Internationale Vrouwendag: ook in Nederland krijgen vrouwen nog steeds geen gelijke kansen

De stand van zaken

Een veelgehoorde opmerking is: "Maar vrouwen hebben toch al lang gelijke kansen?" Helaas is het niet zo positief gesteld met de emancipatie in Nederland als veel mensen denken. WOMEN Inc. heeft op hun website allerlei cijfers verzameld die de stand van zaken aantonen. Hieronder ligt Cécile drie belangrijke punten verder toe. "Die cijfers hebben een directe impact op het leven van vrouwen."

1. Vrouwen krijgen minder betaald

In Nederland verdienen vrouwen gemiddeld 12 procent minder dan mannen. Dat wordt de loonkloof genoemd. Voor een deel komt dat doordat vrouwen minder vaak leidinggevende - en dus goedbetaalde - functies hebben dan mannen. "Vrouwen werken veel in sectoren die slecht betaald worden, zoals het onderwijs en de zorg", legt Cécile uit. Daarnaast besteden ze anderhalf keer zoveel tijd aan onbetaalde zorgtaken, zoals het huishouden.

Maar ook als het gaat om exact dezelfde functies krijgen vrouwen in sommige gevallen minder betaald. Dat noemen we ongelijke beloning. "Dat gaat om hetzelfde werk, dus vrouwen die voor dezelfde functie minder betaald krijgen dan mannen. Dat is gewoon discriminatie en per wet verboden." Onbewuste vooroordelen spelen daarbij een grote rol. "Dat men bij het sollicitatieproces een vrouw bijvoorbeeld lager inschat dan een man en haar dus minder betaalt."

2. Femicide

Femicide, oftewel moord door een man op een vrouw met als motief haat, minachting, plezier of een gevoel van bezit over de vrouwen, is in Nederland een groot probleem. Elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord omdat ze simpelweg vrouw is. In 6 van de 10 gevallen van femicide is de vermoedelijke dader haar (ex-)partner. Toch hoor je de term femicide maar weinig voorbijkomen. Vaker wordt er gesproken van een 'familiedrama', 'conflict in de relationele sfeer' of 'crime passionel'.

"Ik denk dat dat betekent dat mensen het nog niet voldoende erkennen", aldus Cécile. Ze verwijst naar de uitleg van hoogleraar Jane Monckton Smith in de Volkskrant, die aangeeft dat mensen het vaak maar moeilijk kunnen geloven dat een geliefde, bekende of 'vriendelijke buurman' in staat is tot een moord. Te vaak wordt femicide daardoor gezien als een incident in plaats van een structureel maatschappelijk probleem. "Het wordt meestal gezien als iets wat tussen twee mensen gebeurt, terwijl het vaak via een vast patroon verloopt en het vaak gaat om mannen die hun partner als hun bezit zien. Dat zit natuurlijk diepgeworteld in onze gendernormen."

3. Minder vrouwen op tv

Vergeleken met de twee voorgaande punten lijkt de representatie van vrouwen in de media misschien minder ernstig, maar toch is ook dit een belangrijk punt in de strijd voor meer gelijkheid. Het is namelijk voor iedereen belangrijk om rolmodellen te zien waarin je jezelf herkent. In Nederland was in 2023 slechts 37 procent van de personen op televisie vrouw. Daarmee is de representatie van vrouwen met 2 procent gedaald ten opzichte van 2021.

"We hebben allemaal onbewuste vooroordelen over alles en iedereen. Dat hoeft niet erg te zijn, behalve als ze onbewust blijven en je op basis daarvan beslissingen neemt", aldus Cécile. Die vooroordelen worden sterk beïnvloed door de media, die nu nog te vaak mannen en vrouwen in dezelfde soort rollen laten zien. "Als je niet ziet dat een vrouw naast moeder bijvoorbeeld ook net zo goed een directeur kan zijn, ga je in andere situaties onbewust denken dat een vrouw daar ook minder geschikt voor is." En dat is dan weer nadelig in het echte leven, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt.

Wanneer een vrouw wél in een tv-programma verschijnt om haar mening of kennis te verkondigen, kan zij gemiddeld op meer online haat rekenen dan een man. Hetzelfde geldt voor vrouwelijke politici. Scrol na een avondje talkshows maar eens door X en je ziet over vrouwelijke gasten altijd wel commentaar over hoe ze overkomen of eruitzien. "Dat heeft ook invloed op of vrouwen ervoor kiezen om zoiets (meedoen aan een talkshow, red.) te doen."

Taak voor de overheid

Er moet dus nog heel wat veranderen voordat iedereen in Nederland daadwerkelijk gelijke kansen en rechten heeft. WOMEN Inc. ziet daarin vooral een taak voor de overheid. "We denken dat de grootste verandering te bewerkstelligen is door beleid en niet door gedragsverandering bij één persoon." Volgens Cécile moet de overheid meer doen om kansen en rechten in de praktijk gelijk te trekken, in plaats van alleen in de wetboeken. "Het systeem is nog niet mee veranderd. Zo is het er nog steeds ingesleten dat je als vrouw automatisch voor de kinderen zorgt. Dat is in de wet niet meer zo, maar de overheid heeft nog geen maatregelen genomen om die rolpatronen te doorbreken, bijvoorbeeld door gratis kinderopvang voor alle kinderen of langer en volledig doorbetaald partnerverlof."

Niet alleen een strijd voor vrouwen

Deze strijd voor gelijkheid gaat zeker niet alleen vrouwen aan. "Mannen worden net zo goed beperkt door de huidige norm", zegt Cécile. "Aanstaande vaders die bijvoorbeeld korter verlof krijgen dan de moeders en niet worden gevraagd of ze minder willen gaan werken. Mannen zitten net zo goed vast in het systeem."

Dit verhaal is een aangepaste versie van een artikel dat verscheen op 8 maart 2023.