Huiselijk geweld tijdens corona: "Je kunt niet ontsnappen''

Veilig Thuis

Opvallend is dat Veilig Thuis, één van de grootste organisaties in Nederland die slachtoffers van huiselijk geweld begeleidt, nog geen grote stijging ziet in het aantal adviesvragen en meldingen tijdens deze coronacrisis. Normaal gesproken voeren alle 26 locaties van Veilig Thuis per maand gemiddeld zo’n 9.000 adviesgesprekken en krijgen zij 11.000 meldingen van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Je zou denken dat dit goed nieuws is, maar voorzitter van Landelijk Netwerk Veilig Thuis, Debbie Maas, is er niet op gerust. ''Partijen als wijkteams, onderwijs en politie hebben in deze tijd minder zicht op huiselijk geweld en kindermishandeling. Het is logisch dat de spanningen oplopen.'' Zij snapt dat deze stressvolle periode waarin mensen ziek worden, hun baan verliezen en moeten helpen met schoolwerk, veel impact heeft op gezinnen.

''In sommige huishoudens kan die spanning escaleren en tot geweld leiden. Hier maken wij ons ernstig zorgen over. Zeker nu er zo weinig vrienden, familie, maar ook hulpverlening over de vloer komt.''

Grote stijging chatgesprekken

Bij landelijk expertise- en behandelcentrum Fier is het wel duidelijk dat er sinds de coronacrisis meer mensen zijn met problemen thuis. Zij zien dat er in maart 30% meer chatgesprekken zijn geweest dan in januari en februari. Hun chat is open voor allerlei hulpvragen over huiselijk geweld. Woordvoerder Willemijn van Dam: ''Deze gesprekken variëren van mensen die zich zorgen maken tot situaties die echt geëscaleerd zijn. Ook zien we dat mensen contact opnemen met ons als ze zich zorgen maken om iemand anders.''

Bij Fier kunnen ze ook zien dat de chats die binnenkomen, aan corona gerelateerd zijn. Willemijn: ''Wij zien dat er een verdubbeling is van de crisis en spoedgevallen en dat daarbij helaas soms sprake is van fors geweld. Ook komen er nu gevallen bij van gezinnen waar geweld voorheen nog geen issue was.'' Bovendien vertelt ze dat het aantal huisverboden vorige week nog is verdubbeld. Die huisverboden worden gedaan als de situatie echt te gevaarlijk is voor slachtoffers.

Laagdrempelig

Waarom de ene organisatie geen toename ziet in het aantal meldingen en de andere wel, is nog niet duidelijk. Het zou kunnen komen doordat het voor sommige mensen te ingewikkeld is om ongezien een melding te kunnen maken. De hulpvragen die Veilig Thuis binnenkrijgt, komt voor 60% van de politie vandaan en nu mensen minder naar buiten kunnen, is het misschien lastig om te bellen terwijl de geweldpleger in dezelfde ruimte zit. Daarom is Veilig Thuis in Rotterdam sinds deze week begonnen met een WhatsApp-functie. Van dinsdag tot donderdag tussen 10:00 en 12:00 uur, en van 14:00 tot 16:00 uur kunnen mensen de hulporganisatie bereiken door te appen naar +31 10 668 0136.

Inmiddels vinden politici in de Tweede Kamer dat er ook meer maatregelen genomen moeten worden door de overheid om slachtoffers van huiselijk geweld beter te beschermen. PvdA-Kamerlid Kirsten van den Hul wil dat de minister van Volksgezondheid kijkt naar manieren om het melden van huiselijk geweld zoveel mogelijk te verlagen. Volgens haar kan dat met meldpunten in supermarkten, codewoorden in de apotheek of met WhatsApp.

Willemijn, woordvoerder van Fier, is het eens met het voorstel van de PvdA, maar vindt dat dit goed georganiseerd moet worden. ''Het systeem achter deze meldpunten moet ook goed functioneren.'' Zij ziet dat er nu veel goede initiatieven ontstaan, maar ze waarschuwt dat die wel echt moeten werken. "Het is niet iets wat je er even bij kunt doen, omdat daar een heel systeem achter moet zitten die dit aankan.''

