Shoppen zonder schuldgevoel: zo draag je niet bij aan de ellende in lageloonlanden

Desondanks zijn we in Nederland erg gehecht aan fast fashion: snel wisselende modecollecties en kledingitems voor een lage prijs zodat je, als je wilt, elke week een nieuwe outfit kunt posten. Dat er achter dat goedkope prijskaartje vaak onmenselijke werkomstandigheden schuilgaan, is iets waar je niet altijd bij stilstaat. Is het nog wel haalbaar om te shoppen zonder bij te dragen aan deze schadelijke en oneerlijke kledingindustrie?

made in bangladesh

Kleding wordt steeds meer een wegwerpproduct waar de meesten het liefst een lage prijs voor betalen. Veel van die goedkope kleding is afkomstig uit Aziatische landen zoals Bangladesh, na China de grootste kledingexporteur ter wereld. Arbeiders, veelal vrouwen, zetten daar in vaak onveilige fabrieken voor een hongerloontje kleding in elkaar, zodat jij die vervolgens voor een prikkie kunt kopen. Volgens cijfers van Schone Kleren, een organisatie die zich inzet voor goede arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie, ligt het minimumloon in Bangladesh op iets meer dan €50 per maand. En dan te bedenken dat je ongeveer €259 per maand nodig hebt om een beetje fatsoenlijk te kunnen leven in Bangladesh...

Onlangs werden in het EO-programma Genaaid jonge modeontwerpers geconfronteerd met de onmenselijke omstandigheden in de kledingindustrie. Dat zorgde voor geschokte reacties bij zowel de deelnemers als de kijkers.

koop uit andermans kast

Je bewust zijn van deze situatie, maar door je beperkte budget toch telkens weer uitkomen bij goedkope grote ketens, kan een struggle zijn. Gelukkig zijn er vandaag de dag veel alternatieven die ervoor zorgen dat je een verantwoorde manier een nieuwe look kan scoren. Een goede optie is natuurlijk om je kleding tweedehands te kopen. Als je daar een onhygiënisch beeld bij hebt, of denkt dat je daarmee alleen afdankertjes kan vinden, heb je het mis. Iemand die dat bewezen heeft, is de 26-jarige Thijs Verheul uit Utrecht. Zo'n vijf jaar geleden bedacht hij samen met zijn beste vriend de app United Wardrobe. Hiermee verbinden ze digitaal duizenden kledingkasten en geven ze je de mogelijkheid om kleren die je niet draagt, te verkopen óf om juist zelf een nieuwe outfit in te slaan. En dat allemaal vanaf je telefoon.

mindset

"Er is al zoveel kleding op de planeet, waarom zouden we altijd maar nieuwe kopen?" Vanuit dat idee is United Wardrobe ontstaan en inmiddels worden er per maand 100.000 tweedehands items via de app verkocht. Thijs' doel is om de manier waarop de wereld naar kleding kijkt, te veranderen. Volgens hem is het onmogelijk om oneerlijk geproduceerde kleding helemaal te verbannen, maar valt er wel iets te veranderen aan de mindset van mensen.

"We willen invloed uitoefenen op de kledingconsumptie van jonge mensen. Het is een illusie dat iedereen tweedehands kleding gaat kopen, maar we willen mensen bewust maken van zijn of haar kledingkast."

goed zoeken en repareren

De 27-jarige modeontwerpster Lisa Konno uit Amsterdam is iemand die al een behoorlijke duurzame mindset heeft als het op kleding aankomt. Zij koopt namelijk nooit bij grote, goedkope ketens, maar vooral veel tweedehands of bij 'eerlijke' labels. Zij ervaart dit niet als lastig, het heeft volgens haar alles te maken met jouw idee van hoeveel kleding genoeg is. Ja, eerlijke of tweedehands kleding kopen kost wat meer tijd om te vinden en soms moet je wat langer sparen voor een item, maar je doet er waarschijnlijk langer mee waardoor het uiteindelijk voordeliger is. Volgens Lisa is ook het repareren van kleding een goede optie om duurzaam met kleding bezig te zijn. "Vroeger kostte kleding veel meer en lieten mensen het vaker repareren, stomen of oppoetsen. Nu gooien mensen het vaak weg wanneer er iets kapot gaat."

