Randy en Roue Verveer in FunX Roots: "Surinaamse begrafenissen lijken een soort festival"

Studententijd Roue

De Surinaamse cabaretier Roue kwam na het afronden zijn VWO op een middelbare school in Suriname naar Nederland om hier verder te studeren. "Het lijkt een hele grote stap op je achttiende in je eentje naar een ander land, maar ik was nooit alleen", vertelt hij over deze periode. Na de middelbare school was het volgens Roue voor veel leerlingen een logische stap om naar Nederland te gaan. "Als je geslaagd was de vraag dan ook: wanneer ga je weg? En niet: ga je weg?" Zo gingen er elke zomer dan ook wel zestig mensen van dezelfde middelbare school naar Nederland.

Als je een studie koos die je niet in Suriname kon volgen, kreeg je een Nederlandse studentenvisum. En dat deden een hele hoop Surinaamse jongeren. Elke zomer gingen er van elke middelbare school in Suriname wel zo'n zestig leerlingen studeren in Nederland. "Dan kwam je elkaar weer tegen op de UvA en dan merkte je dat de mensen uit jouw lichting precies dezelfde problemen hadden als jij en dan kon je daar samen over praten. Er was geen social media en geen internet, maar toch hadden we meer contact dan mensen nu zouden doen. We moesten naar elkaar toe om dingen te bespreken."

Definitief naar Nederland

Nadat Roue zijn diploma had gehaald moest hij weer terug naar Suriname. Samen met zijn vrouw woonde hij daar drie jaar tot hij besloot dat hij definitief naar Nederland wilde verhuizen. "Eigenlijk wist ik al vanaf mijn elfde dat Nederland het land was waar ik later zou gaan wonen", vertelt hij aan Randy. "Weet je waarom? Overal was asfalt en alles was betegeld dus ik kreeg geen zand meer tussen mijn tenen. En de kinderen die hier toen woonde hadden de hele dag een lange broek en gympen aan. In Suriname moest ik eerst de hele dag schoolkleding aan, om daarna thuis mijn huiskleding aan te trekken. Een lange broek en een mooi t-shirt met mooie schoenen mocht alleen met feestjes. Terwijl mijn neefje in Nederland zijn 'mooie kleren' de hele dag mocht dragen. Toen wist ik; naar zo'n land wil ik ook."

Andere opvoeding

Een aantal jaar later werd Randy geboren. Randy en Roue hebben door de verschillende culturen in de verschillende landen beide een hele andere opvoeding gehad. "Jullie ouders waren echt heel streng", zegt Randy dan ook tegen Roue als ze het hebben over het grootste verschil hierin. "Terwijl jullie zelf niet zo streng zijn." "Ja bij ons waren ze onnodig streng", reageert Roue. "Het beeld van de Surinaamse opvoeding is een strenge opvoeding. Want dat is goed. Mijn vader zei gewoon 'nee' als ik iets vroeg. Als ik dan vroeg waarom niet, dan was ik volgens hem al veel te brutaal. Als ik nu tegen jou nee zeg en je vraagt waarom, dan leg ik je duidelijk uit waarom en ga ik het gesprek met je aan."

Toen Roue in zijn eerste jaren in Nederland zag hoe Nederlandse jongeren tegen oudere mensen praten, besefte hij voor het eerst dat de kinderen in Nederland met hele andere normen en waarden worden opgevoed dan in Suriname. "Ik merkte bijvoorbeeld dat jongens van mijn leeftijd in discussie gingen met oudere medewerkers. Ik keek ze dan echt aan van: Wat doe je? Hoe kan je zo tegen hem praten? Die reactie van mij komt door de opvoeding die ik heb gehad. In Suriname geef je oudere mensen altijd gelijk en je gaat niet met ze in discussie. Toen ik in Nederland kwam merkte ik dat ik het met die opvoeding met mijn eigen kinderen niet ging redden. Hier moet je leren assertiever te zijn en zeggen wat je vindt."

