Ik deed als niet-moslim mee aan de ramadan om er meer over te leren

Getwijfeld

Ik heb lang getwijfeld of ik een artikel wilde wijden aan mijn ervaring met de ramadan. Een van de redenen is het feit dat ik niet islamitisch ben, maar na lang nadenken kwam ik er voor mezelf achter dat dat niet wegneemt dat mijn interesse in de islam en andere religies groot is. Ik heb daarnaast verschillende islamitische mensen in mijn omgeving honderden vragen gesteld om ervoor te zorgen dat ik de ramadan en de islam met zoveel mogelijk respect behandel.

Paniek om kalender

Mij wordt onder meer uitgelegd dat je vóór de fajr mag eten en daarna pas na de maghrib. Van Saziye, een Turkse vriendin van mijn moeder, krijg ik een kalender met daarop de imsak-tijden in plaats van de fajr-tijden. Ik raak lichtelijk in paniek omdat ik geen fajr-tijden kan vinden en doe wat de meeste mensen zouden doen, namelijk Google raadplegen. Zo kom ik erachter dat op sommige kalenders de imsak-tijd wordt aangegeven, wat een aantal minuten vóór de fajr is. Dat blijkt een voorzorgsmaatregel te zijn om ervoor te zorgen dat je niet nog na de fajr gaat eten. Best handig.

Keuzestress in het dadelparadijs

Om precies te zijn begon ik op 7 april met vasten. Om me zo goed mogelijk voor te bereiden, ging ik een dag eerder naar een Turkse supermarkt om dadels in te slaan voor het verbreken van het vasten. "Hoe moeilijk kan het zijn om dadels te kopen?", dacht ik nog nietsvermoedend voordat ik de supermarkt binnenliep. Eenmaal binnen kwam ik in een soort dadelparadijs terecht waarvan ik niet wist dat die bestond.

Medjoul, Ajwa, Deglet Nour: allerlei dadelsoorten waarvan ik nog nooit had gehoord. Als ik zeg dat ik zeker een half uur heb getwijfeld over welke dadelsoort ik moest kiezen, overdrijf ik niet. Ik raak helemaal in paniek. Welke dadels moet ik hebben? Welke zijn het lekkerst? Weer haal ik Google erbij voor hulp. Toen ik uiteindelijk ergens las dat de Deglet Nour-dadels gezien worden als de 'koningin onder de dadels' raakte ik in een klap overtuigd en besloot ik er een kilo van te kopen.

Het zwaarste

Op 7 april was de imsak-tijd in mijn woonplaats om 05.27 uur. De avond ervoor was ik iets te laat naar bed gegaan, maar ik kwam 's ochtends netjes mijn bed uit toen de wekker om 04.15 uur ging. Zoals altijd bestond mijn ontbijt uit een kokos- en rijstdrink met cornflakes. Ook nam ik nog wat extra dadels om een goede basis te leggen voor de rest van de dag.

Wat ik vooral zwaar vond, is dat ik 's avonds veel at en de ochtend erna eigenlijk nog vol zat, maar toch stevig moest ontbijten om zoveel mogelijk energie te hebben voor de rest van de dag. Wat betreft het vasten vond ik eigenlijk alleen de eerste dag het zwaarst. Ik ben namelijk gewend om rond 12.00 uur te lunchen en rond dat tijdstip begon mijn lichaam op de eerste dag te protesteren, aangezien het gewend is om eten en drinken binnen te krijgen. Ik had het vooral moeilijk met honger en minder moeilijk met dorst, aangezien ik normaal gesproken ook niet veel drink op een dag (I know, ik moet meer drinken).

Meer tijd om na te denken

Het hongergevoel ervaarde ik eigenlijk niet als onprettig. Ik kwam er door het vasten namelijk achter dat ik vaak eet als ik me verveel of wanneer ik zenuwachtig ben om iets. Aangezien ik vastte, was eten uiteraard niet mogelijk, waardoor ik mezelf niet kon afleiden met eten en als het ware achterbleef met mijn gedachten. Dat gaf me het gevoel alsof ik meer tijd had om over dingen na te denken. Dat was voor mij een heel leerzaam moment.

