Hoe eenzaamheid ook jonge vluchtelingen keihard raakt tijdens coronacrisis

Wat doet eenzaamheid met AZC-bewoners en hoe gaan zij hiermee om? Het is de Week tegen Eenzaamheid en daarom besteedt FunX daar deze week extra aandacht aan. Nagham (26), Mohammad (28) en Samr (28) wonen alle drie in het asielzoekerscentrum in Balk en vertelden tegenover FunX meer over de moeilijke situaties die zij meemaken. Ook sprak FunX met Jumana, medebedenker van een speciaal buddyproject om vluchtelingen te steunen in de strijd tegen eenzaamheid tijdens de coronacrisis.

'IK HOOPTE ELKE DAG TE OVERLEVEN'

Openhartig vertelt de 26-jarige Nagham hoe haar leven er elke dag uitzag. Nagham kwam in oktober 2019 helemaal in haar eentje naar Nederland vanuit Syrië. Door de oorlog in haar thuisland zag zij geen toekomstperspectief meer voor zichzelf. "Elke keer als ik 's ochtends opstond, hoopte ik weer dat ik die dag zou overleven. Ik wilde mijn leven niet meer op die manier vergooien, daarom besloot ik te vluchten."

MOEILIJK NIEUWE VRIENDEN MAKEN

Inmiddels verblijft Nagham in het AZC in Balk. Hoe is dat voor een jonge chick van 26 jaar die alles en iedereen achterliet voor een beter leven? "Het is erg moeilijk hier", vertelt ze. "Er is niet veel te doen en je volgt iedere dag dezelfde routine. Je bent de hele tijd op jezelf aangewezen en het is moeilijk om mijn familie niet dichtbij me te hebben als steun."

In het AZC woont zij in een woning met meerdere mensen. Een prima manier om nieuwe vrienden te maken, zou je misschien denken. Maar niets is helaas minder waar volgens Nagham. "Iedereen heeft verschillende achtergronden en leeftijden, daardoor is het erg moeilijk om iemand te vinden met dezelfde interesses. Ook kunnen mensen sneller frustraties ontwikkelen doordat je iedere dag op elkaars lip zit en weinig privacy hebt. Er is dus niet echt een gevoel van saamhorigheid."

SOCIALISEREN NIET MOGELIJK

Sinds de coronacrisis is de situatie verergerd voor Nagham. Zo wil zij het AZC liever niet te vaak verlaten uit angst voor haar medebewoners. Die zijn namelijk bang voor besmetting en willen geen risico's lopen. Tot Naghams verdriet kan zij hierdoor minder socialiseren met mensen buiten het kamp. "Door de coronacrisis verlies ik soms alle hoop. Ik kan niet naar buiten om nieuwe mensen te ontmoeten, omdat ik bang ben dat mijn huisgenoten boos worden. Daardoor voel ik mij continu eenzaam en boos van binnen."

TOEKOMST

Nagham woont nu bij een jaar in het AZC en wacht nog altijd op de goedkeuring van haar asielaanvraag. Die duurt langer dan normaal. "Ik wacht na een maand nog steeds op een antwoord. Normaal gesproken zou het twee dagen duren, maar ik leef helaas nog altijd in onduidelijkheid." In vrede leven. Dat is het enige wat Nagham nu wil. Ze kan dan ook niet wachten om uiteindelijk haar eigen woning te hebben. "Ik hoop ook ooit het werk te kunnen doen dat ik graag wil. Ik ben afgestudeerd in Engineering, dus het zou geweldig zijn als ik daar iets mee kan doen."

Buddyproject tegen eenzaamheid

Een beetje steun om over hun gevoelens te praten, dat is iets wat vluchtelingen hard kunnen gebruiken. Gelukkig bestaan er mensen zoals Jumana en haar medestudenten die zich daarvoor inzetten. Net op tijd was Jumana in maart toen zij, namens de organisatie IFMSA-VUmc, het AZC in Balk bezocht om daar met bewoners te spreken. Een dag later startte de lockdown namelijk.

Naar aanleiding van haar gesprekken met AZC-bewoners en de vervolggesprekken tijdens de coronacrisis, wisten Jumana en haar medestudenten het zeker: er moest een buddyproject komen om vluchtelingen te steunen. Dat project is inmiddels sinds juni gestart. "Dankzij dit project kunnen we veel betekenen voor vluchtelingen op de lange termijn. We merken dat het enorm gewaardeerd wordt door de vluchtelingen en dat er al vriendschappen zijn ontstaan. We zijn nog op zoek naar studenten of andere geïnteresseerden die vluchtelingen willen helpen om zich hier thuis te voelen, de Nederlandse taal te leren en om de eenzaamheid te verdringen, vooral in tijden van corona."

