zij behoeden me ervoor. Als er iets fout gaat, is dat mijn eigen verantwoordelijkheid en daar moet ik dan mee dealen."

Gokken?

Naast het nastreven van (financiële) vrijheid is crypto voor veel jongeren ook een vorm van vermaak. "Mensen doen het ook voor de lol", aldus Mouna. "Net zoals dat naar het casino gaan hier als avondje uit wordt gezien." Toch kan je bezig zijn met crypto volgens haar niet helemaal vergelijken met gokken. "In het casino gok je puur op geluk, terwijl je bij crypto analyses uitvoert. Sommigen gaan er wel 'gokkend' mee om, maar dat is niet verstandig. Het is nooit 100 procent waterdicht, maar met de juiste begeleiding, persoonlijke ontwikkeling en kennis kan je veel bereiken."

Daar verschillen de meningen over. Zo is investeren in cryptomunten volgens hoogleraar economie Jakob de Haan weldegelijk gokken, omdat de prijzen van munten plotseling kunnen dalen, zo vertelde hij tegen Radar. "Als je investeert in een aandeel zit daar reële economische activiteit achter. Bij de meeste cryptomunten is dat helemaal niet zo, de koers wordt bepaald door wat mensen ervoor willen betalen. Je kan opeens van de ene op de andere dag al je geld kwijt zijn."

5000 euro kwijt

Dat het mis kan gaan wanneer je denkt door traden snel en makkelijk geld te verdienen, ondervond Femke (24) op de harde manier. Toen ze interesse in crypto begon te krijgen, kwam ze in een Telegramgroep terecht waarin informatie en adviezen werden gedeeld. "We zouden signalen krijgen van een professionele trader die zegt wanneer je in en uit een trade moet stappen. Dat zouden we dan kunnen kopiëren en plakken. Dat ging de eerste twee weken goed en daarna is iedereen zijn geld verloren." Femke raakte daardoor 5000 euro kwijt. "Toen heb ik wel heel hard gehuild."

Pronken met luxe levensstijl

Volgens Femke zijn er ontzettend veel van die Telegramgroepen. Er wordt slim ingespeeld op de angst van jongeren om iets te missen of buiten te boot te vallen. "Het is makkelijk om foto's van een luxe levensstijl te laten zien. Dat is wat iedereen eigenlijk wil. Ik rekende mezelf ook al rijk en dan word je gewoon helemaal gek."

Onderscheid maken tussen van wie je wel informatie kunt aannemen en van wie niet, is vaak moeilijk. "In dit wereldje kun je dat vaak niet zien. Resultaten zijn makkelijk te vervalsen en omdat het allemaal zo nieuw is, is het soms lastig om erachter te komen of iets een scam is. Daarnaast bestaat er een risico om gehackt te worden, waardoor je alles verliest."

Zelf leren

Toch weerhield de misstap Femke er niet van om door te gaan met traden. "Ik vind het echt superleuk, maar ik had zoiets van: dit gaat me nooit meer gebeuren." Ze besloot via een educatieplatform zelf te leren hoe de cryptomarkt in elkaar zit en sloot zich aan bij een community. "Het is zo belangrijk dat je de juiste educatie krijgt. Er zijn zoveel cursussen waar mensen veel geld voor betalen, maar die helemaal niet meer up to date zijn. Dat zijn dan gewoon opgenomen filmpjes die iedereen op YouTube kan zetten, maar het is belangrijk dat je live educatie krijgt. Zo zijn alle leraren van het platform waarbij ik ben aangesloten door een screening gegaan." Nu maakt Femke beslissingen gebaseerd op haar eigen kennis van de markt. "Als het nu fout gaat, ligt dat aan mezelf. Wat betreft geld ga ik niet meer m'n lot in iemand anders' handen leggen."

Waarschuwen

Om anderen te waarschuwen voor de risico's die investeren in crypto met zich meebrengt, heeft de 21-jarige Daniek voor een schoolopdracht samen met drie medestudenten de hashtag #CRYPTOkentRISICO in het leven geroepen. "We merkten dat er in de media vooral veel wordt verteld over winst maken met crypto, maar eigenlijk horen we vrijwel niets over de risico’s en hoeveel mensen geld zijn verloren door het investeren in crypto. Zo kwamen we op het idee om de hashtag #CRYPTOkentRISICO te lanceren."

Met de hashtag willen Daniek en zijn medestudenten zich voornamelijk op jongeren focussen. "Vooral jongeren zijn heel beïnvloedbaar door influencers en verschillende socialmedia-pagina's", legt Daniek uit. "Vaak zijn er allerlei zelfverklaarde experts die gouden bergen en snel geld beloven als je investeert in een bepaalde munt. Dat trekt jongeren natuurlijk aan. Maar 90 procent van die zogenaamde experts hebben geen idee waar ze over praten."

Finfluencers

Voor die zogeheten finfluencers werd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) ook al gewaarschuwd. Op Instagram, YouTube en TikTok delen ze adviezen en veelbelovende succesverhalen, maar volgens de AFM mogen veel van die finfluencers niet eens zomaar advies geven. Dit omdat ze te weinig financiële kennis hebben en/of geld verdienen aan de investeringen die ze aanprijzen. Ze houden zich ook niet altijd aan de regels en sommigen hebben van de AFM dan ook al een waarschuwing gehad.

Les op school

Om jongeren beter op de hoogte brengen van crypto, finfluencers en de risico's krijgen studenten op tientallen mbo-scholen de komende maanden les van de AFM. Dat werd gisteren bekendgemaakt. Door de huidige wetgeving is het verder nog moeilijk om in te grijpen bij misleiding met betrekking tot crypto. De Europese Unie wil vanaf 2024 regels invoeren die dan in alle EU-landen hetzelfde zijn. Aanbieders van munten moeten kopers dan bijvoorbeeld wijzen op risico's en misleidende spotjes en posts mogen dan niet meer.

Wat is je motivatie?

Investeren of handelen in crypto kan leuk zijn en als je er verstandig mee omgaat, kan het ook nog eens een zakcentje opleveren. Maar het is geen garantie voor snelle winst. Mouna benadrukt daarom dat het belangrijk is om na te gaan wat je motivatie is om ermee te beginnen. "Wat wil je er precies mee bereiken? Veel mensen gaan in de hype mee, dat is die FOMO-cultuur, maar waarom wil je het? Het is niet iets makkelijks en als je niet goed duidelijk hebt waarom je het wilt, ga je snel opgeven. Je moet namelijk veel opofferen en je gewoontes en denkwijzen aanpassen."

Crypto als snel geld zien, is volgens haar en andere experts dus de grootste valkuil. "Ik ken mensen die gestart zijn, omdat ze dachten: ik zit in geldproblemen en ga gewoon traden. Daar gaat het al mis." Naast kennis over de technische aspecten van de cryptomarkt is er volgens Mouna een bepaalde mindset voor nodig. "Het heeft veel met emoties te maken en die onder controle kunnen houden. Je moet bijvoorbeeld leren omgaan met geduld, risico's durven nemen en accepteren dat je ook geld kan kwijtraken. Tegen je verlies kunnen dus. Daar houden veel mensen geen rekening mee."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -