Ridvan (27) had een eetstoornis: "Ik wilde vasten tijdens ramadan, maar viel flauw"

Maagverkleining

Vanwege ernstig overgewicht besloot Ridvan zeven jaar geleden een maagverkleiningsoperatie te ondergaan, waarna hij veel gewicht verloor. Hoewel hij al veel gewicht kwijt was als gevolg van die ingreep, besloot hij daarna op dieet te gaan. Hij ging door tot hij slechts 55 kilo woog. "Ik sloeg er een beetje in door, tot ik alleen nog maar uit vlees en botten bestond." Ridvan ontwikkelde een eetstoornis, waar hij een hele tijd mee heeft gestruggeld.

Flauwgevallen

Als moslim deed Ridvan voorheen jaarlijks mee aan de ramadan door de hele maand te vasten. Nadat hij een eetstoornis ontwikkelde, was dat echter niet meer veilig voor zijn gezondheid. "In 2016 had ik de hele maand meegedaan, terwijl ik vanwege mijn eetstoornis ondergewicht had en daardoor eigenlijk geen reserves had om me van zoveel voedingsstoffen te onthouden. Toen de maand eenmaal voorbij was, kreeg ik plotseling hoge koorts en viel ik flauw. Ik had mijn lichaam blijkbaar uitgeput, ik was op."

Kantje boord

Toen Ridvan na het flauwvallen wakker werd in het ziekenhuis, zat hij vast aan allerlei slangetjes waarmee hij zondevoeding toegediend kreeg. Dat had hij nodig om in leven te blijven. "Ik was helemaal bleek geworden. De artsen vertelden me dat het kantje boord was en dat ik absoluut niet meer mocht vasten." Ook Ridvans familie maakte zich zorgen en had liever dat hij niet meer mee zou doen. Sinds de ziekenhuisopname besloot Ridvan dan ook om het jaarlijkse vasten over te slaan, in ieder geval tot zijn eetstoornis zou stabiliseren.

Aankomen voor herstel

Er zijn verschillende eetstoornissen en die kunnen er bij iedereen anders uitzien. Zo kan het zorgen voor overgewicht, maar ook voor ondergewicht. Volgens eetstoornisdiëtiste Arwa is het in dat geval nóg belangrijker om het vasten over te slaan. "Mensen met ondergewicht moeten meestal aankomen voor hun fysieke herstel en dat is lastig als je de hele maand vast. Met twee maaltijden per dag kom je namelijk niet aan je benodigde aantal calorieën."

Gezondheidsregel

Dat je niet hoeft te vasten als je ziek bent, is voor veel moslims duidelijk. Soms wordt echter vergeten dat ziektes niet altijd zichtbaar zijn. Zo kun je een depressie of andere mentale struggle niet altijd van buitenaf zien. Volgens Arwa geldt de gezondheidsregel dan ook voor je mentale gesteldheid. "Je kan alleen meedoen aan de ramadan als je gezond bent in je lichaam, maar ook in je geest."

Zo kan vasten tijdens de ramadan ervoor zorgen dat een eetstoornis verergert. Er kunnen namelijk meer mentale conflicten ontstaan rondom eten en je gewicht. "Op die manier ga je totaal voorbij aan het doel van de ramadan."

Eetstoornis 'misbruikt' ramadan?

Ridvan heeft altijd gevast om religieuze redenen en niet zozeer om af te vallen. Maar volgens hem is iemand met een eetstoornis constant bezig met calorieën tellen, afvallen, controle en dwang. "Zo zou je makkelijk de ramadan kunnen 'misbruiken' om af te vallen. Tijdens die maand valt het namelijk niet op wat je aan het doen bent, want er wordt niet van je verwacht dat je overdag eet."

Medicatie

Ridvan besloot om een aantal jaar niet te vasten tijdens de ramadan en ondertussen is zijn eetstoornis gestabiliseerd. In de tussentijd kreeg hij echter te maken met depressies en psychoses, waarvoor hij nog steeds dagelijks medicatie moet slikken. "Door die medicatie ben ik weer aangekomen, waardoor ik in theorie voldoende reserves heb om te vasten. Fysiek kan ik het dus aan, maar omdat ik overdag verschillende medicijnen moet nemen, kan ik toch niet vasten tijdens de ramadan."

Taboe

Het niet meedoen aan de ramadan kan lastig zijn als er sprake is van sociale druk binnen je community. Volgens de Koran word je geëxcuseerd van het vasten wanneer je ziek bent, maar mentale gezondheidsklachten zijn dus niet altijd zichtbaar. Vooral in biculturele gemeenschappen lijkt er nog een taboe te rusten op mentale gezondheidsproblemen. En dat taboe kan het lastig maken om aan mensen uit te leggen waarom jij overdag wél eet tijdens de ramadan.

Oordeel community

Zo werd Ridvan in het begin vaak gevraagd waarom hij niet vastte. "Helaas willen sommige mensen uit de moslimgemeenschap oordelen over hoe je de ramadan invult." Volgens Ridvan laat dat zien dat er sprake is van hypocrisie binnen zijn community. "We zijn twaalf maanden lang moslim, maar tijdens die ene maand word ik gevraagd of ik me wel aan de regels houd. Tijdens de overige elf maanden eten diezelfde mensen vervolgens geen varkensvlees, maar gaan er wel talloze flessen drank doorheen. En dan word ik veroordeeld omdat ik deze maand niet vast, terwijl ik wel het hele jaar door bid, de Koran lees en niet drink."

"Bezeten"

Ondertussen wordt Ridvan niet meer zo vaak gevraagd of en waarom hij niet vast. Het taboe op mental health binnen zijn community heeft er ook voor gezorgd dat mensen hem überhaupt minder snel aanspreken. “Ze denken dat ik bezeten ben, omdat ik psychoses had. Het lijkt ze niet meer te boeien of ik wel of niet vast.”

Meer dan een vastenmaand

Hoewel Ridvan al een hele tijd niet vast tijdens de ramadan, vult hij de maand op een andere manier in. "Ik kan zelf misschien niet vasten, maar ik kook wel voor mijn broertje die wel vast. Ik probeer er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat hij een fijne en plezierige ramadan beleeft."

Verder denkt Ridvan dat er voor hem niet veel verandert tijdens de heilige maand. "Ik lees de Koran sowieso al wekelijks en bidden doe ik ook geregeld. Tijdens de ramadan ben ik gewoon iets strenger voor mezelf. Over het algemeen gedraag ik me gewoon hetzelfde als tijdens de andere maanden: ik oordeel niet, ik steel niet en ik drink niet."

Meer dan een vastenmaand

De ramadan is dus veel meer dan alleen een vastenmaand. Er zijn talloze mensen die om uiteenlopende redenen niet kunnen vasten. Zo zijn er ook verschillende manieren om de maand in te vullen. Voor Ridvan is de ramadan behalve een gezellige tijd met zijn familie dan ook de maand waarin hij dichter bij zijn Schepper wil komen. "Ik wil meer geduld leren hebben en ik probeer zowel spiritueel als somatisch bewust te worden van het feit dat ik een bestaan ben van Allah."

- In FunX Beseft bespreekt FunX actuele, culturele en lifestyle topics die jouw aandacht verdienen. Een groter bewustzijn voor de generatie van nu -