Nog steeds ruim een miljoen Chinese moslims gevangen in heropvoedingskampen

Oeigoeren

De Oeigoeren vormen een separatistische etnische minderheid in de autonome regio Xinjiang wat in het Chinees ‘nieuwe grens’ betekent. Zelf weigeren de Oeigoeren de naam 'Xinjiang' te gebruiken en noemen zij hun regio ‘Oost-Turkestan’. Dit aangezien zij een Turks volk zijn en de islam als voornaamste religie hebben. Een Koran in huis hebben, het bezoeken van een moskee of meedoen aan de ramadan: het zijn voor China allemaal redenen om hen in zogenaamde heropvoedingskampen te zetten.

Bedreiging

China geeft niet veel informatie weg over wat er in die kampen gebeurt. Het land kent een eenpartijstelsel, waarbij de Communistische Partij de absolute macht heeft. Binnen die partij wordt religie gezien als een bedreiging. Sjoerd legt uit:

“De boeddhisten in Tibet, maar ook de christenen in het binnenland van China, kunnen hierover meepraten. China ziet religie als iets wat de partij en het land kapot kan maken. Ze zijn ook bang dat de islam kan zorgen voor extremisme. Het lijkt erop dat de Chinezen nu terrorisme en extremisme in Syrië gebruiken als argument om de moslims in China ‘om te scholen’.”

Demonstraties in Istanbul afgelopen dinsdag tegen de repressie van China. Foto: AFP

Mishandelingen

‘Omscholen’ is nog vriendelijk gezegd, want wat er in deze strafkampen gebeurt gaat tegen alle mensenrechten in. Alles is gericht op het uitbannen van de islam en religie in het algemeen. Sjoerd: “Ze worden daar mishandeld en gedwongen communistische liedjes te zingen. En als je het de Chinezen zelf vraagt, gaat het volgens hen om het uitbannen van extremisme.”

Ontkenning

Lange tijd erkende China niet dat dit soort heropvoedingskampen bestonden. Sinds 2014 kwam er stilletjes meer aandacht voor. Dat gebeurde volgens Sjoerd nadat er grote rellen tussen de Oeigoeren en de Han-Chinezen uitbraken. Die braken uit als gevolg van de discriminatie van Han-Chinezen - de grootste etnische groep in China - op de Oeigoeren. Sjoerd vertelt: “Op een gegeven moment zijn de Oeigoeren losgegaan en hebben zij verschillende winkels en hotels kort en klein geslagen. Dit als teken van: ‘tot hier en niet verder’. Hier waren de Han-Chinezen natuurlijk niet blij mee en er is toen een enorm bloedbad geweest. Sindsdien zie je dat er steeds meer mensen in die kampen verdwijnen.”

Aanhangers van de Oeigoeren vragen in Istanbul om de onafhankelijkheid van Oost-Turkestan. Foto: AFP

Onduidelijkheid

Sjoerd vertelt dat de Oeigoeren die hij in China als correspondent spreekt, vertellen dat familieleden en kennissen langzaamaan terugkomen en dat het weer wat drukker wordt op straat. Dat klinkt positief, maar Sjoerd voegt toe: “Tegelijkertijd horen we ook dat mensen die zijn vrijgelaten elk moment weer teruggeroepen kunnen worden naar zo’n kamp. Het is totaal onduidelijk onder welke voorwaarden je daar wordt teruggeroepen.”

Wat nu?

Inmiddels is Amnesty International een petitie gestart die China oproept te stoppen met de onderdrukking van Oeigoeren en deze kampen te sluiten. Ook in Istanbul waren er afgelopen dinsdag demonstraties tegen de repressieve methode van China. Hoeveel effect gaat dit hebben? Sjoerd: “Tot nu toe heeft het eigenlijk heel weinig effect. Natuurlijk is het goed als meer landen en organisaties zich uitspreken tegen wat daar gebeurt, maar ik vrees dat China uiteindelijk doet wat het nu al doet. Dat is gewoon de kop in het zand steken en zeggen dat dit hard nodig is om extremisme te bestrijden.”