Prinsjesdag 2023: aandacht voor armoede en mentale gezondheid van jongeren

Beperkte plannen

Allereerst hebben we voor de tweede keer in een hele korte tijd (2021 voor het laatst) te maken met een demissionair kabinet. Dat wil zeggen dat ze beperkt worden in de plannen die zij kunnen maken voor het komende jaar, aangezien er na de verkiezingen in november een nieuw kabinet zal komen. De toon van de troonrede was dan ook bescheiden en ingetogen. Tijdens de algemene politieke beschouwing gaan politici met elkaar discussiëren over wat er in de troonrede en miljoenennota staat. Het belangrijkste thema voor Prinsjesdag zal heel waarschijnlijk ook het grote onderwerp zijn tijdens de Tweede Kamerverkiezingen: armoede en bestaanszekerheid.

Armoede

Al vrij snel in de troonrede begon de koning dan ook over armoede en bestaanszekerheid. Deze twee onderwerpen zijn natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Centraal Bureau van Statistieken berekende het afgelopen jaar dat de armoede in Nederland flink zal stijgen als er geen veranderingen komen. Er zouden volgend jaar dan 1 miljoen Nederlanders onder de armoedegrens leven. Het demissionair kabinet trekt daarom 2 miljard euro (vorig jaar 17 miljard) uit voor een koopkrachtpakket (hoeveel je kan kopen voor je geld). Ook zullen er verschillende toeslagen stijgen en wordt het Tijdelijk Noodfonds Energie weer opengesteld om de groei van armoede tegen te gaan.

Veel linkse partijen vinden dit veel te weinig en benadrukken dat met
deze plannen de armoede gelijk blijft en niet wordt tegengegaan. Wel zijn ze het eens met het helpen van Nederlanders met de laagste inkomens. Dit in tegenstelling tot rechtse partijen die vinden dat er te veel wordt gefocust op de laagste inkomens en dat er meer hulp moet zijn voor de werkende middenklasse, die misschien niet in de financiële problemen zit, maar er wel op achteruit gaat.

Mentale gezondheid jongeren

Een van de laatste dingen die in de troonrede werd besproken is het mentale welzijn van Nederlandse jongeren. "We zien dat jongeren steeds vaker kampen met mentale problemen, zoals somberheid en eenzaamheid. Samen met jongeren werkt het kabinet daarom aan oplossingen om hiermee om te kunnen gaan, bijvoorbeeld door het onderwerp beter bespreekbaar te maken en aandacht te hebben voor prestatiedruk op scholen en universiteiten. Een jonge generatie die gezond en gelukkig kan opgroeien, is een sterk fundament voor de samenleving van morgen." Veel onderzoeken dit jaar bevestigen dat het slecht gaat met de mentale gezondheid van Nederlandse jongeren. Wat er precies qua geld extra wordt geïnvesteerd in het tegengaan van de problemen onder jongeren is vooralsnog onduidelijk.

Oorlog in Oekraïne

Over de oorlog in Oekraïne zegt de koning dat Nederlanders heel erg meeleven en -voelen met de Oekraïners. Bovendien zou de oorlog in het oosten van Europa ook de veiligheid en toekomst van Nederlanders beïnvloeden. Daarom zal de steun aan Oekraïne hetzelfde blijven als deze al was.

Asiel

In de troonrede staat dat er belangrijke keuzes gemaakt moeten worden op het gebied van migratie en inburgering. Hierin spelen mensen die hierheen komen voor hun studie of werk een grote rol. Ook gaat het over het belang van voldoende opvang als het gaat om asiel. Het viel veel mensen op hoe weinig het in de troonrede ging over de asielcrisis.

Stikstof en klimaat

Over hoe dringend de klimaatcrisis is, zijn geen twijfels te vinden in de troonrede. Extreme weersomstandigheden en hoge energieprijzen zijn volgens de troonrede belangrijke aanwijzingen voor hoe belangrijk klimaatbeleid is. Er zullen nog meer subsidies komen voor duurzame keuzes voor zowel burgers als bedrijven. Zo worden er bijvoorbeeld dingen gedaan om de capaciteit van het elektriciteitsnet te vergroten voor bedrijven. Het komende jaar zal extra geld vrijgemaakt worden voor boeren die van landbouw overgaan op bedrijfsopvolging. Ook de biologische sector krijgt extra subsidie. Het stikstofbeleid zal dus op zo'n beetje dezelfde manier doorgaan.

Accijnzen tabak, alcohol en brandstof

De koopkracht zal met de nieuwe maatregelen misschien met 1,8 procent stijgen, maar de accijnzen op tabak, alcohol en brandstof zullen hoogstwaarschijnlijk omhoog gaan. Wel is al bekend dat er al plannen zijn om de verhoging van de accijns op benzine tegen te houden.

Welke en hoeveel van deze plannen ook echt uitgevoerd zullen worden is natuurlijk helemaal afhankelijk van de aankomende Tweede Kamerverkiezingen.