Waarom is het op 11 augustus precies vijftig jaar geleden dat hiphop ontstond?

The Bronx

Hoogstwaarschijnlijk kun je je een leven zonder hiphop niet voorstellen, maar vóór de jaren zeventig was dat voor veel jongeren in The Bronx de realiteit. In dat stadsdeel van New York City werd ook de basis gelegd voor hiphop zoals we dat vandaag de dag kennen. Vanaf de jaren zestig woonden in de achterstandswijken van The Bronx voornamelijk arme Afro-Amerikanen, latino’s en migranten uit het Caribisch gebied. Ondanks dat de civil rights movement in de jaren zestig grote stappen zette richting gelijkheid voor zwarte Amerikanen, werden velen nog altijd geconfronteerd met racisme en discriminatie in diverse lagen van de samenleving. Het gebrek aan toekomstperspectief maakte dat veel zwarte jongeren uit het New Yorkse stadsdeel in de jaren zestig en zeventig in het criminele circuit belandden. The Bronx, het eens zo welvarende stadsdeel, werd overspoeld door bendegeweld en raakte alsmaar verder in verval.

Breaks

Ondanks alle tegenspoed werden er gedurende deze periode in The Bronx ook feesten georganiseerd die jongeren wisten samen te brengen. Op deze feesten werd voornamelijk funk, soul en disco gedraaid, wat goed in de smaak viel bij het aanwezige publiek, vanwege de ritmische drumsolo’s (ook wel bekend als breakdowns of breaks) die kenmerkend zijn voor deze genres. Aangezien feestgangers maar geen genoeg konden krijgen van deze breakdowns kwam Clive Campbell, beter bekend als Kool Herc, op het briljante idee om ze aan elkaar te rijgen. Daarvoor gebruikte de 'godfather' van hiphop twee draaitafels om de breaks van twee van dezelfde platen aan elkaar te mixen. Telkens als de break op de eerste plaat eindigde, volgde die van de tweede plaat, enzovoorts.

Waarschijnlijk had de van oorsprong Jamaicaanse artiest het toen niet door, maar hij legde met zijn innovatieve breakbeats de basis voor een compleet nieuw genre. Wanneer Kool Herc precies begon met het aan elkaar mixen van breaks is niet helemaal duidelijk, maar wel is bekend wanneer hij deze vroege hiphoptunes ten gehore bracht.

11 augustus 1973

Op 11 augustus 1973 besloot zijn zus, Cindy Campbell, namelijk een Back To School Party te geven in de recreatieruimte van een appartementencomplex aan 1520 Sedgwick Avenue in The Bronx. Op de handgeschreven flyer van het feest valt te lezen dat dames slechts 25 cent entreegeld betaalden, terwijl heren het dubbele moesten neertellen. Achter de draaitafels stond niemand minder dan Kool Herc die aan de vooravond stond van een muzikale revolutie die de wereld zou veranderen. Op de Back To School Party kwamen naar verluidt niet meer dan 50 mensen af, maar de beats van de legendarische Kool Herc zonden schokgolven uit door New York City. Bezoekers waren ontzettend positief over het feest en niet lang daarna begon Kool Herc met het organiseren van block party's. Het succes van deze block party's maakte dat veel dj’s, onder wie Afrika Bambaataa, Grandmaster Flash en Jazzy Jay, zijn voorbeeld volgden.

Dj'en en scratchen

Hoewel Kool Herc de basis legde voor de hiphopcultuur, hield hij zich voornamelijk bezig met dj’en. Gaandeweg kwamen er essentiële elementen bij die kenmerkend zouden worden voor de hiphopcultuur. Eén van die elementen is scratchen, wat per toeval werd uitgevonden door hiphoppionier Grand Wizzard Theodore. Het verhaal gaat dat hij op zijn kamer zijn skills als dj aan het perfectioneren was, toen zijn moeder hem een vraag stelde die hij niet kon verstaan vanwege het volume. Om haar te kunnen verstaan zette Grand Wizzard Theodore de plaat stil door zijn hand erop te houden, maar uit pure ongeduld bewoog hij zijn hand op en neer. Daardoor ontstond er een krassend geluid dat hem als muziek in de oren klonk. Na lang experimenteren bracht hij deze ritmische sound ten gehore op block party's waarna scratchen snel werd opgepikt door andere dj’s.

