Waarom je commerciële diëten beter kan skippen: "Het gaat om je relatie met eten"

Het is vandaag Internationale Anti-dieetdag. Dat is geen dag om veel en 'ongezond' eten te promoten, maar een dag waarop er aandacht wordt gevraagd voor de ongezonde maatschappelijke druk om dun te zijn of af te vallen. Diëten en lijnen wordt nog vaak gepromoot als werken aan je gezondheid, maar de heersende dieetcultuur doet meer kwaad dan goed. Diëtiste Arwa vertelde aan FunX waarom commerciële diëten niet the way to go zijn en waarom de obsessie met dun zijn zo kwalijk is.

Afvallen is niet altijd positief

Arwa is gespecialiseerd in het helpen van mensen met een eetstoornis en waar veel mensen afvallen als iets positiefs zien, is dat voor haar niet per se het geval. "Ik kijk er anders naar dan 'de rest', omdat ik weet en zie wat voor impact dat soort marketingstunts kunnen hebben op een kwetsbare doelgroep."

Dat we in onze maatschappij zo obsessief bezig zijn met ons gewicht en uiterlijk vindt Arwa op z'n zachtst gezegd verontrustend. Vooral dat bepaalde lichaamsvormen als beter worden gezien dan andere, is volgens haar kwalijk aan de dieetcultuur. "Er is een onrealistisch streven naar 'perfectie', naar het schoonheidsideaal. Mensen denken dat wanneer je afvalt en een bepaald gewicht hebt, dat je dan gezond bent en er 'goed' uitziet."

Schoonheidsideaal

Ze benadrukt dat dikker zijn dan het schoonheidsideaal helemaal niet automatisch betekent dat je beter zou kunnen afvallen. "Als je kijkt naar de natuur - naar dieren, bomen en planten - zie je ook dat alles in verschillende soorten en maten komt", legt Arwa uit. "Waarom zijn wij dan zo bezig met het bereiken van een onrealistisch schoonheidsideaal? Dit is gewoon hoe een mensenlichaam werkt en eruitziet. Iedereen is uniek."

Dik is niet hetzelfde als ongezond

Het gegeven 'dik is ongezond' is al vaak onderuit gehaald door verschillende experts, maar toch lijken ontzettend veel mensen hier nog steeds van overtuigd. Dat werd begin dit jaar weer eens duidelijk toen er (wederom) verontwaardiging ontstond vanuit een dun persoon op Instagram vanwege het feit dat de voormalige Belgische minister van Volksgezondheid een dikke vrouw is. Want hoe kan iemand die zwaar is nou advies geven over gezondheid?

Nou, dat kan ze waarschijnlijk net zo goed als een dun persoon, want je kan niet slechts aan iemands uiterlijk afleiden hoe (on)gezond iemand is. Je kan dik zijn en kerngezond, of juist dun met allerlei ziektes onder de leden. "Alleen omdat je aan de buitenkant kan zien dat iemand dik is en men ervan uitgaat dat diegene dan ongezond is, denken mensen dat ze het recht hebben om er iets van te zeggen", aldus Arwa. "Wanneer dunne mensen een ongezonde levensstijl hebben en bijvoorbeeld overmatig drinken of veel drugs gebruiken, dan hoor je er niemand over."

Genetisch bepaald

Net als dat dik niet gelijk staat aan ongezond, staat het ook niet gelijk aan veel en vet eten. Al zouden we allemaal hetzelfde eten en drinken en evenveel sporten, dan zou nog iedereen er anders uitzien, zo benadrukt Arwa. Er spelen namelijk veel meer factoren een rol bij iemands gewicht dan alleen het eetpatroon. Zo is lichaamsgewicht net als bijvoorbeeld oogkleur genetisch bepaald, legt ze uit. "Veel mensen beseffen dat niet. Het staat al vast hoeveel vet je vasthoudt en hoe breed je heupen worden. Net als hoe groot je voeten worden. En je gaat toch ook niet proberen om je schoenmaat kleiner te krijgen?"

Onzekerheid als verdienmodel

Wat Arwa betreft zijn commerciële diëten nooit een slim idee. "Uit wetenschappelijk onderzoek is ook gebleken dat 80 procent van de mensen die die volgen gewoon weer aankomt", vertelt ze. "Het is stressvol voor je lichaam en vaak kom je daarna juist weer meer aan, omdat je lichaam een buffer heeft aangemaakt uit angst dat je jezelf weer gaat verhongeren. Dat is gewoon niet de manier."

Daarnaast benadrukt ze dat er geen producten bestaan die je kunnen laten afvallen. Wat een product dus ook belooft, kilo's kwijtraken gaat maar op één manier: minder eten dan dat je verbrandt. "Uiteindelijk komt het altijd neer op minder calorieën binnenkrijgen dan je lichaam nodig heeft." Ook detoxproducten en -sapjes zijn wat haar betreft bullshit. "Detoxen is helemaal niet nodig", legt ze uit. "Waarom denk je dat je als mens een lever en nieren hebt? Die zorgen er al voor dat je lichaam gecleansed wordt, daar heb je geen gekke sapjes voor nodig. Die doen niks, behalve dat bedrijven er geld aan verdienen."

Gezonde relatie met eten

Afvallen zou wat betreft Arwa eigenlijk nooit een doel op zich moeten zijn, maar slechts een bijeffect van het aanpassen van je levensstijl. Waar je je volgens haar beter op kan focussen, is luisteren naar je lichaam en zorgen voor een gezonde relatie met eten. Dat betekent niet alleen voldoende en gevarieerd eten, maar ook kunnen genieten van eten zonder je schuldig te voelen. "We moeten eten niet zien als beloning of straf. We moeten ook echt stoppen met termen als 'cheatday'. Mensen hebben geen idee wat voor effect dat heeft. Eten is geen vijand."

Er bestaat geen slecht eten

Ook de labels 'ongezond' of 'slecht' eten kunnen wat haar betreft de prullenbak in. "Zo van: een blikje cola heeft tien suikerklontjes, dus dat is slecht. Je creëert zo een bepaalde angst, waardoor mensen een ongezonde relatie krijgen met voeding. Een blikje cola is prima, als je er maar niet tien op een dag drinkt." Ze legt uit dat je moet kijken naar iemands hele eetpatroon en niet naar één bepaalde maaltijd of snack. "Daarom gebruik ik de term 'gezond' ook niet zo vaak. Het gaat erom wat je over een hele dag of week eet en wat je mentale relatie is met voeding."

Dit verhaal verscheen op 20 januari 2022 al eerder bij FunX in een uitgebreider artikel.