Escalatie

Eén van die mensen die ondanks de coronacrisis nog steeds zijn werk blijft doen is hulpverlener Yassine Bahri. Hij heeft een eigen onderneming, genaamd Youth Turn, die kinderen en jongeren begeleidt en helpt met verschillende problemen, waaronder huiselijk geweld. Ook hij ziet nog niet dat er een toename is van het aantal meldingen, maar Yassine merkt wel dat situaties snel verergeren op dit moment. ''Bij situaties waar huiselijk geweld plaatsvindt, komt escalatie nu veel sneller voor.'' Volgens hem komt dat vooral door dat mensen nu veel meer op elkaars lip zitten.

''Eerst konden mensen elkaar nog ontwijken en leefden ze langs elkaar heen, maar nu worden ze heel veel met elkaar geconfronteerd.''

IJsje halen

Yassine en zijn collega’s kunnen door anderhalve meter maatregelen niet hun werk doen zoals normaal, maar ze proberen op allerlei creatieve manieren toch te helpen. ''We hebben meerdere malen per week contact met cliënten via videobellen.'' En voor de meest schrijnende gevallen maakt Yassine een uitzondering. ''We nemen bij sommigen het risico om de begeleiding toch door te zetten, vooral bij jonge kinderen en pubers.'' Volgens hem is dat ongeveer 25% van de cliënten die hij normaal ook face-to-face zou begeleiden.

''Normaal zou ik even in de auto stappen met een kind en een ijsje halen bij de McDrive, maar dat kan nu niet meer.'' Toch probeert Yassine dit soort kleine gebaren te compenseren. ''Maar het is wel zoeken. Dit is een heel nieuwe manier van werken.'' Yassine vindt het vervelend dat hij door de coronacrisis niet iedereen echt structureel kan helpen. ''We zijn nu meer brandjes aan het blussen dan dat we ze echt kunnen begeleiden.'' Zelf is hij deze week langs geweest bij een moeder en haar kind waar de nood hoog was. ''We hebben in de tuin gezeten, op anderhalve meter afstand.''

Schijt aan de regels

Yassine, die zelf ook een moeilijke jeugd heeft gehad, ziet dat kinderen en jongeren zich niet aan de regels van het RIVM houden om aan hun thuissituatie te ontsnappen. ''Ze hebben maling aan de ernst van dit virus. Dus gaan ze voetballen in groepen en worden jointjes nog steeds doorgegeven door pubers.''

Hulpverlening te langzaam

Wat Yassine betreft gaat de hulpverlening op dit moment te langzaam en moet het veel directer. Voordat een melding die bij 112 binnenkomt, uiteindelijk bij Yassine terechtkomt, gaan er drie weken overheen. Yassine: ''Omdat mensen nu thuiswerken en dingen dicht zijn, lopen aanvragen heel veel vertraging op.'' Hij is zelf vooral werkzaam in de Merenwijk in Leiden en hij vindt het frustrerend dat er zoveel stappen zitten tussen het moment van melden en het moment dat hij daadwerkelijk iets kan doen. ''Voordat het bij ons terecht komt, moet het uitbesteed worden door het jeugd- en gezinsteam van de gemeente en daar gaat veel tijd overheen.'' Hij maakt zich vooral zorgen om de schade die deze periode op de lange termijn heeft op slachtoffers van huiselijk geweld.

''Voor veel kinderen is school een veiligere situatie dan thuis. Dat hebben ze nu gewoon niet. Ik ben bang dat ze ernstig beschadigd zullen raken. Maar dat weten we over een paar jaar pas.''

HULP NODIG BIJ HUISELIJK GEWELD

Is er binnen jouw gezin sprake van huiselijk geweld? Of vermoed je huiselijk geweld in jouw omgeving? Neem dan contact op met Veilig Thuis. Dat kan telefonisch via 0800 2000. Liever chatten? Dan kun je ook terecht bij de chatfunctie van Fier.