Breakdance

Uiteraard werd er tijdens deze block party's ook volop gedanst, maar al snel blijkt dat bestaande dansstijlen niet passend genoeg waren voor hiphop. Halverwege de jaren zeventig ontstond dan ook breakdance waarop dansers, die door Kool Herc 'b-boys' en 'b-girls' werden genoemd, haast acrobatische dansmoves deden. Belangrijk bij de dansstijl was dat dansers vooral een eigen stijl moesten hebben. Biten - het na-apen van andermans dansmoves - kon je reputatie flink schaden in de hiphopcommunity.

Graffiti

Terwijl breakdancen het fysieke element werd van hiphop ontstond er in de jaren zeventig ook een visueel element, namelijk graffiti. In de jaren zestig begonnen activisten en bendeleden met behulp van spuitbussen hun territorium af te bakenen door muren te labelen met hun logo of naam. Echter, na het ontstaan van hiphop werd het labelen van muren grotendeels ingeruild voor volledige visuele kunstwerken in de openbare ruimte. Hoewel graffiti inmiddels een compleet eigen leven is gaan leiden, is de kunstvorm onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van de hiphopcultuur.

Rap

Tegen het einde van de jaren zeventig werd het meest bekende, en misschien wel belangrijkste element toegevoegd aan hiphop, namelijk rappen. Het is vandaag de dag moeilijk voor te stellen, maar in de begindagen van hiphop werd er nog helemaal niet gerapt. Sterker nog, rappen is het onderdeel dat als laatst is ontstaan in het genre. In de jaren zeventig was de dj nog de ster van een block party. Zo nu en dan was er een MC (Master of Ceremonies) aanwezig die de dj introduceerde en interactie zocht met het feestende publiek met behulp van korte geïmproviseerde teksten. Ook Kool Herc greep zo nu en dan de microfoon om zijn simpele raps te laten horen tijdens hiphopfeesten.

Het was echter DJ Hollywood die de standaard zette voor rappen zoals je dat vandaag de dag kent. De dj uit Harlem wist op een hiphopfeest in 1975 het publiek te vermaken met een verse van bijna een minuut lang. Hollywood paste de tekst van het nummer Good Love 6-9969 van soulzanger Isaac Hayes aan om zo op de maat van een hiphopbeat te rappen. Onder de indruk van deze rap introduceerde Hollywoods goede vriend Lovebug Starski de nieuwe rapstijl op feesten in The Bronx. Tegen het einde van de jaren zeventig werd rappen het meest herkenbare element van hiphop, wat ertoe leidde dat de term ‘rapmuziek’ een synoniem werd voor hiphop.

Hiphop bereikt groter publiek

Of dat terecht is, valt te betwisten, maar waar veel minder over te twisten valt is dat rappen ervoor zorgde dat hiphop een groter publiek bereikte dan enkel de achtergestelde jeugd in New York City. Tegen het einde van de jaren zeventig begonnen hiphopartiesten steeds vaker de studio in te duiken om daadwerkelijk hiphopnummers te maken in plaats van ze simpelweg te performen tijdens feesten. In 1979 leverde dat de eerste hiphop-hit ooit op, namelijk Rapper’s Delight van The Sugar Hill Gang. Het nummer was voor het grote publiek de eerste kennismaking met hiphop en tegen alle verwachtingen ging Rapper’s Delight de wereld over.

De boodschap

Vanaf dat moment ging het hard met het nog jonge genre. De doorbraak van The Sugar Hill Gang maakte dat platenmaatschappijen stonden te trappelen om hiphopartiesten te signen. Zo komen in 1980 de eerste albums van The Sugar Hill Gang en Kurtis Blow uit, maar platenlabels durven het nog niet helemaal aan om volwaardige hiphopalbums uit te geven. Op de eerste hiphopalbums zijn dan ook een hoop R&B- en disconummers te horen. Veel hiphophistorici zijn het erover eens dat het album The Message van Grandmaster Flash and the Furious Five, dat in 1982 uitkwam, de eerste échte hiphopplaat ooit is. Waar vroege hiphopnummers nog vooral over feesten gingen, bevatte The Message vooral maatschappijkritische teksten. Daarmee liet Grandmaster Flash and the Furious Five zien dat hiphop ook politiek en sociaal bewust kon zijn.

Wereldwijde doorbraak

Vanaf de jaren tachtig nam de invloed van hiphop alsmaar toe en sindsdien is het genre uitgegroeid tot één van de meest invloedrijke muziekstromingen ooit. Dat hebben hiphopfans niet alleen maar te danken aan pioniers als Kool Herc, Afrika Bambaataa en The Sugar Hill Gang. Ook hiphopacts als Run-DMC, Beastie Boys, Eric B. & Rakim, N.W.A. en meer zorgden ervoor dat hiphop wereldwijd de acceptatie kreeg die het vandaag de dag geniet.