Vanaf de tweede dag had ik eigenlijk geen moeite meer met het vasten. Tuurlijk, het vroege opstaan was soms wel pittig, maar het honger- en dorstgevoel viel best mee gedurende de dag. Aangezien ik vaak last van mijn maag heb, voelde dit als een soort reset van mijn maag. Sindsdien voel ik me ook een stuk beter. Iets wat me trouwens opviel, was de slechte adem waar je mee te maken krijgt door het vasten. Mijn collega Youssef legde me uit dat dit niet als iets slechts gezien moet worden. "In ons geloof wordt er gezegd dat God die geur heerlijk vindt, zelfs beter dan de geur van muskus."

'Je kunt elke avond langskomen'

Al sinds het begin van de ramadan werd ik elke dag door Saziye gebeld en geappt. Ze wist dat ik deze maand een aantal dagen mee wilde doen met de ramadan en liet me weten: "Je kunt elke avond langskomen voor de iftar." Op zaterdag 2 april, toen ik nog niet was begonnen, belde ze: "Francesco, kom je vanavond met je vriendin eten?" Ik baalde als een stekker dat ik haar moest teleurstellen, aangezien ik onderweg was naar mijn schoonouders. Uiteindelijk sprak ik met haar af dat ik een week later, op zondag 10 april, bij haar langs zou komen voor de iftar.

Eindelijk zover

Een week lang keek ik ernaar uit om die zondag bij Saziye en haar familie te gaan eten. Ik weet nog precies wat ik dacht toen ik op 10 april wakker werd: vanavond is het eindelijk zover! Rond een uurtje of acht 's avonds komen mijn vriendin, moeder, stiefvader, broertje en ik aan bij Saziye. De maghrib was op die dag om 20.36 uur, dus ik probeerde zo min mogelijk naar de tafel te kijken, waarop allerlei heerlijke, Turkse gerechten klaarlagen.

Als ik iets had geleerd van de dagen dat ik al had gevast, is het dat ik het die zondagavond moeilijk zou krijgen. Ik merkte namelijk hoe snel je vol zit nadat je een hele dag hebt gevast. Je maag gaat er blijkbaar van krimpen. Maar man, wat hebben we heerlijk gegeten. Van een heerlijke linzensoep tot aan lahmacun, sıgara böreği en goddelijke baklava. Ik heb niets laten liggen, hoe vol ik ook zat.

Tijd van bezinning

Na de heerlijke iftar ga ik met Saziye, dochter Sevil en echtgenoot Rifat in gesprek over de ramadan. Ik wil er uiteraard meer over te weten komen, dus ik vraag wat de ramadan voor hen betekent. Rifat en Sevil beschrijven de ramadan als een tijd van bezinning en het reinigen van je ziel. "Voor mij is het vooral een periode waarin je nóg meer denkt aan de mensen die het niet breed hebben en daardoor geen eten op tafel kunnen krijgen", zegt Sevil.

"Er zijn heel veel arme mensen in de wereld die honger lijden. Tijdens de ramadan voelen we een beetje wat het als mens betekent om honger te lijden", voegt Rifat eraan toe. "Dat ervaren we de hele maand een aantal uur per dag, terwijl we ’s avonds heel veel eten op tafel hebben liggen. Dat geldt niet voor iedereen. Het is een periode om verder te kijken dan je neus lang is en te beseffen hoe zwaar heel veel andere mensen het hebben."

Helpen van mensen in nood

Maar tijdens de ramadan is niet alleen bezinning belangrijk. Zo legt Saziye uit hoe belangrijk het is om tijdens de ramadan geld te doneren aan mensen in nood. "In deze periode sturen we nog meer donaties dan normaal naar kansarme mensen. We sturen meer dan normaal, omdat we geloven dat goede daden vooral tijdens de ramadan worden beloond. Laatst hebben we bijvoorbeeld geld gestuurd naar een familie in Afghanistan. Dat hebben we voor mijn vader en schoonvader gedaan, die zijn overleden. Wij geloven erin dat je overleden dierbaren er in de hemel profijt van hebben als je hier op aarde goed doet voor anderen."

Ook vertelt Saziye mij over de zakat, een van de vijf zuilen van de islam. "Dat is een verplichte donatie tijdens de ramadan. Het is een soort belasting die je betaalt. Het is een bedrag dat je op basis van je vermogen moet afstaan en moet schenken aan kansarme mensen. Zo zorgen we ervoor dat er altijd geld naar mensen in nood gaat."

Na een geweldige iftar en mooie gesprekken gaan we rond een uurtje of elf 's avonds uiteindelijk weer naar huis. Eigenlijk was ik dat al, want vanaf het moment dat ik bij Saziye binnenstapte voelde ik me zoals gewoonlijk thuis. Ik heb van elke seconde genoten en heb in bed nog lang teruggedacht aan de hele iftar. Het was hartverwarmend om te zien hoe saamhorigheid, liefdadigheid en vrijgevigheid centraal staat tijdens deze maand.

Aanbidding

Zoals eerder benoemd, sprak ik deze maand ook met mijn collega Youssef, die me nog veel meer bijleerde over de ramadan. "Wat ook belangrijk is tijdens de ramadan, is de aanbidding van God", vertelde hij me onder meer. "Die aanbidding gaat niet per se alleen over vijf keer per dag bidden. Het aanbidden kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door boodschappen te doen voor je moeder, de luier van je kind te verschonen of je partner te helpen in het huishouden. Dat zijn allemaal kleine dingen waarmee je de mensheid helpt en daarmee God aanbidt."

Moskee en saamhorigheid

Youssef vertelde me ook over het belang van naar de moskee te gaan. "Meestal duurt de iftar een half uurtje. Na de iftar chill ik nog even thuis en daarna ga ik naar de moskee voor het Isha-gebed, wat een van de vijf verplichte gebeden is." Maar Youssef vertelde me dat er tijdens de ramadan ook extra gebeden zijn, zoals het Tarawih-gebed. "Dat gebed duurt lang, ongeveer een uur. Dus als je naar de moskee gaat voor het Tarawih-gebed, dan moet je weten dat je die dag een legday-training gaat hebben, haha."

Meestal zit het Tarawih-gebed er rond 1 uur 's nachts op, legt Youssef uit. Ik vond het mooi om van Youssef te horen hoe het gevoel van saamhorigheid nóg groter wordt in de moskee. "Tijdens de ramadan zie je dat de moskeeën overvol raken. Je ziet dan dat mensen zelfs tot aan buiten voor de deur aan het bidden zijn. Vaak wordt er ook heel veel geld ingezameld. Laatst is er bijvoorbeeld 75.000 euro ingezameld voor onze moskee", vertelt Youssef. "Heel veel mensen blijven ook na het Tarawih-gebed nog in de moskee voor extra gebeden of om de Koran te lezen. Velen blijven dan tot 4 uur 's ochtends. Vaak eten ze in de ochtend dan ook in de moskee. Ook 's avonds na de maghrib is het bijvoorbeeld voor iedereen die wil komen mogelijk om in de moskee te eten."

Inspiratie

De mooie verhalen van vrienden en collega's over vrijgevigheid en saamhorigheid inspireerden me om deze maand ook iets moois te doen voor een goed doel. Ik wil dat mensen via deze weg kennis maken met Yino van stichting Niños del futuro in Colombia. Yino is iemand die me altijd is bijgebleven en waar ik nog regelmatig contact mee heb. Ik sprak hem voor het eerst in 2020 voor een interview waarin hij me vertelde hoe hij in 2019 alles in Nederland achterliet om kansarme kinderen in Colombiaanse achterstandswijken te gaan helpen.

Ook vorig jaar deelde Yino zijn verhaal met FunX. Zo deed hij namelijk mee aan de ramadan om aandacht te genereren voor de situatie waarin veel mensen leven in de achterstandswijken van Medellín. "Mensen wonen in slechte huisjes en er is veel armoede en misbruik in veel wijken", vertelde hij. "Dat soort omstandigheden maken het voor kinderen heel moeilijk om op te groeien met positieve energie. Door meer steun en bereik te krijgen, kan ik meer kinderen helpen in de toekomst."

Yino is voor mij een ontzettend inspirerend persoon. Met Niños del futuro bouwde hij onder meer een school en zette hij onlangs een project op om jongeren op te leiden tot kapper. Ik weet dat een donatie bij hem in goede handen is en heb er alle vertrouwen in dat hij er iets waardevols mee gaat doen.

Belang van liefde verspreiden

Dit jaar was het maar voor een week, maar ik sluit zeker niet uit dat ik in de toekomst aan de gehele ramadan mee ga doen. Mijn ervaring met de ramadan heeft me in korte tijd nog meer geleerd over het belang van het helpen van elkaar en het verspreiden van liefde, iets wat nog te vaak mist in deze tijd waarin we leven. Hoewel ik niet islamitisch ben, laat de ramadan zien dat het om meer dan alleen religie draait. We zijn allemaal een en iedereen doet ertoe.

- In FunXperiment nemen de online redacteuren jou als lezer mee in verschillende challenges en experimenten die ze uitvoeren. -