kledingbibliotheek

Soms weet je stiekem al dat je een kledingstuk maar één keer gaat dragen. Bijvoorbeeld naar een speciaal feestje of belangrijke afspraak. Om te voorkomen dat je kast volhangt met dit soort 'één-keer-dragen'-items, kan je bij LENA Fashion Library kleding lenen. De dames achter dit initiatief begonnen deze modebibliotheek omdat ze zich erg stoorde aan het probleem rondom 'overconsumptie'. "We hebben allemaal uitpuilende kledingkasten, waarvan we vaak slechts 20% regelmatig dragen", zeggen ze op hun website. Via LENA kan je (online) door middel van een abonnement of eenmalig een kledingstuk voor een bepaalde tijd huren. Zo heb je, op een duurzame manier, een hele grote kledingkast tot je beschikking én belanden kledingstukken minder snel op de steeds groter wordende vuilnisbelt. Ook willen ze door middel van een 'try-before-you-buy'-systeem mensen bewuster laten nadenken voordat ze iets aanschaffen.

Ruilen

Dat bewust worden niet altijd even makkelijk is, weet ook de 27-jarige Eva Singh uit Tilburg. Zij stond vaak voor haar kast te staren naar de enorme hoeveelheid kleding: "Te mooi om weg te gooien, maar aandoen deed ik het niet." Ze begon met dingen weggeven. En hoe meer vaker ze iets weggaf, hoe vaker ze ook dingen terugkreeg. Er waren blijkbaar meer mensen met dit probleem. Zo ontstond er een ruilsysteem dat uiteindelijk is uitgegroeid tot Swap Sisters. Hiermee verbindt ze mensen op evenementen en ruilmeetings en laat ze 'swappers' ontdekken hoe leuk het is om een ander iets te gunnen. Duurzaamheid en het bestrijden van overconsumptie blijft hierbij een grote drijfveer. Eva heeft er alle vertrouwen in dat in de toekomst oneerlijke geproduceerde kleding goed te boycotten is.

"Zodra de consument waarden boven nieuwigheid, geld en status gaat verkiezen, geloof ik erin dat we samen voor eerlijke producten kunnen gaan."

alle duurzame adresjes op een rijtje

Wanneer je toch behoefte hebt aan iets écht nieuws, zijn er genoeg adresjes waar je terecht kunt zonder met een schuldgevoel af te rekenen. En die zijn lang niet altijd duur of moeilijk te vinden, mede dankzij Noor Veenhoven. Deze 26-jarige uit Amsterdam richtte drie jaar geleden samen met twee vriendinnen Project Cece op, een verzamelwebsite voor webshops die duurzame en eerlijke kleding verkopen. "We kwamen erachter hoe vervuilend de mode-industrie is. Duurzame kleding shoppen kan echter soms lastig zijn, je bent toch gewend aan webshops waar alles bij elkaar staat en lekker veel keuze is." Daarom besloten ze alle leuke, duurzame kledingmerken te bundelen en duidelijke labels te geven zoals 'vegan' en 'eerlijk'. Zo hoef je zelf geen research te doen.

"Als iets koopt waarvan je weet dat het eerlijk gemaakt is, kun je dubbel blij zijn. Het is eigenlijk een cadeautje voor jezelf én de ander."

transparantie

Als je voortaan als bewuste shopper door het leven wilt gaan, heeft Noor twee makkelijke tips voor je. Koop geen dingen die je maar één keer gaat dragen en investeer in kwaliteit. Honderd procent zeker weten dat iets eerlijk geproduceerd is, is lastig. Dan zou je zelf bij de fabriek langs moeten gaan. Wat je wel kan doen, is checken hoe transparant een merk is. Wat vertellen ze over het productieproces? Is er een adres van de fabriek te vinden? Hoe vaak komen ze met een nieuwe collectie? En anders kan je altijd nog swappen, lenen of opzoek gaan naar een vintage item, zodat je zeker weet dat er niemand aan de andere kant van de wereld zijn leven weer in gevaar brengt voor jouw zoveelste kledingstuk.

- In 'FunX Beseft' bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -