Ook deze slachtoffers van racistisch politiegeweld mogen niet vergeten worden

Ahmaud Arbery

Wat gebeurde er?
Ahmaud Arbery (25) uit Georgia werd op 23 februari 2020 op klaarlichte dag doodgeschoten tijdens een rondje hardlopen in de buurt. Oud-politieagent Gregory McMichael (65) en zijn zoon Travis (35) zagen hem naar eigen zeggen aan voor een inbreker en reden hem achterna in een pick-uptruck. Vervolgens schoten ze hem dood met een geweer.

Daders veroordeeld
In eerste instantie werd er niemand opgepakt voor de moord op Ahmaud. Pas toen er een video van de moord uitlekte en onder luid protest het internet overging, zijn de twee daders begin mei 2020 opgepakt. Twee weken later werd ook buurman Wiliam Bryan (51), die het incident filmde, opgepakt. De zaak leidde tot grote protesten en veel bekende Amerikanen en politici spraken zich erover uit.

In juni 2020 werden de drie mannen aangeklaagd voor moord, vrijheidsberoving en mishandeling. Een jaar later kwamen daar de aanklachten voor poging tot kidnapping en het plegen van een racistisch haatmisdrijf bij. In januari van dit jaar zijn alle drie de mannen veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Gregory en zijn zoon Travis hebben geen kans op vervroegde vrijlating. Hun buurman komt daarvoor in aanmerking na 30 jaar.

Atatiana Jefferson

Wat gebeurde er?
De 28-jarige Atatiana Jefferson werd op 12 oktober 2019 in een huis in de staat Texas doodgeschoten door politieagent Aaron Dean. Ze was toen op haar 8-jarige neefje aan het passen. Dean ging na een melding van Atatiana's buurman op onderzoek uit in het huis, omdat er sprake zou kunnen zijn van inbraak. Op bodycambeelden is te zien hoe de agent met een zaklamp naar binnen scheen en "handen omhoog, laat me je handen zien!" riep. Vrijwel direct daarna schoot hij Atatiana neer. Zij overleed ter plekke aan haar verwondingen.

Dader nog niet veroordeeld
Dean nam twee dagen na Atatiana's dood ontslag en werd aangeklaagd voor moord. In december 2019 verscheen hij voor een grand jury en in oktober 2020 bepaalde de rechter dat zijn proces in augustus 2021 zou beginnen. Door de coronapandemie liep de zaak vertraging op. Vorige week, op 16 mei, zou het dan eindelijk beginnen, maar Deans advocaten vroegen om uitstel omdat een van hen gezondheidsproblemen zou hebben. Op 23 juni begint het proces echt en naar verwachting zal Dean dan spoedig zijn straf te horen krijgen. Met het verzoek van Deans advocaten om de zaak naar een andere county te verplaatsen, omdat de lokale jury beïnvloed zou zijn door de verslaggeving in de media, ging de rechter niet akkoord.

Atatiana's ouders zijn inmiddels overleden, nog voordat er gerechtigheid voor hun dochter heeft plaatsgevonden.

Daunte Wright

Wat gebeurde er?
De 20-jarige Daunte Wright werd op 11 april 2021 doodgeschoten tijdens een verkeerstop in Brooklyn Center, Minnesota. Hij zat met zijn vriendin in de auto van zijn broer toen agenten hem aanhielden vanwege verlopen registratielabels op zijn nummerplaat en een luchtverfrisser die voor zijn achteruitkijkspiegel hing. De agenten kwamen er toen achter dat er een arrestatiebevel tegen Daunte liep en probeerden hem aan te houden. Daunte zou toen terug in zijn auto zijn gestapt, wat leidde tot een 'korte worsteling'.

Op bodycambeelden is te zien hoe agente Kim Potter een pistool op Daunte richt en daarbij "taser" roept. Daarna rijdt de auto met daarin Daunte weg en roept de agente tegen twee andere agenten "oh shit, ik heb hem net neergeschoten". Daunte's auto botste een paar straten verderop tegen een ander voertuig. Daunte werd ter plaatste doodverklaard. Later bleek dat hij is gestorven aan een schotwond in zijn borst. Zijn vriendin raakte gewond. Volgens de politiechef zou de agente de intentie hebben gehad om haar taser te gebruiken, maar 'per ongeluk' Daunte hebben neergeschoten.

Dit alles gebeurde op zo'n 15 kilometer afstand van de plek waar Derek Chauvin terechtstond voor de moord op George Floyd.

