Fee (29): "Pas na jaren mantelzorgen merk ik hoe zwaar het eigenlijk is"

"M'n moeder heeft in 2011 door een auto-ongeluk blijvend hersenletsel opgelopen. Ze heeft in coma gelegen en moest revalideren. Ik ben haar mantelzorger en sinds een jaar of vijf ook die van m'n 81-jarige oma. De ene week ben ik daar vier dagen mee bezig en de andere week een dag, maar ik ben voor alles het aanspreekpunt. Ik regel alles voor ze, zoals medicijnen, doktersafspraken of dingen met hun huis.

Als er plotseling iets aan de hand is, moet ik direct de dokter bellen en ook meteen mee. Ik ben er dan als een soort tolk, want communiceren is lastig voor ze. Soms vergeet ik dat ze mijn moeder en oma zijn en vergeten zij dat ik hun (klein)dochter ben, omdat mijn hulpverlenende taken op de voorgrond staan. Dat is wel lastig, maar ik ben het allang gewend. Ze zijn er altijd voor me geweest, maar op een andere manier.

Ik werkte eerst fulltime in de horeca als officemanager, maar ben destijds gestopt om even op adem te komen. Het werd te zwaar, ook vanwege persoonlijke problemen. Ik denk dat het best haalbaar is om mantelzorg te combineren met een baan of studie, maar het is dan een kwestie van afwachten tot je breekt. Ik besef dat nu pas. Op het moment dat je zorg moet gaan bieden, is het een kwestie van doen zonder na te denken wat het inhoudt. Je moet gewoon omschakelen.

Pas sinds een paar jaar, sinds het routine is, merk ik dat het best wel zwaar is. Vooral omdat ik nu ook aan mezelf aan het werken ben. Ik kom er nu pas achter dat ik mezelf altijd aan de kant heb geschoven, ook al voor m'n moeders ongeluk. Nu ik daar wat bewuster van ben, probeer ik dingen te veranderen en m'n oma en moeder aan te leren iets meer zelf te doen. Dat vind ik heel moeilijk. Ik durf niks uit handen te geven, omdat ik weet dat niemand zo toegewijd voor ze zorgt als ik. Ik ben heel precies, bijvoorbeeld met vragen stellen bij de dokter. Ik wil dan exact weten hoe en waarom.

Ik heb er wel over nagedacht om de zorg uit handen te geven, mocht dat mogelijk zijn. Maar in onze cultuur - ik ben Surinaams-Javaans - is dat niet vanzelfsprekend. We willen persoonlijke dingen niet graag toevertrouwen aan een ander en hulp van buitenaf vragen zijn we ook niet gewend. Wat ik doe wordt door sommigen ook niet gezien als mantelzorg, maar gewoon als iets wat erbij hoort.

Ik praat veel over m'n situatie met anderen, maar soms is het lastig. Vooral omdat m'n moeder hersenletsel heeft. Je kan als gevolg van breinschade namelijk compleet veranderen van persoonlijkheid, terwijl diegene nog steeds 'normaal' overkomt. Pas als je in gesprek gaat, merk je dat er iets niet klopt, maar zelfs dan weet je het nog niet helemaal. Dus elke keer dat ik struggles deel over m'n moeder, wordt er gereageerd alsof ze een 'normaal' persoon is. Ze heeft een beperking, maar dat zie je niet aan de buitenkant. Dus mensen komen met suggesties die helemaal niet van toepassing zijn. Dan moet ik telkens weer opnieuw uitleggen en vertellen hoe het zit en daar word ik best wel boos om. Het voelt gewoon eenzaam.

Sinds kort ben ik aan het oefenen om volgend jaar de muziekschool te kunnen doen. Ik heb hele diepe dalen gehad en muziek is altijd het enige geweest dat me erdoorheen heeft sleept. Dus dat is m'n enige droom. Verder ben ik ambassadrice van Den Haag Mantelzorg geworden. Zo hoop ik dingen te kunnen doen voor anderen, vooral voor mensen die nog niet beseffen dat ze mantelzorger zijn. Er mag best wat meer aandacht voor komen. Daarnaast hoop ik meer contact te leggen met andere mantelzorgers.

Wat mij ook heeft geholpen, is de Pluim die ik van gemeente de Den Haag heb ontvangen. Dat is een soort tegoedbon voor mantelzorgers, die je kunt besteden aan ontspanning voor jezelf, zoals een bezoek aan de spa. Ik ben niet materialistisch, maar het gaat om de waardering die ik eigenlijk nooit heb gekregen. Je kan nergens echt registreren dat je de zorg voor familieleden op je neemt, dus het gevoel van 'ik doe er niet toe' is erg groot. Door die Pluim voelde ik dat mijn werk en ik toch gezien worden.

Ik ben opgegroeid in een familie met alleen vrouwen, die veel opzij hebben gezet voor mij en m'n zusje. Ondanks alles hebben we het overleefd en dat geeft me heel veel kracht. Mijn moeder en oma zijn het allerbelangrijkste voor me. Dat is altijd al zo geweest en nu heb ik de mogelijkheid om voor ze te zorgen. Voorheen was ik continu bezig en aan het werk en keek ik minder naar ze om. Nu realiseer ik me regelmatig: wat fijn dat ze er nog zijn."

- Fee (29)