Duizend migranten aan de Poolse grens in Wit-Rusland: wat is er aan de hand?

Politiek spel

De migranten komen uit Azië, het Midden-Oosten en Afrika en variëren van arbeidsmigranten tot vluchtelingen uit oorlogsgebied. Ze reizen via Wit-Rusland naar de grens met Polen, Litouwen en Letland in de hoop de EU binnen te komen en daar hun geluk te vinden. De situatie is al enige tijd aan de gang en de EU beticht Wit-Rusland ervan de migranten bewust te gebruiken in een politiek spel. Volgens Oost-Europadeskundige Huber Smeets weet Wit-Rusland dondersgoed dat Polen geen migranten toelaat en dat dit in strijd is met de EU-afspraken. Zo probeert de Wit-Russische president Loekasjenko de EU en Polen tegen elkaar uit te spelen. "Dit is een schoolvoorbeeld van ondermijning. Via de stroom migranten wil Wit-Rusland de Europese verhoudingen ondermijnen", zegt Smeets tegenover de NOS. President Loekasjenko liet eerder al weten dat hij mensen die op weg zijn naar een beter leven "in het aangename westen" niet langer zal tegenhouden, maar dit lijkt onderdeel te zijn van zijn politiek steekspel.

Noodtoestand

Polen spreekt van een "vijandige actie" en heeft duizenden extra militairen naar het gebied gestuurd. Wit-Rusland beschuldigt Polen op haar beurt weer van "onmenselijk beleid" door de migranten niet binnen te laten. Inmiddels zijn er aan de grens al meerdere dodelijke slachtoffers gevallen.

Hoe het er precies aan toegaat bij de grens is niet bekend, want in een strook van drie kilometer langs de grens geldt een verbod voor media en hulpverleners. De Poolse regering heeft inmiddels de noodtoestand afgekondigd in het gebied. NOS-correspondent Saskia Dekker spreekt van een heel vreemde situatie: "Vijf kilometer achter me zitten honderden, misschien wel duizenden mensen vast in een bos en wij kunnen niet controleren hoe de situatie werkelijk is. De enige informatie die we hebben zijn de propagandafilmpjes van het Wit-Russische leger, van het Poolse leger en de getuigenissen van migranten."

Beelden

Ondanks dat er veel onduidelijk is over de toestand van de migranten, circuleren er wel beelden online van de situatie rondom de grens. De Wit-Russische nieuwssite Belta News deelt beelden waarop te zien is dat de migranten onder erbarmelijke omstandigheden overnachten in de koude bossen rondom de grens.

Wraak

Wit-Rusland is al een tijdje actief bezig om migranten te 'helpen' door ze met staatsluchtvaartmaatschappij Belavia via Dubai en Beiroet uit onder andere Jemen en Syrië te halen. Eenmaal in Wit-Rusland aangekomen worden de migranten doorgestuurd naar de EU-grens om daar verder te reizen.

Volgens expert Smeets wil de president hier twee dingen mee bereiken. Ten eerste wil hij wraak nemen voor de sancties die door de EU zijn opgelegd wegens het schenden van de mensenrechten en de vals verlopen presidentverkiezingen in Wit-Rusland vorig jaar. Volgens Smeets weet Europa zich geen raad met de 'ongemakkelijke situatie'. "Je ziet het ongemak over het Poolse terugduwen dat in strijd is met EU-afspraken."

Geld verdienen

Naast wraak, verdient Loekasjenko ook nog eens geld aan de toestroom van migranten. De migranten hebben vaak duizenden euro's aan mensensmokkelaars betaald en een deel van dat geld verdwijnt naar het regime. "Loekasjenko ontpopt zich als mensensmokkelaar. Maar daar zit hij niet mee. Hij is elke schaamte voorbij. Het regime begint steeds fascistischere trekken te krijgen", legt Smeets uit.

Oorlog

De situatie in het grensgebied dreigt inmiddels zo te escaleren dat er in Polen wordt gevreesd voor een oorlog. "Er zou ook al sprake zijn van schoten heen en weer tussen Polen en Wit-Rusland", zegt correspondent Dekkers. "Een oorlog tussen Polen en Wit-Rusland zou ook gevolgen hebben voor de Europese Unie, waarbij Polen is aangesloten. Ook Rusland zou zich kunnen mengen, want Loekasjenko heeft de steun van president Vladimir Poetin."

Speelbal

Volgens Dekkers voelen de migranten zich inmiddels een speelbal in dit politieke steekspel. De migranten willen niks liever dan verder reizen naar het "veilige" West-Europa. "Ze hebben niets meer te verliezen. Het enige wat we zeker weten is dat de mensen daar absoluut weg willen, naar West-Europa, die grens over", aldus Dekkers.