DUO negeerde afgelopen jaren signalen van etnisch profileren bij fraudeonderzoek

Signalen

De NOS sprak met twee advocaten die vermoedens van etnisch profileren hebben uitgesproken en op papier hebben gezet. Daarnaast heeft een student in 2021 een officiële klacht ingediend bij DUO wegens discriminatie.

zorgen in rechtbank

Een student die liever anoniem wil blijven, vertelt aan de NOS dat hij werd beschuldigd van fraude, omdat DUO niet geloofde dat hij bij zijn oom en tante woonde in Amsterdam, terwijl zijn ouders dichtbij woonden in Amstelveen. De student moest meer dan 10.000 euro betalen aan DUO en nam een advocaat in de hand.

De student werd door de rechtbank in het gelijk gesteld. Tijdens de rechtszaak kaart zijn advocaat twee keer aan dat uit de lijst van geadresseerden die ook werden beschuldigd van fraude een beeld naar voren komt dat er "met betrekking tot de risicoprofielen gebruik is gemaakt van etnische kenmerken". DUO reageerde verontwaardigd, waarna er niets mee is gebeurd.

Officiële klacht

Tijdens een soortgelijke zaak die speelde in 2021 en 2022 stelde een andere advocaat vragen over het gebruikte risicoprofiel. Dat DUO in eerdere berichtgeving aangaf nooit zorgen te hebben gehoord over mogelijk discriminerende criteria, komt volgens de instelling omdat bovengenoemde zaken niet officieel als klacht zijn ingediend.

Echter diende in 2021 een andere student, die ook anoniem wil blijven, wel degelijk een officiële klacht in. Hij werd in 2014 van fraude beschuldigd, DUO geloofde niet dat hij bij zijn tante woonde. "Ik was niet thuis toen de controleurs langskwamen", vertelt hij. "Ze kwamen binnen en zeiden direct tegen mijn tante dat ze gewoon kon toegeven dat ik er niet woonde. Want 'dat zien we altijd bij jullie soort mensen', zeiden ze." De student kreeg nooit een reactie, totdat NOS op 3 afgelopen week aan DUO vroeg hoe het kan dat er niets met zijn klacht is gedaan, waarna DUO alsnog hun excuses aanbood.

Fraudesysteem stilgelegd

Onderwijsminister Dijkgraaf heeft naar aanleiding van het onderzoek van NOS op 3 en Investico het fraudesysteem van DUO voorlopig stilgezet. De minister wil onderzoek doen om erachter te komen of de fraudebestrijding "niet op een impliciete, indirecte manier een discriminerend effect" heeft.