Dader veroordeeld
Agente Kim Potter, nam een dag na Daunte's dood ontslag. Een paar dagen later werd ze gearresteerd en aangeklaagd voor doodslag. Op 23 december werd ze schuldig bevonden en in februari kreeg ze een gevangenisstraf van twee jaar opgelegd.

Breonna Taylor

Wat gebeurde er?
Breonna Taylor, een 26-jarige ambulanceverpleegkundige, werd in de nacht van 13 maart 2020 doodgeschoten door de politie in haar huis in het Amerikaanse Louisville. De agenten hadden een huiszoekingsbevel, omdat ze dachten dat er bij Breonna thuis drugs aanwezig zou zijn. Ze betraden de woning echter zonder aankondiging, terwijl Breonna en haar vriend Kenneth Walker in bed lagen.

Kenneth dacht dat er inbrekers binnenkwamen en vuurde een waarschuwingsschot, waarbij hij een agent in zijn been raakte. De drie agenten losten toen 32 schoten, waarvan 6 Breonna raakten. Ze overleed nog voordat de ambulance arriveerde, terwijl het gebruikelijk is dat er een ambulance klaar staat bij dit soort huiszoekingen. Kenneth overleefde de schietpartij en werd aangeklaagd voor poging tot moord van een agent. Die aanklacht werd in maart 2021 ingetrokken.

Daders niet veroordeeld
Agenten Myles Cosgrave en Brett Hankison werden ontslagen, net als rechercheur Joshua Jaynes, die de machtiging voor het huiszoekingsbevel had gegeven. Jaynes gaf later toe dat het bevel verkeerde informatie bevatte. Agent Jonathan Mattingly, die in zijn been werd geraakt door Kenneth, werd niet ontslagen. Alle agenten kwamen er vanaf zonder veroordeling.

Er liep wel een rechtzaak tegen oud-agent Hankison vanwege het in gevaar brengen van Breonna's buren, omdat zijn kogels een ander appartement raakte. Afgelopen maart werd hij daarvan vrijgesproken. Dat er verder niemand vervolgd is voor Breonna's dood, zorgde voor veel woede bij politici, bekendheden en Amerikaanse burgers.

De familie van Breonna kreeg in september 2020 een vergoeding van 10 miljoen dollar van de gemeente Louisville. Dat is de hoogste schadevergoeding ooit voor een sterfgeval door politiegeweld. Ook beloofde de burgemeester van Louisville, Greg Fischer, politiehervormingen door te voeren in de vorm van strengere regels voor huiszoekingsbevelen en meer transparantie bij politieoperaties.

Breonna's moeder Tamika heeft in maart samen met de advocaat van hun familie alsnog een onderzoek geëist bij het Amerikaanse ministerie van Justitie en verzocht om de betrokken agenten aan te klagen. "Dit is groter dan Breonna. Als niemand deze zaak aanpakt, blijven ze deuren binnentrappen en ons vermoorden."

Jonathan Price

Wat gebeurde er?
Jonathan Price (31) werd in oktober 2020 doodgeschoten nadat hij bij een benzinestation een ruzie tussen een man en vrouw probeerde te sussen. Toen politieagent Shaun Lucas arriveerde, groette Jonathan hem en vroeg meerdere keren of het goed ging. Hij stak daarbij zijn hand uit voor aan handdruk. De agent dacht dat Price dronken was en probeerde hem meerdere keren aan te houden.

Uit bodycambeelden, die niet werden vrijgegeven, bleek dat Jonathan op geen enkel moment agressief was tegen politieagent Shaun Lucas, aldus de advocaat van Jonathans familie. "De situatie was volgens getuigen al opgelost voordat de politie arriveerde."

Toen de agent dreigde zijn taser te gebruiken, liep Jonathan weg. Lucas zette zijn taser in, maar die werkte niet helemaal, waarna Jonathan richting de agent begon te lopen. De agent schoot Jonathan uiteindelijk vier keer in zijn torso. Hij overleed vervolgens in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.

Dader nog niet veroordeeld
Na onderzoek werd vastgesteld dat de acties van agent Lucas onredelijk waren, waarna hij werd gearresteerd en beschuldigd van moord. In april 2021 pleitte Lucas niet schuldig. In augustus van dat jaar werd bekend dat hij op 23 mei 2022 voor de rechter zou verschijnen, maar tot dusver zijn er geen updates naar buiten gebracht.