Werken als buddy

Ook Jumana zet zich in als buddy. Iedere week belt zij gemiddeld een uur tot anderhalf uur met haar mentee. "Ik geef haar huiswerk op en dat bespreken wij iedere week. Ook bespreek ik met haar hoe haar week was. Als buddy's kijken we naar de behoeften van onze mentee's. Als zij naast het leren van de Nederlandse taal ook willen bespreken hoe zij zich voelen qua eenzaamheid, dan proberen wij een leuk gesprek aan te gaan over alledaagse dingen. Op die manier kunnen zij alles even vergeten. Eenzaamheid heerst in alle lagen van onze maatschappij. Wij vinden het echter nog belangrijker om dit aan te kaarten en de kwetsbaardere groepen, zoals vluchtelingen, te ondersteunen."

'Bouw geen hogere muur, maar langere tafel'

Jumana vindt dat het vanzelfsprekend moet zijn dat je je medemens helpt en bijstaat. Iets wat zij met alle liefde doet en altijd zal blijven doen. "Zelf ben ik islamitisch en dit is wat ik heb meegekregen vanuit mijn opvoeding. Het is een onderdeel van mijn normen en waarden. Het klinkt misschien cliché, maar ik weet gewoon niet beter dan je medemens helpen en wegwijs te maken door de samenleving. Als je het beter hebt dan anderen, bouw je geen hogere muur, maar een langere tafel."

Aanmelden als buddy

Voor het buddyproject worden nog steeds buddy's gezocht. Iedereen die een bijdrage wil leveren, is welkom, zegt Jumana.

"Door een klein beetje tijd van onszelf op te offeren hebben we met dit project gezien hoeveel impact en moois we hebben teweeggebracht. Deze nieuwe-Nederlanders zijn zeker niet zielig, zij hebben echter een grotere bagage dat ze mee moeten sleuren. Bij deze een oproep aan de lezers die bereid zijn om hun bagage te verlichten door wekelijks een half uurtje tot een uurtje contact te hebben. Meld je aan!"

'IK HUILDE ELKE DAG'

De 28-jarige Mohammad kwam in 2017 helemaal in zijn eentje naar Nederland vanuit Afghanistan. "Ik ken het leven buiten het AZC niet goed, omdat ik hier al drie jaar woon. In het begin kwam ik na mijn gesprekken met de IND telkens niet in aanmerking voor een asielvergunning. Daardoor voelde ik mij vaak slecht. Je voelt je machteloos en daardoor ook eenzaam. Ik huilde elke dag, omdat ik bang was dat ik weer terug moest naar Afghanistan."

DOELWIT VAN DE TALIBAN

Mohammed besloot nog in 2009 een eigen winkeltje te beginnen in zijn geboorteland Afghanistan. In die tijd verkocht hij voornamelijk spullen aan Amerikaanse soldaten. "Ik was blij met dat werk, omdat het veel geld opbracht", vertelt hij. Toch zette hij hierdoor zijn leven op het spel. Door zijn samenwerking met de Amerikanen werd hij namelijk een doelwit van de Taliban. "Als zij weten dat je met Amerikanen werkt, zullen zij er alles aan doen om je te doden. Daarom verliet ik mijn land, om mijn eigen leven te redden. Gelukkig woon ik nu in een van de veiligste landen van Europa."

'IK MOEST MIJN HELE FAMILIE ACHTERLATEN'

Zijn hele familie moest Mohammad uiteindelijk achterlaten in Afghanistan. "Ik mis mijn ouders en neefjes en nichtjes heel erg. Wanneer ik aan hen denk, word ik heel emotioneel en moet ik huilen. Het is moeilijk om hier alleen te zijn zonder mijn eigen familie." Een terugkeer naar Afghanistan zit er door alle risico's niet in voor Mohammad. "Mijn ouders zeggen altijd: 'Probeer nooit meer terug te komen naar Afghanistan'. De situatie wordt dag na dag slechter. Ik lijd onder deze situatie en zou hen graag dichtbij willen hebben. Ik ben de jongste zoon en in onze cultuur is het zo dat het jongste kind voor zijn ouders zorgt. Ik vind het verschrikkelijk dat ik niet voor hen kan zorgen."

ASIELVERGUNNING

Gelukkig heeft Mohammad, na heel veel moeite en tegenslagen, ook positieve dingen waar hij sinds kort naar kan uitkijken voor de toekomst. "Afgelopen week heb ik na drie jaar eindelijk mijn asielvergunning gekregen. Ik sta te popelen om te verhuizen naar Amsterdam en mij in te schrijven voor een opleiding. Ik ben ontzettend blij."

MOHAMMAD ZOEKT NOG EEN BUDDY!

