Tweede Kamer raakt steeds meer het vertrouwen in Rutte kwijt

Vorige week moesten verkenners aftreden omdat er per ongeluk informatie was gelekt over Pieter Omtzigt. Voor de camera zei demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte dat hij het niet over Omtzigt heeft gehad, maar uit nieuwe documenten blijkt dat dit wel het geval is en daar is de Tweede Kamer niet blij mee. "Je moet wat met Omtzigt: minister maken", zo is te lezen in de nieuwe documenten. Rutte heeft zich dit gesprek 'verkeerd herinnerd', wat leidt tot ongeloof en wantrouwen in de Tweede Kamer.

Waar gaat het nu over?

1. Uit nieuwe verslagen blijkt dat Rutte het over Omtzigt heeft gehad;
2. Mark Rutte zegt dat hij zich het niet kan herinneren en niet gelogen heeft;
3. Volgens Rutte heeft hij het gehad over een ministerpost voor Omtzigt, niet over een "functie elders";
4. Deze ministerpost besprak hij eerder met CDA-leider Hoekstra;
5. Kamer heeft het nu over een patroon van "vergeetachtigheid bij de premier";

Er zijn nu partijen in de Tweede Kamer die zijn vertrek eisen. PVV-leider Geert Wilder: "Rutte was het dus en hij loog erover. Wegwezen." Faris Azarkan (Denk) wil hetzelfde: "Hij heeft een week lang lopen liegen. Hij is niet meer geloofwaardig.”

In het Kamerdebat zei Rutte donderdagmiddag: "Ik heb naar eer en geweten de pers te woord gestaan over wat ik dacht wel en niet te hebben gezegd in het gesprek met de verkenners. Ik heb het mij dat achteraf verkeerd herinnerd."

Kan een demissionair premier worden weggestuurd?

Dat is nog maar de vraag. De uitspraken die Rutte deed in de verslagen deed hij niet als premier, wel als lijsttrekker van de VVD. Wel tast dit het vertrouwen aan voor sommige Kamerleden. Geert Wilders diende een motie van wantrouwen in. Wat voor gevolgen heeft dat? Wordt de motie aangenomen, dan kan Mark Rutte "in personele zin worden weggestuurd" en moet hij worden vervangen. Hij kan alleen niet als Tweede Kamerlid worden weggestuurd.

Moeten er dan nieuwe verkiezingen komen?

Dat hoeft niet, omdat het kabinet al is gevallen. In de afgelopen vijftig jaar is het gebruikelijk geweest dat er nieuwe verkiezingen komen als het kabinet valt. Er is alleen recent al een verkiezing geweest en nog geen nieuwe regering gevormd, dus een nieuwe verkiezing is niet noodzakelijk. Het kan wel zijn dat daar behoefte aan is en dat kan wel een politieke discussie worden.

De vraag is nu: hoe gaat de formatie straks verder? Op dit moment zijn de debatten over de formaties en de memo nog in volle gang.