Studenten kampen met psychische klachten en hoge prestatiedruk: ''misvatting dat jongeren verwend zijn''

Onderzoek

Het Trimbos-instituut, het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO) en het RIVM hebben onderzoek gedaan in opdracht van het ministerie van Onderwijs. Naast het analyseren van gegevens uit de Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs (MMMS), hebben de onderzoekers ook gesprekken gevoerd met studenten, studieadviseurs en studentbegeleiders. Uit dat onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de studenten vorig jaar veel stress had. Ook voelde iets meer dan de helft van hen prestatiedruk. Volgens Jolien Dopmeijer, hoofdonderzoeker bij het Trimbos-instituut, kan een beetje stress en prestatiedruk je helpen beter te presteren. Maar als de druk te hoog wordt, gaat het juist slechter en voel je je minder goed. Dopmeijer vertelt in een interview met het NRC dat veel studenten het gevoel hebben dat ze een soort ''eindeloze obstakelbaan'' moeten afleggen. Ze concurreren voortdurend met zichzelf en anderen, wat leidt tot hoge druk en te veel stress.

Druk en somberheid

Dopmeijer legt uit dat het idee van verwende jongeren die niet tegen moeilijkheden en hoge druk kunnen een misvatting is. Ze heeft zich langdurig beziggehouden met het mentale welzijn van studenten, dat al verslechterde voor de coronapandemie. Dopmeijer benadrukt dat de samenleving compleet is veranderd en dat de oudere generatie het ook zwaar zou hebben als die nu zouden opgroeien. ''Wij stonden onder minder druk. Alleen al de studieroosters en de inhoud van het studieprogramma die allemaal via de computer worden gecommuniceerd, in verschillende portalen. Als je een roosterwijziging of extra opdracht mist, als student, geeft dat stress, want je kunt er niks aan veranderen. Het systeem is onverbiddelijk'', aldus Dopmeijer.

Tips en adviezen

De onderzoekers hebben nuttige tips en adviezen bedacht om de problemen aan te pakken. Dopmeijer benadrukt het belang van begeleiding en adempauzes voor studenten. Ze legt uit dat het essentieel is om af en toe even stil te staan, te reflecteren en vooruit te denken. Tegelijkertijd benadrukt ze dat stress en presteren niet altijd negatief zijn, zolang ze maar in balans zijn.

Voor studenten worden ook concrete tips gegeven, zoals voldoende slaap en praten met medestudenten. Het onderwijs wordt geadviseerd om ruimtes te creëren waar studenten en docenten elkaar buiten de lessen kunnen ontmoeten. Ook wordt aangeraden om onderwijsinstellingen beter te laten letten op de verspreiding van informatie, zoals toetsen en roosters.

Daarnaast bevat het rapport ook tips voor mensen buiten de studieomgeving. Het belang van werken aan mentale gezondheid wordt benadrukt en het promoten van een gezonde levensstijl wordt aanbevolen. Ook wordt erop gewezen dat het ministerie iets kan doen aan de hoge huurprijzen van studentenkamers. Want ook dit leidt bij studenten tot veel stress.

Keuzes, keuzes, keuzes

Het hebben van veel keuzemogelijkheden kan zowel positief als negatief zijn. Dopmeijer: ''Het is eigenlijk makkelijker leven als je een pad volgt dat door kaders is gevormd. Door je familie – een bepaald vak of terrein waar de familie in actief is – of door de kerk of een ander geloof. Keuzevrijheid en persoonlijke autonomie worden al decennia als heilig beschouwd. Maar het maakt het leven ook ingewikkelder. Studenten hebben het gevoel dat ze uit al die keuzes goed moeten kiezen én zelf verantwoordelijk zijn als ze het ‘verkeerd’ kiezen. Dat is niet zo. Ze mogen zich best vergissen of van het pad afwijken. Dat moeten ze vooral ook te horen krijgen.''