Het stoppen van buitenlandse adoptie is slechts het begin

Adoptiesprookje

Jarenlang heb ik in mijn eigen adoptiesprookje geloofd, waarin alleen de rooskleurige kant van mijn adoptie verteld werd. Zo werd er tegen mij gezegd dat mijn (Chinese) ouders heel veel van me hielden en mij noodgedwongen te vondeling legden vanwege de eenkindpolitiek in China. Daarnaast ben ik in een liefdevol gezin in Nederland opgegroeid en heb ik alle kansen gekregen om wat van mijn leven te maken. Iets dat - volgens het adoptiesprookje - waarschijnlijk nooit was gebeurd in China. Echter, langzamerhand kwam ik erachter dat adoptie niet alleen rozengeur en maneschijn is en dat het ook een schaduwkant heeft. Hier wordt over het algemeen niet over gesproken.

Gevolgen van adoptie

Om te begrijpen hoe diepgeworteld deze schaduwkant is in het adoptieproces, moet je naar het begin van dat proces kijken. Adoptie begint namelijk niet bij een procedure met heel veel papierwerk, zoals je wellicht zou denken. Het begint bij een moeder die haar bloedeigen kind negen maanden in haar buik draagt, haar baby ter wereld brengt en hier vervolgens (on)vrijwillig afstand van doet. Wanneer een moeder vlak na de geboorte afstand doet van haar kind creëert dat een scheur in de moeder-kindband die sommige baby's niet eens overleven.

Doctor Gabor Maté is arts en expert op het gebied van trauma en kinderontwikkeling. Hij legt in verschillende boeken, onderzoeken en podcasts uit hoe belangrijk de band tussen moeder en kind is. Daarbij schetst hij ook wat de gevolgen zijn als deze band verscheurd of tijdelijk verstoord wordt. Zo zegt hij dat baby's afhankelijk zijn van verschillende factoren om zich goed te kunnen ontwikkelen en om te overleven. Denk hierbij aan kwalitatief goed en consistent ouderlijk contact, fysieke aanraking, een veilige omgeving zonder stress of (verbaal) geweld en sociaal-emotionele stimulatie. Als een kind dit niet krijgt, kan dit serieuze gevolgen hebben in de ontwikkeling van het brein. Baby's die niet de juiste verzorging krijgen (en hun hersenen dus niet optimaal kunnen laten ontwikkelen) kunnen stress minder goed reguleren, zich niet gezond hechten en zijn erg gevoelig voor verslavingsproblemen.

People pleasing

Een ander gevolg van afgestaan worden, vanuit een goed hart of niet, is dat je je in de kern van je bestaan niet gewild en geliefd voelt, aldus Maté. De arts meent dat je hierdoor het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent en dat je het niet waard bent om liefde te ontvangen. Volgens de arts ontwikkelen mensen vaak copingmechanismen om het gevoel van niet gewild zijn te compenseren. Een voorbeeld hiervan kan zijn dat je een people pleaser wordt. Dit betekent dat je de (emotionele) behoeftes van anderen te allen tijde voorop stelt, in de hoop gevalideerd te worden. Dat gaat uiteindelijk ten koste van je eigen behoeften en gevoelens.

Mijn eigen ervaring sluit geheel aan op de onderzoeken van de arts. Ik ben afgestaan door mijn (Chinese) moeder en of dit nu uit liefde was of niet, het heeft ervoor gezorgd dat ik me niet geliefd en niet gewild voelde. Hierdoor heb ik altijd het gevoel gehad dat ik moet bewijzen dat ik liefde verdien. Ik had een enorme compensatiedrang en probeerde de perfecte dochter te zijn voor mijn adoptieouders, omdat ik zó ontzettend graag gewenst wilde zijn. Inmiddels weet ik rationeel dat dit gevoel van leegte nooit opgevuld kan worden door mensen van buitenaf, maar dat het van binnen moet komen.

