Studenten met migratieachtergrond opvallend vaak beschuldigd van fraude

97 procent 'fraudeurs' migratieachtergrond

DUO is verantwoordelijk voor alle studiefinancieringen en leningen aan studenten. De afgelopen tien jaar ondersteunden de advocaten in totaal 376 studenten die beschuldigd werden van frauderen met de uitwonende beurs. Van deze 376 studenten hadden 367 een migratieachtergrond. Dat is dus 97 procent.

Algoritme

Om mogelijke fraudeurs op te sporen, werkt DUO met een algoritme. Zelfbedachte risico-indicatoren zoals leeftijd en opleidingsniveau selecteren potentiële fraudeurs. Vervolgens kijken fraude-onderzoekers op basis van weer andere factoren bij wie zij op huisbezoek gaan.

De fraude-onderzoekers stellen een adviesrapport op met daarin verklaringen van huisgenoten of buurtbewoners. Twee verklaringen kunnen voor hen al doorslaggevend zijn om te stellen dat er sprake is van fraude. DUO gaat dan niet in gesprek met de desbetreffende student, maar stuurt een brief met een boete en de boodschap dat de ontvangen beurs terugbetaald moet worden.

'Systeem rammelt'

Volgens een onderzoek van NOS op 3 en Investico rammelt het opsporingssysteem van DUO. Zo heeft het algoritme dat studenten selecteert geen wetenschappelijke basis. Ook baseert het systeem zich in de testfase niet op neutrale data, maar 'ervaringen' van DUO-medewerkers.

Volgens advocaat Gülsüm Çekiç, die zelf meerdere studenten bijstond tijdens fraudezaken, is het algoritme scheef, omdat "studenten met een migratieachtergrond eerder bij een broer, zus of tante gaan wonen". Op die manier kan zo'n risico-indicator ervoor zorgen dat DUO telkens bij een specifieke groep terechtkomt, aldus Çekiç in gesprek met de NOS.

Discriminerend effect?

Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf wil naar aanleiding van het onderzoek "grondig nagaan" of de fraudecontroles door DUO "wel echt eerlijk zijn". Dijkgraaf wil namelijk weten of de fraudebestrijding "niet op een impliciete, indirecte manier een discriminerend effect" heeft. "We zijn hier als overheid door de toeslagenaffaire echt alert op geworden", aldus de minister. Sinds 2012 zijn er geen officiële evaluaties van het fraudebeleid uitgevoerd.