Wat is er nu precies aan de hand tussen Rusland en Oekraïne?

Update: Op 23 februari is Rusland Oekraïne binnengevallen. Onderstaand artikel is voor die tijd geschreven. De laatste updates over de oorlog in Oekraïne vind je op FunX.nl/Oekraïne.

2014

Om de conflicten tussen Rusland en Oekraïne te kunnen begrijpen, moeten we allereerst terug naar 2014. De ruzie tussen de buurlanden is namelijk niet nieuw. De landen hebben volgens Iris al bijna acht jaar lang een conflict en dat is allemaal begonnen toen Rusland een schiereiland wat bij Oekraïne hoorde op hardhandige wijze heeft overgenomen.

Krim

Het gaat om het schiereiland Krim. Het eiland behoorde officieel tot Oekraïne, maar Rusland was het daar niet mee eens. De Russen hebben het schiereiland toen geannexeerd, wat inhoudt dat een machtigere staat zonder wederzijds goedvinden een gebied van een ander land overneemt.

Vanaf dat moment is er al een conflict tussen de twee landen, waarbij Poetin, de president van Rusland, volgens Iris de spanningen af en toe opvoert. ''Ze doen dan bijvoorbeeld militaire oefeningen langs de grens of kiezen er zoals nu voor om daar troepen te plaatsen.'' Volgens haar heeft Rusland er baat bij als Oekraïne onstabiel blijft.

Navo

''Zolang Oekraïne onstabiel is, kan het geen lid worden van de NAVO.'' De NAVO staat voor de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie en is een alliantie van westerse landen, opgericht na de Tweede Wereldoorlog. Rusland ziet de alliantie als zijn grootste vijand en Poetins grootste nachtmerrie zou volgens Iris zijn dat Oekraïne ook lid wordt van de NAVO.

Dat is ook de reden dat Rusland nu een ultimatum heeft gesteld aan de NAVO, waarbij Poetin de garantie wil dat Oekraïne nooit meer lid kan worden van de alliantie. ''Ze zijn daar nu al wekenlang over aan het praten, maar daar komen ze dus niet uit. De kans is natuurlijk heel klein dat de NAVO die garantie aan Rusland gaat geven.''

Grootste vijand

Oké, dus de conflicten zijn begonnen in 2014, toen de Krim werd overgenomen door Rusland. Daardoor liggen de buurlanden al lange tijd met elkaar in de clinch. Poetin wil om die reden ook voorkomen dat Oekraïne gaat samenwerken met de grootste vijand van de Russen, de NAVO, om zo de afstand te kunnen behouden met het westen en ze niet bang hoeven te zijn dat hun grootste vijand via een buurland op de loer ligt.

Militair-technisch antwoord

Maar wat gebeurt er eigenlijk als de NAVO niet meewerkt aan het verzoek van Rusland? ''Dat weet eigenlijk niemand. Je kunt niet uitsluiten dat ze Oekraïne binnenvallen, omdat ze dat ook eerder hebben gedaan op de Krim'', vertelt de correspondent. Poetin heeft aangegeven in dat geval militair-technisch te antwoorden, maar niemand weet wat dat precies betekent.

''Dat zou via een cyberaanval, invasie of misschien zelfs oorlog kunnen zijn, dat weet niemand.'' De NAVO heeft in ieder geval bekendgemaakt dat er enorme sancties, ook in financieel opzicht, zullen volgen zodra Rusland een oorlog start. Het lijkt er echter op dat Poetin zich daar weinig van aantrekt, omdat hij hoe dan ook Oekraïne niet wil verliezen aan het westen.

Bevolking wil geen oorlog

Ondanks dat de premier van Rusland zich uitdrukkelijk vasthoudt aan zijn standpunt, zit de bevolking volgens Iris niet te wachten op een oorlog. ''Ik woon zelf in Moskou en praat veel met de mensen op straat. Zij willen vrede en hebben liever dat Poetin zich focust op Rusland zelf.'' Het land heeft momenteel te maken met lage lonen, hoge inflatie en natuurlijk de coronapandemie.

Rutte en Hoekstra

Ook Nederland lijkt zich te bemoeien met de situatie in het oosten van Europa. Minister-president Rutte en minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken hebben aangekondigd binnenkort naar Oekraïne af te reizen vanwege de zorgwekkende situatie tussen de buurlanden. Volgens Iris is dat vooral een symbolische actie, om Oekraïne te laten weten ze er niet alleen voorstaan en om te laten zien dat Nederland de acties van Rusland niet goedkeurt.

Volgens de correspondent kan Nederland ook niet veel meer doen dan dat, omdat Rusland er niet voor openstaat om met Europese landen te praten. Poetin onderhandelt namelijk enkel met Joe Biden, de president van de VS, of de NAVO. ''Het is een mooie symbolische actie van Rutte en Hoekstra. Europa en Nederland proberen iets te doen aan de zorgelijke situatie, maar kunnen er niet veel invloed op uitoefenen.''