Gevolgen van (buitenlandse) adoptie

Ondanks dat je in een liefdevol gezin terechtkomt, heeft adoptie dus een onvermijdelijke negatieve invloed op de ontwikkeling van een kind. En daar blijft het niet bij. Als je uit het buitenland geadopteerd bent, zoals ik, dan groei je op in een geheel andere cultuur met mensen die totaal niet op je lijken. Dit kan zorgen voor identiteitsverwarring: zo voel ik me niet volledig Nederlands en ook niet volledig Chinees; het voelt alsof ik aan beide maatstaven niet kan voldoen. Ik zie er niet westers uit, waardoor ik qua uiterlijk nooit als Nederlander benaderd zal worden. In China word ik qua uiterlijk wel geaccepteerd, maar zodra mensen merken dat ik de taal niet spreek, krijg ik meteen verbaasde blikken.

Naast het feit dat ik lang niet wist of ik nu Chinees of Nederlands ben, krijg ik als buitenlands geadopteerde ook te maken met racisme. Als ik binnen China geadopteerd was, had ik nog steeds een gevoel van leegte gehad, maar dan had ik in ieder geval geen last gehad van racisme of scheve gezichten omdat ik mijn eigen taal niet spreek.

Genegeerd bestaan

Daarnaast is er in het westen nauwelijks erkenning voor deze problemen, laat staan dat er begrip of hulp voor is. Er is geen aandacht besteed aan mijn bestaan voordat ik op Schiphol aankwam. Wellicht omdat er geen informatie beschikbaar was, maar dat betekent niet dat het niet gebeurd is en genegeerd moet worden. Ik had in China namelijk al een identiteit en een cultuur, maar die is in Nederland herschreven. Het feit dat dit in veel gevallen niet voldoende wordt erkend, is problematisch.

Zo zie ik in mijn omgeving dat veel geadopteerden worstelen met hun mentale gezondheid, zonder dat ze altijd weten dat de oorzaak van hun probleem berust op het feit dat ze zijn afgestaan. Daarbij is er geen hulp binnen de reguliere zorg voor geadopteerden om dit allemaal te verwerken, omdat 'adoptie' geen diagnose is. Je kan overigens wel hulp krijgen van particuliere ervaringsdeskundigen en professionals, maar dit moet je dus zelf bekostigen.

Adoptiestop

Hoewel geadopteerden in een liefdevol gezin terecht kunnen komen, neemt dit dus niet weg dat alles wat hieraan voorafgaat schadelijk is voor het kind. Bij interlandelijke adoptie komen hier later dus nog meer negatieve gevolgen bij kijken, zoals identiteitsverwarring. Hoe je het ook wendt of keert, afgestaan en vervolgens geadopteerd worden, heeft een onvermijdelijke, negatieve impact op het kind in kwestie. Laat staan met wat voor een desastreuze gevolgen een kind moet dealen als het ook nog eens te maken krijgt met vervalste papieren, kinderhandel of is geboren op een babyfarm.

Interlandelijke adoptie is nu stopgezet vanwege de misstanden die ermee gepaard gaan. Maar je moet begrijpen dat (buitenlandse) adoptie vanaf het begin af aan al niet deugt, omdat een moeder haar kind (gedwongen) afstaat. Vervolgens krijgt het kind te maken met alle gevolgen van deze traumatische gebeurtenis, waar overigens ook nog weinig begrip voor is. Je moet je dan ook afvragen in wiens belang adoptie uiteindelijk plaatsvindt en of het werkelijk 'het beste is' voor het kind.

In de gloednieuwe podcast van FunX 'Zwart Gat' hebben Sharid Alles en Eva Cleven het met lotgenoten over de mentale en emotionele gevolgen van interlandelijke adoptie. Beluister hier alle afleveringen van 'Zwart Gat' voor meer persoonlijke verhalen over adoptie of check de podcast via Spotify.