Mohammad is inmiddels gewend aan zijn leven in het AZC, maar hoopt daar er in de toekomst meer activiteiten worden georganiseerd. "Het enige wat hier te doen is, is eten en slapen", vertelt Mohammad. "Ook de mogelijkheden om Nederlands te leren, vind ik beperkt. Toen ik over het buddyproject hoorde, was ik heel blij en heb ik mezelf meteen aangemeld. Er is nog geen geschikte buddy voor mij gevonden, dus als iemand dit leest hoop ik dat meer mensen zich zullen aanmelden als buddy."

ANGST

"Stel je voor dat je in een huis leeft waar ieder moment een bom op kan vallen. Die angst had ik continu", vertelt de 28-jarige Samr uit Syrië. "Ik moest op een dag zelfs vluchten van school, omdat vrienden van mij waren gekidnapt." Dit leven kon zo niet meer verder en door de oorlog in haar geboorteland besloot Samr in oktober 2019 met haar familie te vluchten. Sindsdien woont zij in Nederland, helemaal in haar eentje. Al haar familieleden die ook vluchtten wonen nu in verschillende landen. "Het was een enorm zware reis, maar ik ben enorm dankbaar dat ik veilig ben aangekomen."

DE KRACHT OM DOOR TE ZETTEN

Inmiddels woont Samr bijna een jaar in het AZC in Balk. Het leven daar is niet altijd even makkelijk. "Het is heel zwaar om eerlijk te zijn. Het is niet makkelijk om je met weinig middelen aan te passen in een nieuw en onbekend land. Ik ben hier helemaal alleen naartoe gekomen, zonder vrienden of familie. Op zo'n moment heb je niemand. Dat is moeilijk en daardoor voel je je vaak eenzaam. Ik heb dagelijks telefonisch contact met mijn familie. Dat geeft mij de kracht om door te zetten."

Het feit dat er veel lotgenoten in het AZC wonen, neemt volgens Samr niet weg dat het gevoel van eenzaamheid groot blijft. "Iedereen hier heeft verschillende achtergronden en ervaringen. Ook daar moet je rekening mee houden en je aan aanpassen."

CORONACRISIS

De coronacrisis maakte het nog een stuk zwaarder. Zo werden veel activiteiten, zoals Nederlandse lessen, geschrapt tijdens de lockdown. "We mochten opeens niets meer. Dat zorgde voor veel spanningen onder de bewoners. We wonen met veel mensen uit verschillende landen in een kleine kamer. De situatie werd zo nijpend dat sommige mensen op exploderen stonden." Het leven van Samr staat op pauze, zo beschrijft zij het.

"Ieder dag is het: wachten, wachten en nog eens wachten. Je weet simpelweg niet wat er gaat gebeuren. Het voelt alsof ik een jaar van mijn leven heb verspild, want ik heb nog niets bereikt."

Jumana (links) en Samr (rechts) zijn inmiddels goede vriendinnen van elkaar.

BETERE NEDERLANDSE LESSEN

Samr hoopt vooral dat de Nederlandse lessen beter zullen worden. Ze wil het vloeiend leren spreken, maar vindt dat de lessen daarvoor niet goed genoeg zijn. "Je kunt je nieuwe leven in een ander land niet starten als je de taal niet kent. De lessen die we krijgen zijn van vrijwilligers, maar daar zit weinig structuur in en het is vaak chaotisch. Gelukkig spreek ik Engels en kan ik mij verstaanbaar maken. Maar sommige bewoners spreken dat niet eens en hebben daarom altijd een vertaler nodig als zij bijvoorbeeld naar de dokter moeten."

VRIJWILLIGERSWERK

Stilzitten is in ieder geval niets voor Samr. Daarom besloot zij om zoveel mogelijk van haar tijd in het AZC te maken. Zo werkt zij nu in de bibliotheek van het AZC en als vrijwilliger voor TeamUp, een initiatief van War Child, Save The Children en UNICEF. Daarvoor begeleidt en ondersteunt zij gevluchte kinderen in Nederland. "De kids zorgen voor veel plezier en vreugde in mijn leven. Ik kijk er iedere week weer naar uit om hen te zien. Dat helpt heel erg om mij minder eenzaam te voelen."

Ook haar toekomstplannen heeft Samr al volledig uitgestippeld. "Zodra ik vloeiend Nederlands leer spreken en verhuisd ben, hoop ik in Nederland weer mijn studie Biologie op te kunnen pakken en langzaamaan mijn nieuwe leven te starten hier. Ik heb mij vanaf het begin welkom gevoeld in Nederland, dus dat zit al helemaal goed. Iedereen lacht en begroet je hier vriendelijk. Dat is ontzettend fijn en het helpt enorm om je als vluchteling welkom te voelen. Daar ben ik ontzettend dankbaar voor."