Cultuurverschillen

Maar de opvoeding is niet het enige cultuurverschil wat de mannen opvalt. "De sfeer in Suriname is ook zo anders", begint Randy. "Alles is zo open. Je mag overal binnenkomen en kan overal mee-eten. In Suriname is er altijd genoeg en je krijgt bakjes mee voor iedereen. Dat kan niet in Nederland. Om vijf uur zit iedereen hier klaar met drie kippenpootjes voor precies drie mensen. Er kan nooit iemand mee-eten. Die warme sfeer van Suriname mis ik hier." Randy denkt te weten waardoor de sfeer in Suriname zoveel beter is. "In Suriname is alles open. Hier in Nederland is alles dicht. Je ziet overal bakstenen en cement, dus misschien komt dat gesloten gevoel daar ook beetje door. Ik kan me voorstellen dat als je van Suriname naar Nederland komt deze levensstijl je wel echt moet liggen. Het is niet voor elke Surinamer."

Roue begrijpt wat Randy zegt. "Ja, alles is hier ook heel gesloten. Je moet overal een afspraak voor maken en je kan niet zomaar bij mensen langs. Dat is in Suriname heel anders. Er zijn mensen die daarom ook zeggen dat Nederland niks voor hun is." Ondanks dat Roue zich in Nederland helemaal op zich gemakt voelt, kan hij de dingen die in Suriname heel normaal zijn hier erg missen. "Ik mis de sfeer daar soms ook, de mensen, de cultuur en het eten. Maar ook mijn vrienden die daar nog wonen."

Begrafenis is een festival

Randy legt nog een groot cultuurverschil bloot in de podcast. Als Roue hem namelijk vraagt hoe hij terugkijkt op zijn oma’s begrafenis, geeft hij een verrassend antwoord. "Mensen gaan dit raar vinden, maar ik heb echt genoten. Surinaamse begrafenissen zijn eigenlijk een soort meerdaags festival. Als er iemand overlijdt komt eerst de hele familie langs. We eten samen en dan een paar dagen later heb je de Singi Neti. Dat is de avond voor de begrafenis en dan ga je met elkaar allemaal liedjes zingen. Echt troostnummers. Dus dat is ook weer gezellig. Die dag er na op de begrafenis heb je die dragers met de kist en een bandje er achteraan. Ik vond het echt gezellig met de hele familie bij elkaar."

Randy vergelijkt de Surinaamse begrafenis met die in Nederland. Die zijn natuurlijk een stuk droeviger. Roue legt uit dat wanner oude mensen overlijden, je juist moet vieren wat voor mooi leven die persoon heeft gehad. "In Suriname gaan we tijdens de begrafenis niet rouwen. Die persoon heeft een hartstikke mooi leven gehad en daar mogen we dankbaar voor zijn. Dat moeten we vieren. Vroeger deden we dat alleen bij oude mensen, maar je ziet nu dat veel meer jonge mensen ook zo'n begrafenis zouden willen mochten ze overlijden." Ook Randy voelt daar wel wat voor. "Ja, dat zou ook precies zijn hoe ik het zou willen."

Keti Koti

Zowel Roue als Randy staan op 1 juli stil bij het slavernijverleden, iets waar ze het in de podcast ook openhartig over hebben. "Tijdens Keti Koti herdenk ik niet alleen de afschaffing van de slavernij, maar herdenk ik ook bewust dat het er is geweest", vertelt Randy aan zijn vader. "Ik vind het belangrijk om te beseffen dat het er is geweest. Ik wil het erkennen en niet vergeten. Ik denk dat het ook wel belangrijk is om dat te blijven doen. Het is toch een stukje van jezelf, waar jij vandaan komt. Ik vind het daarom elk jaar belangrijk om het te herdenken."

Roue sluit zich compleet bij Randy zijn uitleg aan. "Mensen vragen wel eens wat vier je, maar ik vier niks. Ik denk na over de dingen en ik herdenk wat is geweest." Roue is blij dat steeds meer mensen vragen stellen over de feestdag. "Als iedereen dan straks weet wat er is gebeurt en wat er is geweest. Dan pas ontstaat een samenleving. Als ik jou kan begrijpen en jij mij, dan kunnen we samenleven. En daar schort het nog aan in de wereld. Niet alleen Nederland. De hele wereld."

Veel meer verhalen

Benieuwd naar de rest van de verhalen uit de podcast? Bijvoorbeeld over waarom Randy eigenlijk alleen maar Surinaamse vrienden heeft? Of wat het succes van Roue betekent voor zowel de Nederlandse Surinaamse gemeenschap als de gemeenschap in Suriname zelf? Beluister de podcast dan ook via Spotify of de FunX-app.