'Fouten gemaakt bij storting van 925 miljoen euro voor sneltesten'

De stichting

De stichting Open Nederland, geleid door een oud-militair, is opgezet om met behulp van 400.000 sneltesten per dag Nederlanders weer toegang tot evenementen te kunnen geven. Deze opdracht kost 925 miljoen euro, wat de stichting volledig tot haar beschikking krijgt van het ministerie van VWS.

De stichting staat los van de overheid en kan naar eigen inzicht bepalen hoe de 925 miljoen euro worden besteed. Ook bepalen de drie stichtingbestuurders, allen consultants, bijvoorbeeld hun eigen beloning. De stichting heeft geen raad van toezicht, waardoor het onduidelijk is hoe de overheid grip houdt op de besteding van het geld. Volgens Follow the Money betekent dit ook dat het bestuur de stichting zou kunnen opheffen, waardoor het bestuur zelf beschikt over het resterende geld. Er is namelijk geen verplichting om het geld aan het ministerie terug te storten.

Om te controleren hoe het geld wordt besteedt, zou de enorme opdracht openbaar aanbesteed moeten worden. Dat vindt ook Elisabetta Manunza, hoogleraar aanbestedingsrecht. "Een enorme som geld gaat naar een stichting die door een private partij is opgericht, en belast is met een taak die nauw vervlochten is met commerciële taken", zegt Manunza, doelend op de commerciële testlocaties. "Als dan niet in mechanismen is voorzien om te kunnen monitoren hoe het geld wordt uitgegeven, is dat niet alleen ongebruikelijk, maar als die taak niet is aanbesteed ook onrechtmatig."

Testlocaties

De stichting Open Nederland zet commerciële teststraten in voor de grote hoeveelheid testen die gedaan moeten worden, om zo de GGD's niet te belasten met het testen voor evenementen. Die taak is neergelegd bij één bedrijf: Lead Healthcare uit Baarn. Volgens Follow the Money had ook deze opdracht echter openbaar aanbesteed moeten worden. Twintig andere sneltestbedrijven hebben nu een kort geding aangespannen tegen Open Nederland, omdat zij mensen dat er sprake is van oneerlijke concurrentie. Dat meldt Trouw. Volgens de sneltestbedrijven is het oneerlijk dat één bedrijf zo'n omvangrijke opdracht krijgt.

Tom Middendorp, de oud-generaal die de leiding heeft over de stichting, zegt in een reactie tegen de NOS dat hij de vragen van Follow the Money begrijpt. Hij benadrukt echter dat de stichting nog in de beginfase zit. "Ik ben van mijn pensioen teruggekomen om dit te doen. We doen dit om de samenleving weer open te krijgen en werken onszelf dag en nacht uit de naad."

SGP-fractievoorzitter heeft het Kabinet gevraagd om de overeenkomst met stichting Open Nederland voor het coronadebat a.s. donderdag openbaar te maken en de kosten toe te lichten.