Fanta Bility

Wat gebeurde er?
De 8-jarige Fanta Bility werd in augustus 2021 doodgeschoten door drie politieagenten. Ze zat op dat moment in een auto vlakbij een middelbare school waar een sportwedstrijd bezig was en waar ze naar haar zus en neef was gaan kijken. Op dat moment brak er daar een schietpartij uit tussen twee tienerjongens. De politie dacht dat de dader zich in de auto bevond waar Fanta in zat en loste 25 kogels, waardoor het meisje, dat niks met het hele incident te maken had, om het leven kwam. Drie andere mensen raakten gewond.

Daders nog niet veroordeeld
Niet de politie, maar de twee jongens werden vervolgens aangeklaagd voor moord. De desbetreffende agenten bleven in dienst. Dat zorgde voor veel woede en verontwaardiging in het kleine plaatsje vlakbij Philadelphia.

In januari van dit jaar werden de drie agenten, Devon Smith, Sean Patrick Dolan en Brian James Devaney, alsnog ontslagen en aangeklaagd voor Fanta's dood. Ze worden onder meer beschuldigd van doodslag, een rechtszaak moet nog volgen. De aanklachten tegen de twee tieners zijn ingetrokken.

Walter Wallace Jr.

Wat gebeurde er?
In Philadelphia braken op 26 oktober 2020 protesten uit nadat de 27-jarige Walter Wallace Jr., vader van drie kinderen, door twee politieagenten bij zijn huis werd doodgeschoten. Hij had op dat moment een mental health crisis en kwam volgens getuigen met een mes op de agenten afgelopen. Zij vuurden vervolgens veertien kogels op Walter af. Zijn moeder stond erbij en probeerde de boel nog te sussen. Dit alles was te zien op bodycambeelden en een filmpje dat werd gemaakt door een omstander. In het ziekenhuis werd diezelfde dag Walters dood bevestigd.

Walters vader, die aangaf dat zijn zoon medicijnen gebruikte wegens psychische problemen, vroeg zich later af waarom er geen taser werd gebruikt. Volgens de familie waren de agenten op de hoogte van Walters mentale problemen en waren ze juist opgeroepen om te komen helpen. De burgemeester kondigde een onderzoek aan en de twee agenten werden van hun werk afgehaald.

Daders niet veroordeeld
Walters familie spande geen rechtszaak aan wegens moord, maar wegens wrongful death, oftewel onrechtmatige dood. Bovendien riepen ze de politie op om iets te veranderen aan de manier waarop wordt omgegaan met mentale problematiek. Er werd ook een rechtszaak tegen de stad Philadelphia aangespannen vanwege de ontoereikende politieopleiding en het ontbreken van tasers bij de agenten.

De twee desbetreffende agenten, Sean Matarazzo en Thomas Munz, zijn niet meer aan het werk, maar er zijn geen aanklachten tegen ze ingediend. In oktober 2021 kwam de zaak tegen Philadelphia tot een akkoord. Walters familie kreeg een bedrag van 2,5 miljoen dollar uitgekeerd en daarnaast werd beloofd om 14 miljoen dollar uit te trekken om agenten uit te rusten met stroomstootwapens. "De financiële afhandeling was nooit het primaire doel van het gezin", aldus de familieadvocaat. "Ze hebben vanaf het begin opgeroepen tot politiehervormingen."

Say Their Names

Naast deze namen zijn er helaas nog veel meer slachtoffers van racistisch (politie)geweld in de Verenigde Staten. Op de website SayEvery.Name worden alle namen en zaken bijgehouden van mensen die zijn gedood door politiegeweld of racistisch geweld door burgers in de VS. De lijst wordt regelmatig geüpdatet, zo staan ook de foto's en namen van de slachtoffers van de recente terroristische aanslag bij een supermarkt in Buffalo op de website.

Nederland

Dionne van de organisatie Controle Alt Delete vertelde bij Start met Fernando dat de dood van George Floyd destijds de aanleiding was voor het idee van de documentaire De blauwe familie, die eerder deze week werd uitgezonden. Daarin vertellen Nederlandse agenten over hun ervaringen met racisme en discriminatie op de werkvloer.

Dionne vertelde dat er in Nederland geen cijfers bekend zijn over hoeveel mensen er door de politie zijn gedood. "Maar wel hoeveel mensen er overleden zijn. Wij monitoren sinds 2016, sinds de dood van Mitch Henriquez, en we hebben 58 mensen genoteerd die overleden zijn onder verantwoordelijkheid van de politie. (...) De helft daarvan heeft een migratieachtergrond." Ze roept op om meer stil te staan bij die namen, onder wie Yazan Almadani, Sammer Baker en Tommy Holten, die op dezelfde manier overleed als George Floyd.