Amnesty: 'Ontbreken van instemming moet centraal staan bij verkrachting'

Volgens Martine bieden zowel de huidige wet als het nieuwe wetsvoorstel van minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid te weinig bescherming aan slachtoffers van verkrachting. "Op dit moment staat in de wet dat er sprake moet zijn van dwang en geweld als het gaat om verkrachting. De minister heeft een voorstel gedaan om een nieuw delict in de wet te zetten, namelijk 'seks tegen de wil'. Dit nieuwe delict heeft echter maar de helft van de strafmaat dan voor verkrachting."

Oproep om wet aan te passen

Amnesty is tegen dit nieuwe delict in de wet. De mensenrechtenorganisatie roept daarom op om de wet aan te passen en de definitie van verkrachting af te stemmen op internationale mensenrechtenstandaarden, zoals het Verdrag van Istanbul en het VN-Verdrag tegen discriminatie van vrouwen.

"Om het wetsvoorstel in overeenstemming te brengen met internationale mensenrechtenverdragen en -standaarden mag er geen hiërarchie zijn van verkrachtingen. Het verkrachtingsdelict moet gebaseerd zijn op een gebrek aan instemming in plaats van dwang en geweld."

'Bevriezen' van angst

Voor de analyse heeft Amnesty gekeken naar de uitleg die de Hoge Raad geeft aan het verkrachtingsdelict en zijn 72 arresten van gerechtshoven vanaf 2017 geanalyseerd. Martine: "Daarin zien we dat de rechters zeggen van: 'Er moet sprake zijn van verzet of het moet vrijwel onmogelijk zijn geweest voor het slachtoffer om zich tegen de seksuele handelingen te verzetten.'"

Het probleem is volgens Martine dat slachtoffers vaak 'bevriezen' van angst, waardoor verzet niet mogelijk is. Dat gebeurt volgens haar in 70 procent van de verkrachtingszaken. Daarnaast rust er volgens Amnesty op dit moment geen verantwoordelijkheid op de verdachte om te verklaren – of op de rechtbank om te onderzoeken – hoe instemming is gezocht en in hoeverre het geven van instemming mogelijk was.

"Rechters kunnen niet anders dan het huidige verkrachtingsdelict toepassen waarin dwang centraal staat. Zij kunnen de wet niet aanpassen, dat moet de regering doen."

#LetsTalkAboutYES

Amnesty zet zich al jaren in voor de rechten van vrouwen en voor meer erkenning en betere bescherming voor verkrachtingsslachtoffers. Om ervoor te zorgen dat in Nederland de norm is dat seks gebaseerd is op gelijkwaardigheid, vrijwilligheid en instemming, werd de publiekscampagne #LetsTalkAboutYES gestart. Hiermee wil Amnesty, met name onder jongeren, de dialoog over seks en instemming op gang brengen.