Hoe mensenrechten genegeerd worden met het hoofddoekverbod bij de politie

Verbod opgenomen in voorschriften

Yeşilgöz geeft gehoor aan een aangenomen motie van PVV-Kamerlid Lilian Helder. Volgens haar moet de "neutraliteit van het politieuniform" gewaarborgd worden. De minister zal het verbod op hoofddoeken, kruisjes en keppeltjes opnemen in de kledingvoorschriften voor politieagenten. "Ik hoop dat de discussie klaar is en dat er niet langer over de ruggen van agenten een politieke discussie wordt gevoerd over dit onderwerp", laat Yeşilgöz in een verklaring tegenover De Telegraaf weten.

Niet langer van deze tijd

Het besluit is om veel redenen merkwaardig te noemen, maar vooral omdat twee belangrijke organen - die zich bezighouden met het voorkomen van discriminatie - de minister openlijk adviseerden om het mogelijke verbod van tafel te vegen. Zo liet Johan van Renswoude, landelijk coördinator racismebestrijding binnen de politie, in oktober 2022 aan het NRC weten dat het voor agenten toegestaan zou moeten zijn om religieuze kleding te dragen.

Volgens Renswoude is het argument om als politieagent in een uniform neutraliteit uit te stralen niet langer van deze tijd. "In de huidige superdiverse en sterk polariserende samenleving is deze uniformiteit in de ogen van veel groepen niet neutraal en een exponent van overheidsgezag dat veel minder wordt geaccepteerd."

'Inclusieve organisatie'

Ook mensen die een bepaalde geloofsovertuiging uitdragen, zijn belangrijk bij het bewaren van de vrede in de stad, vindt Renswoude, die verder uitlegt waarom het onlogisch zou zijn om een verbod in het leven te roepen. "De politie wil voor al haar medewerkers een sociaal veilige en inclusieve organisatie zijn. Dit is het ideale moment om daadkrachtig en met urgentie de benodigde cultuurverandering in te zetten."

Beoordelen op gedrag

Naast de landelijk coördinator racismebestrijding richtte ook het College voor de Rechten van de Mens zich afgelopen jaar tot minister Yeşilgöz. "Beoordeel neutraliteit en onpartijdigheid op basis van gedrag en handelingen, en niet op basis van het dragen van een religieus symbool of religieuze kleding. De aanname dat mensen die zichtbaar religieus zijn hun functie niet onpartijdig kunnen uitoefenen is stigmatiserend en bovendien niet effectief."

Publieksreacties

Volgens het College voor de Rechten van de Mens is de politiek vooral bang voor hoe het publiek zal reageren op het dragen van religieuze uitingen door politieagenten. Ze vermelden een duidelijke waarschuwing bij die zienswijze. "Beslissingen mogen niet enkel gebaseerd worden op dergelijke (mogelijke) publieksreacties. Achter die publieksreacties zit namelijk de discriminerende aanname dat als je laat zien religieus te zijn, je niet op een neutrale en onpartijdige manier kunt handelen."

Discriminatieverbod

Om minister Yeşilgöz duidelijk te maken hoe we in Nederland met elkaar willen leven, benadrukt het College waarom het verbod op discriminatie ooit ingesteld is. "De kern van het discriminatieverbod is juist dat mensen moeten worden beoordeeld op hun feitelijke handelen en gedrag en niet op veronderstellingen gebaseerd op hun uiterlijke kenmerken."

Het College laat in hun openbare brief verder weten dat vooral vrouwen en meisjes, die het dragen van een hoofddoek als een religieuze plicht zien, de dupe worden van het verbod. "Als neutraliteit op zo’n manier wordt uitgelegd dat religieuze kleding niet is toegestaan, sluit hen dat uit van functies waar het dragen van een uniform bij hoort. Een grote groep vrouwen wordt hiermee geschaad in hun maatschappelijke participatie en economische zelfstandigheid."

Andere oplossingen

Volgens het College voor de Rechten van de Mens zijn er genoeg andere manieren om een oplossing te vinden voor dit 'probleem'. Allereerst vinden ze dat de politie als werkgever moet onderzoeken of een sollicitant voldoet aan de functie-eis van onpartijdigheid in handelen en gedrag. "In dat geval is neutraliteit en onpartijdigheid een eis die voor alle ambtenaren geldt, ongeacht hun religie en ongeacht of die religie zichtbaar is in kleding of symbolen."

Verder noemt het een mogelijke tussenweg waar het ministerie aan zou kunnen werken. "In andere landen heeft men een oplossing gevonden door bijvoorbeeld een hoofddoek te ontwerpen die bij het uniform past."

Reacties social media

Ook op social media zijn er veel mensen die reageren op het besluit van minister Yeşilgöz. Zo schrijft iemand dat hij het helemaal niet eens is met de wetswijziging. "Dit is gewoon discriminerend. Zullen we anders ook bepalen dat in uniform iemands gender of huidskleur niet meer zichtbaar mag zijn?"

Een andere Twitteraar reageert sarcastisch en wijst naar een nieuwsbericht van een aantal weken geleden, toen duidelijk werd dat een agent die een zwarte man uitgescholden had, een aanbieding gekregen had om leidinggevende te worden bij de vreemdelingenpolitie. De man heeft de functie na veel ophef tóch niet gekregen, maar het is de vraag hoe het gelopen was als er geen commotie ontstaan was. "Als je een hoofddoek draagt, mag je niet bij ons werken, want je zou ons neutrale imago kunnen schaden. Maar als je een verdachte een ******* noemt, mag je voor ons blijven werken en willen we je zelfs een promotie tot leidinggevende bieden."